به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، استاد علامه محمدتقي جعفري مرداد ماه سال 1304 هجري شمسي در شهر تبريز متولد شد. نام پدرش کریم بود. ایـن مرد اگـرچه در هیچ مکتب و مدرسه‌ای درس نخوانده بود، ولی حافظه‌ای بسیار قوی داشت و غالب سخنان واعظان و خطیبان شهر را به شیوايي بیان می‌کرد.
محمدتقی نزد مادر مقدمات دروس و قرآن را آموخت. زماني كه به مدرسه رفت، او را به کلاس چهارم بردند. بعد از مدتی به خاطر تنگدستی خانواده ناگزیر دبستان را در میانه راه رها کرد و در پی یافتن درآمد به کسب و کار روی آورد. پدر ايشان، میرزا کریم از این وضع بسیار متأثر شد و تأکید كرد به دنبال درس برود. از این جهت وي و برادرش مقارن سال‌های پایانی جنگ جهانی دوم به مدرسه طالبیه تبریز رفتند و تحصیلات علوم دینی را نزد استادان آنجا پی‌گرفتند. تأمین هزینه زندگی، او را ناگزیر ساخته بود صبح‌ها به تحصیل بپردازد و بعد از ظهرها کار کند.
وي پس از تحصيلات عاليه علوم اسلامي در شهرهای تبريز، تهران، قم و نجف اشرف در محضر آيات عظام ميرزا فتاح شهيدي، شيخ محمدرضا تنكابني، شيخ كاظم شيرازي، سيد عبدالهادي شيرازي، سيد ابوالقاسم خويي و سيد محسن حكيم، به تحصيل علوم گوناگون پرداخت.
علامه جعفـری در بـروز حالات عاطفـی و روش‌های اخلاقـی، به گـونه‌ای رفتار می‌كرد که در حالت تزاحم ایـن دو، بر حسب مقتضیات رفتار مي‌كرد.
او در عرصه عمل نیز کرامت نفس داشت. آلایـش، ریب و ریا در او راهی نداشت و کینه کسی را به دل نمی‌گرفت. به تعبیر یکـی از شاگردان فاضلـش، شاهکار زندگـی ایـن متفکر، نحـوه زندگی‌اش بـود و در زمانه‌ای که تکبر و غرور، عده‌ای از اهل علم را فرا گرفته بود، آن بزرگـوار ساده زیست، شاخص و نماد یک عالـم دینی بـود که دیدارش اطمینان قلبی خاصی به افراد می‌داد.
علامه محمدتقی جعفری در ردیف اندیشمندانی شناخته مي‌شود که لذت ترک لذایذ دنیـوی را چشید و برای درک حیات معنـوی درد حیات را لمـس کرد، رنج‌های طاقت فرسا را به جان خرید، ناملایمات را تحمل کرد، دیـو نفـس را کشت، جام آرزوها را شکست و در انتظار وصـول به حقیقت سر از پا نشناخت.
او به کاوش و پژوهشـی در کارگاه هستی مبادرت ورزید تا با کشف رمـوز آن، هویت خـویـش را جاویدان سازد. وجـود پـر فروغ ایـن فـرزانه به طـور مستمر گرمابخش و روشنگر محافل علمی و مجالـس درسی بـود. وی با عزمـی استوار و همتی راسخ جانـش را در دریای حکمت شست‌وشو داد و در راه ارتقای حیات تکاملی پای در میـدان عمل نهاد و نستـوه و خستگـی ناپذیـر پیشتـاز عرصه‌های علمـی و معرفتـی شد.
سرانجام اين انديشمند اسلامي روز ۲۵ آبان سال ۱۳۷۷ هجري شمسي مطابق با ۱۴۱۹ هجري قمري بر اثر بیماری به ديار باقي شتافت.
تا كنون بيش از هشتاد اثر از آثار استاد چاپ و منتشر شده‌اند. بعضي از ايتن تأليفات نظير شرح مثنوي در 15 جلد مكرر تجديد چاپ شدند. تحت نظارت ايشان و طي 12 سال كاملترين كشف الابيات مثنوي مولوي در چهار جلد رحلي با عنوان «از دريا به دريا» منتشر شده است.
