به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، اطلاعات کلی کتاب‌های برگزیده جایزه گام اول و نیز شرح زندگی برگزیدگان این جایزه به شرح زیر است.
الف. بخش داستان كودك
کتاب تشویقی: روزي كه جواب آزمايش مثبت بود / سهيلا شمي‌اللهي تهران؛ نشر من و كيميا (واحد كودك و نوجوان نشر نسل نوانديش)؛ 1387؛ (تعداد صفحات 29)
معرفي كتاب:
داستان تعامل يك كودك و خانواده‌اش با موضوع ورود يك بچه تازه به جمع خانواده است. داستان، مقطعي از زندگي كودك اول را در خود جاي داده است كه كودك دوم با شيرين‌كاري‌هايش از ميزان اهميت حضور كودك اول مي‌كاهد.
داستان «روزي كه جواب آزمايش مثبت بود»، اگرچه به لحاظ قلم و توان نويسنده، اتفاق خاصي در ادبيات كودك به حساب نمي‌آيد، اما تلاش وي براي توليد اثري تأليفي كه جنبه‌هاي علمي آن قابل توجه باشد، جاي تقدير دارد. اين اثر در نوع خود جزو اولين گام‌ها براي توليد داستان‌هاي بومي در حوزه مرتبط با روان‌شناسي است.
معرفي نويسنده:
«سهيلا شمس‌‌الهي» در سال 1362 در تهران به دنيا آمد. فعاليت‌هاي حرفه‌ايش در زمينه نگارش و تصوير سازي كتاب كودك و نوجوان را از سال 1386 شروع كرد. او فارغ‌التحصيل رشته گرافيك و دانشجوي كارشناسي ارشد رشته عكاسي است.
شمس‌اللهي بعد از چاپ اولين اثر خود در سال 1387 دو اثر ديگر با نام‌هاي «لطفاً جوجوي خوبي باش» و «به اندازه همه بچه‌هاي دنيا» را در سال 1388 به چاپ رسانده است.
کتاب تشویقی: كلاغ خنزرپنزري / سروناز پريشانزاده
تهران؛ كانون پرورشي فكري كودكان و نوجوانان؛ 1387؛ (تعداد صفحات 29)
معرفي كتاب:
كلاغ كه از رنگ بدنش ناراضي است، تلاش مي‌كند با جمع‌آوري انواع لوازم پرزرق و برق و رنگي خودش را تغيير دهد. اين وسايل هويتش را مخدوش مي‌كند و جلوي پروازش را مي‌گيرد. كلاغ همه آنها را كه دور مي‌ريزد تازه متوجه مي‌شود كه پرهايش در زير نور آفتاب چه درخشش رنگارنگي دارد.
كتاب كودكان بيش از آن كه متن محور باشد، تصور محور است و نويسنده به عنوان تصويرگر به خلق تصاويري پرداخته كه هر كدام به نحوي در زنده كردن خلاقيت‌هاي روحي كودك موثرند. استفاده از ابزار و عناصري كه او به صورت روزمره در ميان اسباب‌بازي‌ها و گنجينه علاقه‌مندي‌هايش مي‌بيند، ذهن كودك را از هر جهت با موضوع درگير مي‌كند. از ديگر سو، نويسنده به سراغ يك باور عاميانه رفته و به شكلي آن را بازسازي كرده است.
تلاش پديد‌اورنده «كلاغ خنزرپنزري» در ايجاد پيوندي جديد ميان تصويرسازي خلاقانه، باورهاي عاميانه و زندگي روزمره مخاطب، گام اول مناسبي براي ورود اين نويسنده به دنياي ادبيات كودك است.
