به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، صبح امروز سه‌شنبه(۲۸ مهر) مراسم افتتاحيه نخستين همايش بين‌المللي «كارنامه صدساله شعر زنان فارسي‌سرا» در تالار توراني دانشگاه الزهرا با حضور استادان زبان و ادب فارسي، دانشجويان اين رشته و برخي از شاعران كشورهاي فارسي زبان چون تاجيكستان و افغانستان برگزار شد.

حسيني، دبير علمي نخستين همايش بين‌المللي «كارنامه صد ساله شعر زنان فارسي‌سرا» در سخنراني افتتاحيه اين همايش با تاكيد بر آرزوي بسياری از زنان در طول تاريخ مبني بر سرودن شعر گفت: گردهمايي در جمعي كه سخنوران زن بسياري در دوره معاصر ظهور كرده‌اند و نياز به بررسي و نقد آثار آنان پديد آمده باعث خرسندي است. پژوهشكده شعر و هنر دانشگاه الزهرا نيز با برپايي چنين همايشي سعي در ارتقاي كيفي شعر زنان داشته است.

وي درباره تعداد چكيده مقالات و اصل مقالات رسيده به دبيرخانه همايش ادامه داد: از ميان 100 چكيده مقاله و بيش از 60 مقاله كامل، 35 مقاله در داوري‌ها براي ارائه در همايش و انتشار در مجموعه مقالات همايش انتخاب شده است.

حسيني در ادامه به ارائه مقاله علمي با عنوان «زنان و لعل سخن» پرداخت و توضيح داد: زماني ‌كه شعرهاي زنان دوره قاجار را در تذكره اندروني ورق مي‌زنيم، هرگز گمان نمي‌بريم ممكن است صد سال پس از آن روزي فرا برسد و زنان شاعر ايران داراي دفترهاي شعر متعدد باشند و بتوانند از طريق كتاب و روزنامه و مجله و سايت‌هاي اينترنتي اشعار خود را در منظر داوري و قضاوت بگذارند.

وي به حضور زنان سخنگوي بسيار در دوره مشروطه اشاره كرد كه توانستند براي نخستين‌بار به صورتي فراگير در كنار مردان خواستار حقوق از دست رفته خود باشند و تصريح كرد: ادبيات سياسي مشروطه، ادبياتي مردانه نيست. زنان نيز در اين دوره تلاش مي‌كنند تا ضمن مطالبات اجتماعي ـ سياسي براي تمامي ايرانيان از آزادي ايرانيان و به‌خصوص زنان و حضور ايشان در عرصه اجتماع دفاع كنند. «شمس كسمايي» بانوي نوانديش و نوگراي شعر معاصر كه او را از پيشروان شعر نيمايي مي‌نامند از ستم رفته بر زنان مي‌نالد و از موقعيت زنان در ايران متعجب است. همچنين در برخي از اشعارش به تلاش براي اثبات انسان بودن زنان اختصاص دارد.

حسيني با تاكيد بر فرصت ايجاد شده براي سخن گفتن درباره اهميت شعر زنان و جايگاه زنان در ادبيات، اين فرصت را مديون تلاش‌هاي بسيار در اين زمينه دانست و توضيح داد: فرصت ايجاد شده مديون تلاش تمام زنان و مردان شاعري است كه در صد ساله اخير از جان، مال، نام خود گذشتند و تمامي تلاش خود را در جهت بهبود تحصيل و امكان مشاركت زنان در تمام امور مملكت فراهم آورده‌اند. اين آزادي حضور، آسان به‌دست نيامده است. «اديبه‌الزمان فراهاني» خواهر اديب‌الممالك از زناني است كه در راه اعتلاي وطن و جلب توجه زنان به مسائل كشور نقش مهمي ايفا كرده است.

وي در ادامه از ديگر شاعران تاثيرگذار در اعتلاي جايگاه زنان ياد كرد و افزود: «فخر عظمي ارغون» در شعري زنان را شمع انجمن مي‌نامد و آنان را به امر دانش‌اندوزي ترغيب مي‌كند. «مهرتاج رخشان» ديگر شاعر فارسي زبان در پي كسب حقوق مدني است. «نيمتاج سلماسي» نيز در شعر «فر كيان» كاوه‌اي را مي‌جويد تا حل مشكلات ملك و مملكت كند. او در اين شعر از زنان رشت و اروميه و سلماس سخن مي‌گويد كه آبرو و غيرت ايرانيان را حفظ كرده‌اند.

اين استاد ادبيات فارسي از «زنددخت شيرازي» به عنوان زني شجاع و مشهور ياد كرد و گفت: «زنددخت شيرازي» با ورود به عرصه شعر و سخن در پي مطالبات معمول و توصيه به آموزش زنان و رفتن دختران به مدرسه است. از حقوق مدني زنان سخن مي‌گويد و از زنان ايران درخواست مي‌كند تا جز معلمي پيشه‌هايي چون صناعت و تجارت را برگزينند تا زنان جراح و پزشك بتوانند درد زنان را، خود درمان كنند.

وي در ادامه به توضيح درباره «ژاله قائم‌‌مقامي» چاووشي‌خوان شعر زنانه و پيشرو شعر اعتراض پرداخت و تاكيد كرد: قائم‌مقامي زني كه صداي اعتراضش با شيوايي سخن همراه است. او آرزوي تاسيس و تشكيل انجمن‌هاي زنان و پيروزي ايشان را دارد. ژاله آرزومند ايجاد سرزميني آرماني است كه در آن دختران ايراني زندگي‌اي سراپا نور و خوشي داشته باشند.