«شرح و تفسير بر نهج البلاغه» از آثار برجسته ايشان به شمار مي‌رود كه در 27 جلد آن به زبان فارسي چاپ و منتشر شده است. اثر برتر استاد جعفري، در زمينه بررسي و مقايسه افكار مولانا با فلسفه‌ها و جهان‌بيني‌هاي شرق و غرب «مولوي و جهان بيني‌ها» نام دارد.
در زمينه حقوق بشر و مقايسه آن با حقوق بشر در اسلام، كتاب مفصل و مشروحي به قلم ايشان منتشر شده كه نظريات جديد آن در كنفرانس اسلامي طرح مي‌كند. كتاب مذكور به زبان انگليسي نيز ترجمه و چاپ شده است.
بيش از 60 كتاب و مقاله ديگر استاد علامه جعفري هنوز منتشر نشده‌اند كه در آينده به طبع خواهند رسيد. به اين ترتيب مجموعه آثار منتشر نشده وي متجاوز از 150 عنوان است. كتاب‌هاي ايشان در زمينه‌هاي فقه، علوم سياسي، روان‌شناسي، علوم تربيتي، معارف اسلامي، نظريه زيبايي و هنر در اسلام، مباحث فلسفي و كلامي، مشحون از آرا و نظريات ابتكاري و بديع‌اند.
تاكنون ده‌ها نويسنده، محقق و متفكر از سراسر جهان با ايشان مذاكرات علمي داشتند كه بيش از 50 مورد از اين مذاكرات در دو جلد كتاب موسوم به«تكاپوي انديشه‌ها» منتشر شده‌اند.
مكاتبات علمي علامه جعفري با «برتراند راسل» فيلسوف شهير انگليسي كه طي آنها استاد جعفري به برخي از نظريات راسل انتقاد کرد، در بعضي از كتاب‌هاي وي نظير «نقد و بررسي افكار راسل»، «توضيح و بررسي مصاحبه راسل» به طور مكرر به چاپ رسيده است. همچنين علامه كتابي با نام «بررسي و نقد سرگذشت انديشه‌ها» حاوي تحليل و نقد نظريات آلفرد نورث وايتهد، پدر منطق رياضي كه يكي از بزرگترين فلاسفه اروپا است، دارد.
كتابهايي به قلم وي در نقد و تحليل فلسفه پوزيتيويستي و نئوپوزيتيويستي معاصر غرب چاپ و منتشر شده‌اند كه از آن جمله مي‌توان به شرح و نقد نظريات كانت، هگل، دكارت و ديويد هيوم اشاره كرد.
برخي از آثار فقهي، عرفاني و فلسفي علامه محمد تقي جعفري عبارتند از:
ـ طهارت اهل كتاب
ـ ذبايح اهل كتاب
ـ عدم انحصار زكات در موارد نه گانه
ـ قاعده لاضرر و لاضرار
ـ حليت و حرمت گوشت انواع حيوانات
ـ حقوق حيوانات در فقه اسلامي
ـ كيفر سرقت در اسلام
ـ مقايسه حقوق بشر در اسلام و غرب
ـ بحثي درباره امر به معروف و نهي از منكر
ـ حرمت سقط جنين
ـ مسووليت مدني ناشي از جرم كودكان بزهكار در فقه و حقوق اسلامي
ـ حقوق جهاني بشر از ديدگاه اسلام و غرب (فارسي و انگليسي)
ـ الرضاع
ـ جبر و اختيار
ـ برهان كمالي دكارت بر وجود خداوند
ـ ارتباط انسان و جهان
ـ ايده آل زندگي و زندگي ايده آل
ـ نقد نظريات ديويد هيوم در چهار موضوع فلسفي
ـ بررسي و نقد برگزيده افكار راسل
ـ زيبايي وهنر از ديدگاه اسلام
ـ حكمت اصول سياسي اسلام (فلسفه سياسي اسلام) اين كتاب ترجمه و تفسير فرمان مبارك حضرت امير المؤمنين (ع) به مالك اشتر است.