معرفي نويسنده(خودنوشت):
من سروناز پريشانزاده در يكي از گرمترين روزهاي مرداد سال 1356 در تهران به دنيا آمدم. پدرم شاعر بود و نقاش و بسيار صميمي و مادرم حرفه‌اش تنها مهرباني بود. هم آنان بودند كه در خردسالي با نقاشي آشنايم كردند و هم زمان با يادگيري الفبا شور دانستن را در من برانگيختند. گرايش من به هنر و ادبيات مرا به سوي مدرسه هنرهاي تجسمي سوق داد، همانجا بود كه مجالي براي نوشتن و تصويرسازي و عكاسي پيدا كردم. داستان‌نويسي و تصويرگري را توأمان در دانشكده هنر آغاز كردم و اين مصادف شروع همكاري من با مجلات رشد در دفتر انتشارات كمك آموزشي و كانون پرورش فكري بود. در سال 1383 براي نخستين بار كتاب پادشاه دوازده و يازده شاهزاده را تصويرگري كردم. در دوره كارشناسي ارشد، پروژه عملي پايان نامه‌‌ام با موضوع صلح، مورد تحسين هيأت داوران ششمين جشنواره علمي و فرهنگي خوارزمي قرار گرفت و بعد از آن نيز آثار م به چندين نمايشگاه تخصصي گرافيك راه يافت. از آن زمان تاكنون مشغول تدريس در دانشكده‌هاي هنر هستم و اين فرصتي‌ست مغتنم كه از آن طريق، هم مي‌آموزم و هم آموزش مي‌دهم.
ب. داستان نوجوان
کتاب تشویقی: ميهماني از صحرا/ سعيده محمدزكي گودرزي
تهران؛ انتشارات علمي و فرهنگي؛ 1387؛ (تعداد صفحات 16)
معرفي كتاب:
پرداختن داستان‌هاي مذهبي همواره كار دشواري بوده است. اين مسير از آن جهت سخت است كه نويسنده با سوژه‌‌هايي رو به رو است كه مخاطب بارها و بارها آنها را شنيده و در جان خود دروني كرده است و از سوي ديگر لزوم پاي‌بندي به تاريخ اجازه نمي‌دهد كه نويسنده بي‌محابا به هر سو برود و هرچه مي‌خواهد بگويد. در اين ميان نويسنده ناگزير دو وظيفه خطير به دوش دارد؛ اول رفتن به سراغ بخش‌هاي كمتر ديده و شنيده شده و حتي نامكشوف (پژوهش در تاريخ) و دوم تلاش براي يافتن ساختاري كه موضوع و زبان، روايتي نو بسازند.
«ميهماني از صحرا» به عنوان اولين تجربه نويسنده، اتفاقي شايسته تقدير است. زيرا از يك سو توانسته بخشي از تاريخ را در برابر چشم مخاطب قرار دهد كه او بارها و بارها درباره آن شنيده، اما كمتر تصويري از آن داشته است. ساعات هجرت پيامبر(ص) از مكه به مدينه، تصويري كه خانم محمد زكي گودرزي در برابر چشم مخاطب قرار داده است، چند لحظه‌اي است كه پيامبر در صحرا به يك باديه‌نشين رسيده است.
داستان «ميهماني از صحرا» علاوه بر كشف لحظه خاصي از تاريخ و البته توليد ساختاري پويا بر پايه زبان و موضوع، به پايگاه و جايگاه بالاتري نيز دست يافته است. نويسنده در اين داستان نامي از پيامبر عظيم‌الشأن (ص) نمي‌آورد. اين ادبي نويسنده جاي تقدير و تشكر دارد، اما پا را فراتر نهاده و در پرداختن به شخصيت آن دردانه دو عالم تنها به توجه و تأكيد بر خلقيات آن حضرت اكتفا كرده است. در فضاي بر استرسي كه سواران به دنبال او صحرا را زير سم اسب‌ها گرفته‌‌اند، در كمال آرامش با عرب باديه‌نشين به گفتگو مي‌پردازد و او را مجذوب و وامدار اخلاق خويش مي‌كند. مگر نه اين كه خداوند در قرآن نيز ايشان را به «خلق كريمانه» توصيف كرده‌اند؟
داستان ميهماني از صحرا براي مخاطبان نوجوان نوشته شده و در كنار تصويرگري خوب و چاپ هوشمندانه دو رنگ، متأسفانه قطع و البته نوع صفحه‌آرايي آن مناسب اين مخاطب نيست كه اميد است در چاپ دوم اصلاح شود.
سعيده محمدزكي گام اول را محكم و خوب برداشته و اين استحكام نويدبخش ظهور نويسندهاي پرتلاش و هوشمندانه است.