در بخش ديگر حسيني پروين را شاعري ناميد كه شعر از كلامش مي‌جوشد و توضيح داد: سخن پروين رشك مردان شاعر بوده و به همين سبب در مظان تهمت قرار گرفت. از كودكي شاعر بود. از پانزده سالگي اشعارش را در مجله «عالم نسوان» منتشر مي‌كرد و تا بيست سال پس از آن فرصت گفتن داشت. اين زن با داشتن ايده و آراي روشنفكرانه از پيشروان نهضت آزادي نسوان ايران بود. پروين بيش از هر زن شاعر ديگري مادر بود. مادر نشد اما بسياري از كاراكترهاي شعري‌اش طعم خوش مادر شدن را چشيدند.

وي با تاكيد بر جنس متفاوت شعر فروغ درباره اين شاعر زن معاصر نوپرداز اظهار داشت: شعر فروغ، شعري در قالبي تازه با نگرشي نو و فضايي مدرن است. زن شعر فروع زني است با بار رنج‌هاي تاريخ بر گردنش. او اسير ديوارهاي سنت است و با عصيان برعليه نظام مردسالاري حاكم تولدي ديگر مي‌يابد. شعر فروغ پايه‌هاي سنتي شعر را درهم مي‌شكند و در فرمي نو نگرشي تازه به هستي دارد. اشعار دوره نخست شاعري فروغ، اشعاري فمنيستي هستند. البته توانايي شاعر در سخنوري از تندي آن مي‌كاهد و شعر به دروازه‌هاي شعر نزديك مي‌شود. در «تولدي ديگر» فروغ پايه‌هاي اصيل شعر نوين ايران را بنيان مي‌نهد.

دبير علمي همايش «كارنامه صدساله شعر زنان فارسي‌سرا» ادامه داد: اين شاعر به ديگران آموخت تنها آنچه مي‌خواهند بگويد مهم نيست؛ بلكه چگونه گفتن نیز مهم است. فروغ در برابر تمامي محدوديت‌ها مقاومت مي‌كند و با سركشي عليه هر آنچه در نظام سنتي مانع حضور زن مي‌شود، زندگي دشواري را تجربه مي‌كند. تنهايي، تهمت، ترس و سردي‌اي كه سرانجام با ايمان به فصل سرد پايان مي‌يابد.

وي از شعر فروغ به عنوان شعري مدرن و سمبوليك ياد و تصريح كرد: شعرهاي ابتدايي، شعاري و مردمي دوره مشروطه با فروغ و شعر وي تبديل به بهترين نمونه‌هاي شعر امروز ايران و جهان مي‌شود. هنر مفهوم مي‌يابد. اگر در دوره مشروطه سخن گفتن از زنان، رنج‌هاي ايشان و ستم رفته بر ايشان است، در شعر فروغ زني كامل با تفسيري تازه از جهان، هستي و زندگي پيدا مي‌شود.

حسيني همچنان راهي را كه فروغ پيش پاي شاعران زن ايران گذاشته، راهي پويا مي‌داند و در توضيح اين امر گفت: قوام و استحكام شعر وي موجب پيشرفت زنان بود. در كنار فروغ، سيمين بهبهاني با غزل‌هاي نو مي‌درخشيد. سيمين بعدها «كولي‌واره‌ها» را سرود و از زن تعبير و تفسيري تازه‌ به‌دست داد. در شعر سيمين كولي نمادي از او مي‌شود. در «كولي‌واره‌ها» از احساسات و روح زنان سخن مي‌گويد. 

وي حضور «كولي» در شعر سيمين بهبهاني را از سوي ديگر نماد شجاعت و جسارت زن ايراني خواند و افزود: سيمين با آوردن «كولي» در عرصه شعر امروز ايران، زني فعال در شعر پارسي مي‌آفريند و با جسارت و شجاعت مي‌تواند فرياد بزند و حقوق تضييع شده خود را مطالبه كند. اين زن كولي مي‌تواند نمونه باشد. نمونه زن ايراني كه در آستانه هزاره‌اي نو مي‌ايستد و تازگي و تجدد را در اعماق ريشه‌هاي فرهنگي جست‌و‌جو مي‌كند.

حسيني يادآور شد: ميمنت ميرصادقي با نمونه‌هاي خوبي از شعر نيمايي، ژاله اصفهاني با شعرهاي شاد، روشن و روان، پروين دولت آبادي با سرودن شعرهايي براي كودكان و طاهر صفارزاده با شعر سپيد و مدرن از طلايه داران شعر امروز زنان ايران هستند.

وي در بخش ديگر از زنان شاعر شعر انقلاب و جنگ ياد كرد و افزود: شاعراني چون سيمين‌دخت وحيدي، سپيده كاشاني، صديقه وسمقي و فاطمه راكعي از جمله اين شاعران هستند. برخي در حوزه شعر سنتي و برخي در حوزه اشعار نيمايي آثاري از خود برجاي گذاشتند.

اين استاد دانشگاه شعر زنان امروز ايران را هم پاي شعر مردان در حال تجربه انواع قالب‌هاي و شگردهاي هنري خواند و توضيح داد: شاعران پس از انقلاب و پس از جنگ با جريان‌هاي شعري خارج از كشور نيز آشنا هستند و با آشنايي هر چه بيشتر با ادبيات جهان تلاش مي‌كنند شعر ايران را همپاي شعر جهان به پيش ببرند. امروزه ديگر جنيست شاعر و زن و مرد بودن او اهميت ندارد. مهم اين است كه شعر خوب چيست و از كيست.

وي در پايان در توضيح مختصري به معرفي شاعر برجسته امروز پرداخت و اظهار داشت: شاعر برجسته امروز هنري را قدر مي‌نهد كه در زمينه آن انديشه، تفكر و فلسفه وجود داشته باشد. شاعر بزرگ امروز فيلسوفي خواهان جهان تازه است و براي ايجاد آن از طريق هنر خود كوشش مي‌كند.