نشست معرفی و بررسی کتاب «بررسي مبادي فلسفه نقادي؛ بررسی انتقادی و تطبیقی فلسفه نظری کانت» نوشته دکتر حسین غفاری با حضور مؤلف و دکتر غلامرضا اعوانی از سوی انجمن حکمت و فلسفه ایران برگزار شد._
در ابتدای نشست، دکتر غلامرضا اعوانی با اشاره به اهمیت نقد کانت، نه به طور موضعی بلکه به صورت کلی، نقد کانت در این کتاب را بسیار ارزشمند خواند و در ادامه درباره فلسفه تطبیقی سخن گفت و اظهار داشت: ما در ایران در موضعی هستیم که میتوانیم فلسفه تطبیقی داشته باشیم ولی از آن بهره نمیگیریم.
وی افزود: میان فلسفه اسلامی و فلسفه غرب ارتباط بسیاری وجود دارد چرا که فلسفه غرب وارث فلسفه یونان است، اما در واقع وارث حقیقی فلسفه یونان، فلسفه اسلامی بود، نه فلسفه غرب. در حقیقت فلسفه غرب به واسطه فلسفه اسلامی با این فلسفه آشنا شده است.
پس از سخنان رییس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، دکتر حسین غفاری، مؤلف کتاب «بررسي مبادي فلسفه نقادي؛ بررسی انتقادی و تطبیقی فلسفه نظری کانت» به ارائه توضیحاتی درباره محتوای کتاب و اهداف آن پرداخت.
وی با ارائه توصیفی از شرحهای موجود در زبان انگلیسی و آلمانی، از شرح «کمپ اسمیت» بر کانت به عنوان مهمترین شرحی که به زبان انگلیسی در این باره نوشته شده است نام برد و افزود: من واقعا به شخصیت کمپ اسمیت احترام میگذارم.
وی گفت:کمپ اسمیت، کریتیک کانت (نقد عقل محض) را فصل به فصل شرح و نقد کرده و تمامی آثار کانت را ملاحظه کرده و بهره فراوانی هم از فاینینگر - شارح آلمانی کانت - برده است. وی نه فقط تشريح کرده، بلکه در مقام داور کانت را نقد هم کرده است. از نظر کمپ اسمیت مثل فاینینگر، کتاب کریتیک، کتاب واحدی نیست و نظریات در این کتاب با یکدیگر ناسازگارند، در حالی که کانت خودش اصلاً به این موضوع قائل نیست. کمپ اسمیت با این دیدگاه کانت را نقد میکند.
وی افزود: بعد از کمپ اسمیت، پیتون بسیار جانبدارانه کانت را نقد کرد و اصلاً قائل نیست که چنین ایراداتی به کانت وارد است. او سعی میکند به کمپ اسمیت جواب دهد، اما متأسفانه تا نیمه کریتیک بیشتر پیش نرفته است.
مؤلف کتاب بررسي مبادي فلسفه نقادي، پس از این اشاره گذرا، درباره جریانات موجود در کانتشناسی با ابراز تأسف از اینکه در فضای فرهنگی زبان فارسی کارهای اساسی درباره فلسفه غرب انجام نشده است، گفت: ما بعد از انقلاب در بخش ترجمه، شاهد فعالیتهای خودجوش بسیاری هستیم.
وی ادامه داد: متأسفانه ما هنوز از مرحله ترجمه عبور نکردهایم، چه رسد به اینکه بخواهیم به مرحله شرح و نقد برسیم. ما هنوز درباره هیچ فیلسوف غربی کار جدی انجام ندادهایم، اما به هر حال ترجمه یک مرحله است. ما باید از سد ترجمه و زبان بگذریم و به شرح و نقد برسیم.
دکتر غفاری، اهمیت فلسفه کانت در فلسفه غرب را دلیل پرداختن به این فیلسوف عنوان کرد و افزود: اگر از افلاطون و ارسطو بگذریم، کانت، فیلسوف مهم دیگر در فلسفه غرب است. یعنی به قول شارحی در غرب میتوان مخالف کانت بود، اما نمیتوان به او بیتوجه بود.
وی درباره اهداف اصلی خود از تألیف این کتاب نیز گفت: بنده کوشیدهام فلسفه کانت را آنچنان که هست مطرح کنم. مسأله دوم هم این است که وقتی شارحین حرفی زدهاند، کوشیدهام قضاوتی منطقی راجع به نظر آنها ارایه کنم.
غفاری گفت: کار سوم که رسالت اصلی این کتاب است، این که با توجه به سنت فلسفه اسلامی خودمان بتوانیم به صورت موازی راجع به مسایل مطرح در فلسفه کانت بحث کنیم. متأسفانه ما از سنتی قوی در فلسفه برخورداریم، اما اطلاعی از آن نداریم.
استاد فلسفه دانشگاه تهران به وجود مشکلی در این باره اشاره کرد و گفت: سبک و سیاقی که در سنت فلسفه اسلامی وجود دارد، با زبان متعارف فلسفه در سطح جهان به لحاظ تفاهم خیلی تناسب ندارد و اینجاست که فلسفه تطبیقی مطرح میشود.
دکتر غفاری گفت: به عقیده من، فلسفه تطبیقی نه تنها مهم و ممکن است، بلکه تنها راه برای حیات فلسفه اسلامی و عرضه آن به جهان است.
وی در توضیح درباره کتاب خود گفت: من این جلد از کتاب را به عنوان بحث مقدماتی مطرح کردهام. پروژه من در شش جلد طراحی شده که جلد دوم هم نوشته شده و البته موضوع رساله دکترای من بوده است. این مجموعه شامل سه بخش است که هر بخش دو جلد خواهد بود. بخش دوم، بخش آنالیتیک و استنتاج استقرایی را شامل میشود که در کلاسهایم درس دادهام و فقط باید نگاشته شود.
وی افزود: بخش سوم هم دیالکتیک کانت است. خود کانت میگوید موضوع امکان قضایای ترکیبی پیشینی، موضوع اصلی وی است که در علوم طبیعی، عقل و ریاضیات مطرح کرده است.
دکتر غفاری با اشاره به اینکه «قضیه ترکیبی پیشینی، ایده اصلی کانت در طرحریزی نظام فلسفیاش را تشکیل میدهد»، افزود: کانت میگوید هرکسی این مسأله را درک نکند ،به مرحله نقادی نمیرسد.
وی در پایان گفت: من در بیش از صد صفحه از این کتاب راجع به این مسأله بحث کردهام و نشان دادهام که در ابنسینا و خواجه نصیر به طور دقیق این صورت مسأله مطرح بوده و آنها پاسخ این مسأله را دادهاند.
نظر شما