معرفي نويسنده:
«سعيده محمدزكي گودرزي» در سال 1360 در كرج به دنيا آمد. تحصيلاتش را در رشته كتابداري و اطلاع‌رساني به انجام رساند. در 13 سالگي رتبه اول داستان‌نويسي شهرستان كرج را كسب كرد. او از سال 1385 با انتشارات علمي و فرهنگي همكاري دارد و عضو كارگاه قصه‌نويسان آن انتشارات است.
گودرزي در رده سني كودك و نوجوان دو كتاب آماده چاپ دارد. او از يك داستان هم در مجموعه داستاني «اين شمع در آفتاب» در سال 1388 چاپ شده است.
کتاب تشویقی: سياسيا در شهر مارمولك‌ها/سيدامين حسينيون
تهران؛ نشر چيستا؛ 1387؛ (تعداد صفحات 110)
معرفي كتاب:
نويسنده «سياسيا در شهر مارمولك‌ها» قدم در راه يك تجربه شيرين گذاشته است، داستاني پر از خيال و جهاني كه تنها در ذهن نويسنده خلق شده است.
سيد امين حسينيون در نگارش فيلمنامه دستي به قلم دارد و تجربيات قابل توجهي در سينما و تلويزيون داشته است. از ديگر سو به عنوان منتقد ادبيات كودك و نوجوان تا دريافت جايزه از جشنواره نقد بالا رفته است. او با اين كتاب قدم به وادي ديگري گذاشته و خود را به عنوان داستان‌نويس نيز عرضه كرده است.
« سياسيا در شهر مارمولك‌ها» اگر چه فاصله بعيدي با ديگر آثار حسينيون ندارد، اما به عنوان اولين گام در توليد كتاب داستان براي نوجوانان توسط يك نويسنده قابل توجه و تقدير است. داستان درباره پسر بچه‌اي است كه به خاطر شرايط خانوادگي نامناسب از خانه فرار كرده و در خارج شهر زندگي ميان گروهي از حيوانات را تجربه مي‌كند. تجربه ارزشمندي كه به واسطه آن رشد مي‌كند و مي‌تواند شرايط پيرامون خود را تغيير دهد.
جهاني كه حسينيون در كتاب خود تصوير كرده، مستقل و داراي اصول است. در اين جهان مبارزه براي زندگي، شكل دقيقي دارد و روابط شخصيت‌ها غيرواقهي جلوه نمي‌كند. روايت داستان جذاب و پرسرعت است، اما گاهي در نگارش، دچار لغزش‌هاي زباني شده است.
نويسنده براي خلق سياسيا و ديگر شخصيت‌ها از نام‌هاي آشناي نوجوانان در دهه قبل (برنامه‌هاي تلويزيوني) بهره برده است. اين استفاده اغراق‌آميز اگرچه از يك سو موجب قوت اثر شده، اما از سوي ديگر ضعف‌هايي را نيز به آن تحميل كرده است.
متأسفانه تصويرهاي كتاب و مسائل فني آن بسيار پايين‌تر از حداقل‌هاي موجود در صنعت نشر كشور است. گام اول حسينيون در عرصه داستان‌نويسي براي نوجوان نويدبخش حضور نويسندهاي تاست كه مي‌تواند با گذر از تجربه‌هاي اوليه، به يك نويسنده خلاق و اثرگذار تبديل شود.
معرفي نويسنده:
«سيدامين حسينيون» در سال 1361 در تهران متولد شد. تحصيلاتش را در رشته كارشناسي سينما پي گرفت و هم اكنون دانشجوي كارشناسي ارشد ادبيات نمايشي است. او در سال 1387 در پنجمين دوره جشنواره نقد منتقد شايسته تقدير حوزه داستان نوجوان شناخته شد. حسينيون علاوه بر نوشتن داستان به نوشتن فيلمنامه و مقاله نيز مي‌پردازد. كتاب «ماجراي كفتركش» به زودي از او منتشر خواهد شد.
