به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، جلسه نقد و بررسی کتاب «فلسفه ذهن» با سخنراني حسین شيخ‌رضايي، مترجم اثر، شاپور اعتماد، احسان کرباسی‌زاده و مهدی نسرین و با حضور سروش دباغ، ضیاء موحد، محمدمنصور هاشمی و دیگر استادان حوزه فلسفه به عنوان مهمان برگزار شد. 

در ابتداي اين مراسم، حسین شيخ‌رضايي، مترجم اثر، درباره هدفش  از ترجمه اين اثر گفت: رشته اصلی‌ام فلسفه علم است اما همیشه جای خالی یک کتاب درسی را در حوزه فلسفه ذهن حس می‌کردم و این به دلیل وجود نداشتن معادل واژگان خوب و مناسب در این حوزه است. البته نه به اين معنا که پيش از اين کتابی در این حوزه ترجمه نشده ولی هیچ‌يك از آثار قبلي برای تدریس مناسب نیستند.

وی دلایل انتخاب این کتاب را برای ترجمه، فصل‌بندی خوب همراه با تفکیک موضوعی عنوان كرد و گفت: آوردن مثال‌های مناسب که مفهوم را برای مخاطب ملموس مي‌سازد، معرفی مراجع و منابع غني و راهنمایی که برای نگارش مقاله در انتهای کتاب آمده است، از ديگر ويژگي‌هاي اين اثر محسوب مي‌شود.

عضو هیات علمی موسسه انجمن حکمت و فلسفه در ادامه اظهار داشت: این کتاب پاسخگوي مناسبي در برابر پرسش‌ها و نيازهاي دانشجویان است و به جز فصل آخر که درباره آگاهی است و کمی سنگین‌تر از سایر فصل‌ها تدوين شده، بقیه فصل‌ها ساده و قابل فهم‌اند.

شیخ‌رضایی تصريح كرد: کتاب فلسفه ذهن شامل چهار فصل با عنوان‌هاي حالات ذهنی، ذهن به مثابه ماشین، ذهن در جهان فیزیکی و آگاهی است که هريك به بخش‌های مجزایی تقسیم می‌شود. همچنين این موضوع که مولف در این اثر نظریه خاصی را دنبال نکرده و به شدت تحت تاثیر جکسون است، به وضوح مشخص مي‌شود.

سپس شاپور اعتماد، از دیگر اعضای هیات علمی انجمن حکمت و فلسفه ایران، بيان كرد: همیشه دغدغه داشتم که مبحث فلسفه ذهن را که سنگین است، چگونه می‌توان منعکس و ترجمه کرد تا این که با کتاب فلسفه ذهن آشنا شدم و دريافتم کتاب خوبی است.

وی با تأكيد بر اين كه به اين اثر به عنوان کتاب درسی نگاه نمی‌کند، توضيح داد: کتاب درسی با مبانی آغاز می‌شود، در حالی‌ که این کتاب از همان ابتدا با نگاهي خصمانه به دکارت آغاز شده و نيازمند انجام تحقیقاتی در این حوزه است.

اعتماد، کیفیت ترجمه اين اثر را خوب ارزیابی کرد و گفت: در عين حال، هنگام خواندن كتاب، حس ترجمه و بیگانه‌بودن به خواننده دست می‌دهد که البته شاید این به دلیل استفاده از معادل‌هایی سنگین نظير درستی‌آزمایی، کاراکترهای چینی و ... باشد.

وی قضاوت درباره اين اثر را به دليل تعدد مفاهیم و نظریه‌ها دشوار دانست و گفت: در این اثر حدود 45 مفهوم و 40 نظریه ارايه شده است كه پيشنهاد مي‌كنم خوانندگان همزمان با این کتاب، کتاب‌های دیگری كه در این زمينه چاپ شده است را مطالعه کنند تا بهتر متوجه مفاهيم آن شوند.

بحث پایانی اعتماد به مسايل آسان و دشوار، مقیاس زمانی و این که چه زمانی را زمان تولد ذهن بدانیم، اختصاص داشت.

در ادامه، احسان کرباسی‌زاده از دیگر سخنرانان این جلسه که بحثش درباره چیستی فلسفه ذهن بود، گفت: آغاز مطرح‌شدن فلسفه ذهن به رؤیای دکارت در سال 1619 بر‌می‌گردد که پس از رؤیایی که دید، نظریه دوگانه‌انگاری را مطرح کرد، مساله‌ای که در فصل اول کتاب فلسفه ذهن هم آمده است، به این معنا که وقتی ذهن کار می‌کند، جسم و فیزیک من در چه حالتی است.

کرباسی‌زاده يادآور شد: مفاهیم ذهنی با مفاهیم فیزیکی متفاوتند به این معنا که مثلاً ما برای آب مصداق بیرونی داریم اما برای درد، نداريم. به این دلیل که مفاهیم ذهنی بر خلاف مفاهیم فیزیکی حالت خاصی دارند.

مدرس فلسفه در پایان سخنانش خاطر نشان كرد: این کتاب راهنمای مقدماتی فلسفه ذهن است و پیچیدگی آثار قبلی را ندارد، هر چند که در آن مباحثی از قبیل اختیار اراده آزاد هویت مطرح نشده است.

آخرین سخنران این جلسه، مهدی نسرین، از اعضای هیات علمی موسسه حکمت و فلسفه، با بيان اين نكته كه نسخه اوليه این کتاب در سال 2005 از سوي انتشارات آکسفورد چاپ و منتشر شده است، گفت: شیخ‌رضایی از عهده ترجمه اين اثر به خوبي برآمده و در حین خواندن متوجه می‌شویم که مترجم در این حوزه فرد مطلعی بوده است.

نسرین ترجمه ناصحیح برخی از اصطلاحات نظير ترجمه نيويورك به تهران، موضوع تبديل نادرست تاریخ‌ها از میلادی به شمسی و این که برخی کلمات پانویس به زبان اصلی و انگلیسی ندارند را از مشكلات اين نوشتار برشمرد.

نسرین با بيان اين موضوع كه بخش‌های مختلف در سراسر کتاب، ارتباطشان با هم قطع می‌شود، بحث نیمه تمام می‌ماند و خواننده متوجه نمی‌شود که چه نتيجه‌اي حاصل مي‌شود، تصريح كرد: در مجموع اين اثر برای تدریس کتاب مناسبی است به شرط آن که از منابع دیگر هم استفاده شود. 

این جلسه با پرسش و پاسخ میان سخنرانان و حاضران پایان یافت.

کتاب «فلسفه ذهن» راهنمای مقدماتی در زمينه بحث‌هاي فلسفي مرتبط با اين موضوع است. اين اثر نوشته ایان ریونز کرافت با ترجمه حسین شیخ‌رضایی اسفند ماه سال گذشته توسط انتشارات صراط منتشر شده است.