ـ بررسي و نقد كتاب(سرگذشت انديشه‌ها) كه مهمترين كتاب آلفرد نورث وايتهد در فلسفه مغرب زمين به شمار مي‌رود.
ـ پيام خرد؛ اين كتاب حاوي تعدادي از سخنراني‌هاي بين‌المللي است كه به عنوان نمونه مي‌توان به سخنان ايشان با عنوان(تقسيم‌بندي فلسفه‌ها) در دانشگاه آتن يونان اشاره كرد.
ـ فلسفه دين
ـ تحقيقي در فلسفه علم
ـ فلسفه و هدف زندگي
ـ فلسفه و نقد سكولاريزم
ـ مقدمه اي بر فلسفه
ـ مولوي و جهان بيني ها
ـ تعاون الدين و العلم
ـ الامر بين الامرين
ـ نهايت الادراك الواقعي بين الفلسفة القديمة و الحديثة
ـ آفرينش و انسان
ـ موسيقي از ديدگاه فلسفي و رواني
ـ عرفان اسلامي
ـ آيا شريعت طريقت و حقيقت با يكديگر متفاوتند؟
ـ نيايش امام حسين (ع) در صحراي عرفان(به زبان فارسي و عربي)
ـ تفسير و نقد و تحليل مثنوي(15 جلد)
ـ حضرت علي(ع) و عرفان
ـ علل و عومال جذابيت سخنان مولوي
ـ آيا جنگ در طبيعت انسان است؟
ـ وجدان
ـ ترجمه و تفسير نهج البلاغه(27 جلد)
ـ ترجمه كامل نهج البلاغه (1 جلد)
ـ انسان در ديدگاه قرآن
ـ مبدا اعلا
ـ امام حسين (ع) شهيد فرهنگ پيشرو انسانيت
ـ شناخت انسان در تصعيد حيات تكاملي
ـ علم از ديدگاه علي
ـ علم و دين در حيات معقول
ـ اخلاق و مذهب
ـ شناخت از ديدگاه علمي و قرآن
ـ سه شاعر (حافظ، سعدي، نظامي)
ـ حكمت و اخلاق و عرفان در شعر نظامي گنجوي (به زبان فارس و روسي)
ـ تحليل شخصيت خيام (بررسي آرا فلسفي، ادبي، علمي و ديني)
ـ از دريا به دريا (كشف الابيات مثنوي مولوي در 4 جلد)
ـ عمل تجويد ذهن
ـ بحثي در قانون تعادل در روش تجزيه اي و تركيبي
ـ دانش‌ها و ارزش‌ها در مجراي قوانين علمي
- انگيزش مديريت در اسلام و نقد انگيزشهاي معاصر
ـ فرهنگ پيرو ـ فرهنگ پيشرو
ـ طرحي براي انقلاب فرهنگي
برخي از مهمترين تأليفاتي كه در سال‌هاي اخير درباره شخصيت، انديشه‌هاي و آثار علامه جعفري منتشر شده‌اند، عبارتند از:
ـ ابن سینای زمان، علامه جعفری زندگی نامه و خاطرات/ سیدمحمدرضا غیاثی کرمانی/ پارسایان/ 1381
ـ جاودان اندیشه، نگرشی نو و کامل به سرگذشت علمی و عملی علامه استاد محمدتقی جعفری تبریزی/ کریم فیضی تبریزی/ ساده/ 1383
ـ آفتاب حکمت، مجموعه خاطراتی از استاد علامه محمدتقی جعفری/ مجید محبوبی/ خادم الرضا(ع)/ 1383
ـ دعا و نیایش (از نگاه علامه جعفری و یکی از دانشمندان بزرگ مسیحی)/ سیدمحمدرضا غیاثی کرمانی/جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامی / 1384
ـ اندیشه سیاسی علامه محمدتقی جعفری/ مرتضی یوسفی‌راد/ بوستان کتاب قم/ 1385
ـ فرهنگ پیرو فرهنگ پیشرو/ محمدتقی جعفری تبریزی / موسسه / 1386
ـ علم و دین در حیات معقول / محمدتقی جعفری تبریزی/ موسسه تدوین و نشر آثار استاد علامه محمد تقی جعفری / 1386