ج. شعر بزرگسال
کتاب برگزیده: طوفان واژهها/ حميدرضا برقعي روحاني
قم؛ نشر ابتكار دانش؛ 1387؛ (تعداد صفحات 68)
معرفي كتاب:
قامت كمان كند كه دو تا تير آخرش
يك دم سپر شوند براي برادرش
ون عقاب در جگر شيرشان پر است
از نسل جعفرند و علي اين دو لشكرش
اين دو زكودكي فقط آيينه ديده‌اند
آيينه‌اي كه آه نسازد مكدرش
شعر مذهبي معاصر پس از پيروزي انقلاب اسلامي گام‌هاي بسيار بلندي را براي رسيدن به قله‌هاي تعالي برداشته است. اينك پس از گذشت سه دهه، جواناني پا به عرصه نهاده‌آند كه با بهره‌گيري از تجربيات پيشينيان، آثار درخشاني را به مخاطبان عرضه مي‌كنند. «طوفان واژهها» سروده حميدرضا برقعي يكي از نمونه‌هاي درخور تأمل در اين زمينه است. برقعي توانسته تا حدودي از كليشه‌هاي رايج شعر مذهبي بگريزد و به مدد تخيل درخشان خود شعرهايي بسرايد كه براي مخاطب عام و خاص تازه است.
كلمات شعر برقعي تراش خورده و صيقلي‌اند. به همين دليل به زيباترين شكل در كنار هم مي‌نشينند. رواني كلام وي از همين ويژگي سرچشمه مي‌گيرد. تسلط او بر كلام چنان است كه كلمات، مصرع‌ها و در نهايت ابيات با چنان استحكامي در هم تنيده‌اند كه گويي ما در هر شعر با بنايي مجلل روبه‌روييم. علاوه بر اين برقعي تا حدود زيادي مباني شعر ديني را مي‌شناسد. از اين رو شعر وي نمونه‌اي موفق از شعر شريعت‌مدار امروز است.
معرفي شاعر:
«سيد حميدرضا برقعي» در سال 1362 در شهر قم به دنيا آمد. او كه دانش‌آموخته حوزه علميه قم است. فعاليت‌هاي جدي خود را در حوزه شعر از سال 1384 شروع كرد و موفق به كسب ده‌ها رتبه كشوري در جشنواره‌هاي فرهنگي و ادبي شد.
نخستين كتاب او «طوفان واژهها» در پنجمين دوره جايزه كتاب فصل شايسته تقدير شناخته شد. برقعي مدتي است مسئوليت واحد ادبيات فرهنگسراي كلهري قم را برعهده دارد. طوفان واژهها شامل 30 تجربه شعري اين شاعر جوان در سالهاي 84 تا 86 است.
کتاب برگزیده: دالان حاج مختار پلاك 9/ مجيد سعدآبادي فراهاني
تهران؛ انتشارات هنر رسانه ارديبهشت؛ 1387، (تعداد صفحات 104)
معرفي كتاب:
با تأخير سوار بر واگن آخر به دنيا آمديم انگار در تكان‌‌هاي آخر هم مي‌شود عاشق شد اين قطار و ريل‌هايش شبيه زيپي است كه وقتي به مقصد مي‌رسيم تمام راه‌هاي پشت سرمان بسته است
در دالان حاج مختار پلاك 9 جان لطيفي در جريان است كه صميميت، درخشان‌ترين ويژگي آن است و صميميت نام ديگر عاطفه است و آنان كه از فضيلت زيستن با شعر بهره برده‌اند، مي‌دانند كه شعر بي‌عاطفه شعر نيست، زيرا به جان هيچ كس راه نمي‌يابد.
اگر هم‌نسلان سعدآبادي به بهانه تكنيك، فرم و ساختار راهي را رفته آند كه به صميمت نرسيده‌اند، سعدآبادي چنين نكرده است. شعر او را مي‌توان ادامه راهي دانست كه بزرگان معاصر پيموده‌‌اند و تجربه‌هاي گران‌بار خود را در اختيار جوانان گذاشته‌اند. نكته ديگري كه در شعر سعدآبادي به چشم مي‌خورد، مضامين لطيفي است كه براي عمده مخاطبان دست يافتني است. اين مضامين كه حاصل از تخيل شفاف سعدآبادي است، نشان‌دهندة تجربيات فراوان وي در عرصه زندگي است. چنين است كه بايد گفت: سعدآبادي زندگي عريضي داشته است و تجربيات او بسيار گسترده‌تر از آدمياني است كه هر روز بي‌هيچ تشخصي از كنار هم مي‌گذرند. با خواندن اين مجموعه مي‌توان شيوه زيستن سعدآبادي را تماشا كرد.
معرفي نويسنده:
«مجيد سعدآبادي فراهاني» در سال 1362 در تهران متولد شد. او كه دانشجوي رشته تاريخ است، شعر را الز سال 1378 به طور حرفه‌اي در جلسات گوناگوني در حضور استادان اين رشته دنبال كرد.
او علاوه بر مجموعه «دالان حاج‌مختار پلاك 9» كه در سال 1387 چاپ شد، مجموعه ديگري نيز با عنوان «قزل‌آلاي خال قرمز» را در سال 1388 به چاپ رسانده است كه شامل 44 اثر تازه اوست. مجموعه سوم اين شاعر با نام «سربازي با گلوله برفي» در دست چاپ است.
د. داستان بزرگسال
کتاب برگزیده: مرگ همين گوشه كنارهاست/ كيومرث مسعودي
تهران؛ نشر افراز؛ 1387؛ (تعداد صفحات 78)
معرفي كتاب:
كتاب شامل سه داستان به نام‌هاي «بعدظهر تابستان آن سال‌ها»، «مرگ همين گوشه كنارهاست» و «رؤياها» است.
داستان اول: در اطراف جاده اهواز مردي به نام سيدجعفر مغازه بقالي دارد و از طريق فروشندگي جزء مواد غذايي، زندگي خود و چند سرعائله‌اش را مي‌گذراند. در يك بعدظهر از طرف اداره دارايي مأمورها به مغازه او مي‌روند و به بهانه استفاده از اوزان غيررسمي باعث تعطيلي مغازه‌اش مي‌شوند. به مدت يك ماه مرد به همراه زنش به اداره دارايي مي‌رود در حالي كه از شدت ناراحتي صدايش در نمي‌آيد و به نظر مي‌رسد كه سكته كرده است.
در داستان دوم، مردي به همراه خانواده خود از شهرستان به تهران مي‌كوچد و در حاشيه اين شهر زندگي خود را آغاز مي‌كند. زن به اين مهاجرت راضي نيست. عاقبت هم در راه بازگشت از مدرسه دخترش پس از آزار جنسي كشته مي‌شود. زن از غصه مي‌ميرد. پسر خانواده خاه را ترك مي‌كند و مرد با وجودي كه قاتل دخترش را اعدام مي‌كنند، به حال جنون مي‌رسد.
در داستان سوم هم مردي از منطقه‌اي سرسبز به منطقه‌اي كويري مي‌رود. در آنجا خانواده‌اي را مي‌بيند كه مردش روان‌پريش است و زن مدام منتظر است قطاري برسد. پسر خانواده باغي سنگي درست كرده و در انتظار سرسبزي آن است و به هر حال در عين نااميدي صداي آمدن قطاري شنيده مي‌شود.
معرفي نويسنده:
«كيومرث مسعودي» در سال 1332 در شهر خرم‌آباد به دنيا آمد. او كه فارغ‌التحصيل رشته مهندسي الكترونيك از دانشگاه تهران است، در حال حاضر پژوهشگر شهري در زمينه‌هاي اجتماعي و اقتصادي است.
مسعودي مطالعه شعر و ادبيات داستاني را در دوره ابتدايي با تهيه روزنامه ديواري و نوشتن مقالات و قطعات ادبي و شبه داستان‌هاي عشقي و اجتماعي شروع كرد. نوشتن اولين نقد سينمايي (فيلم نجات‌يافتگان جان بورمن) و چاپ آن در مجله فردوسي و يك سال بعد (1349) چاپ اولين داستان او در همين مجله از نخستين تجربه‌هاي اوست. اميد كه انتشار «مرگ همين گوشه كنارهاست» اولين مجموعه داستانش در 56 سالگي آخرين اثر او نباشد.
مطالب اين گزارش برگرفته از ويژه‌نامه‌اي است كه به صورت كتاب و توسط موسسه خانه كتاب ايران براي جايزه «گام اول» منتشر شده است. این مطالب توسط برگزار کنندگان و داواران این جایزه تالیف شده‌اند و برخی از زندگی‌نامه‌های برگزیدگان این جایزه، به قلم خود نویسنده تالیف شده است.
نظر شما