ـ شناخت انسان در تصعید حیات تکاملی/ محمد جعفری/ موسسه تدوین و نشر آثار استاد علامه محمد تقی جعفری / 1386
ـ علامه جعفری/ محمد ناصری/ مدرسه / 1386
ـ آفرینش و انسان/ /محمدتقی جعفری تبریزی/ موسسه تدوین و نشر آثار استاد علامه محمد تقی جعفری / 1386
ـ فلسفه و هدف زندگی / محمدتقی جعفری تبریزی/ موسسه تدوین و نشر آثار استاد علامه محمد تقی جعفری/ 1386
ـ قرآن، نماد حیات معقول/ محمدتقی جعفری تبریزی، کریم فیضی (به اهتمام)، علی جعفری (به اهتمام)/ موسسه تدوین و نشر آثار استاد علامه محمد تقی جعفری/ 1386
ـ امام حسین (ع) شهید فرهنگ پیشرو انسانیت/ محمدتقی جعفری تبریزی، سیدعلی جعفری (تهیه و تنظیم)/ به نشر، موسسه تدوین و نشر آثار استاد علامه محمد تقی جعفری / 1386
ـ در محضر حکیم علامه جعفری(مجموعه پرسش ها و پاسخ ها)/ علی جعفری (گردآورنده)، سیدمحمدرضا جوادی (گردآورنده)/موسسه تدوین و نشر آثار استاد علامه محمد تقی جعفری/ 1387
ـ آفاق مرزبانی(گفت‌و‌گوهایی با استاد علامه محمدتقی جعفری)/عبدالله نصری / سروش/ 1387
ـ سیری در اندیشه سیاسی و اجتماعی علامه محمدتقی جعفری/ اسماعیل پورجعفر / مرکز اسناد انقلاب اسلامی / 1387
ـ زندگی، تفکرات و آراء محمدتقی جعفری/ واحدتحقیق وپژوهش موسسه علامه جعفری (تهیه و تنظیم)/ موسسه تدوین و نشر آثار استاد علامه محمد تقی جعفری/ 1387
ـ دیدار با علی(ع)؛ سیری در تفسیر نهج البلاغه علامه محمدتقی جعفری/ کریم فیضی/ یاران علوی/ 1387
ـ‌موسیقی از دیدگاه فلسفی و روانی/ محمدتقی جعفری تبریزی/ موسسه تدوین و نشر آثار استاد علامه محمد تقی جعفری/ 1387
ـ حیات معقول / محمدتقی جعفری تبریزی، عبدالله نصری (تهیه و تنظیم)، علی جعفری (به اهتمام) / موسسه تدوین و نشر آثار استاد علامه محمد تقی جعفری/ 1387
ـ فکرواره مثنوی؛ فهرست تفصیلی تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی / محمدتقی جعفری، علی جعفری (زیرنظر)، مهین فرخی (مصحح) / موسسه تدوین و نشر آثار استاد علامه محمد تقی جعفری / 1387
ـ عرفان اسلامی/ محمدتقی جعفری تبریزی، کریم فیضی (به اهتمام)، علی جعفری (به اهتمام)، شهرام تقی زاده انصاری (به اهتمام)/ موسسه تدوین و نشر آثار استاد علامه محمد تقی جعفری / 1387
ـ عوامل جذابیت سخنان مولوی/ محمدتقی جعفری تبریزی / موسسه تدوین و نشر آثار استاد علامه محمد تقی جعفری / 1387
ـ نیایش امام حسین (ع) در صحرای عرفات/ محمدتقی جعفری تبریزی / موسسه تدوین و نشر آثار استاد علامه محمد تقی جعفری/ 1387
دوشنبه ۲۵ آبان ۱۳۸۸ - ۱۷:۴۴
بيست و پنجم آبان ماه مصادف است با سالروز درگذشت علامه محمد تقي جعفري. به همين مناسبت «ايبنا» مروري دارد بر آثار و تأليفات اين انديشمند فلسفي و مهمترين كتابهايي كه در سال‌هاي اخير درباره آراء، انديشه‌ها و تأليفات وي منتشر شده‌اند._
نظر شما