«دانشنامه صحیفه سجادیه» شرح و تبیین مفاهیم و مضامین موجود در نیایش‌ها و مناجات‌های امام سجاد(ع) در صحیفه است که در قالب مقالات متعدد تدوین شده است. پیش از این بیش از ۸۰ شرح براین مناجات‌ها نوشته شده است. اکثریت این ترجمه‌ها و شرح‌ها، عالمانه و قابل ستایش است و هر کدام بخشی از معارف این کتاب شریف را برای خوانندگان خود تبیین و توضیح داده‌اند.
کتاب «دانشنامه صحیفه سجادیه» دارای ۳۵۰ مقاله کوتاه، متوسط، بلند و مفصل است که موضوعات متعدی همچون شخصیت‌های تاریخی مرتبط با صحیفه، اسناد و راویان، مستدرکات، مترجمان و شارحان برگرفته از نیایش‌های امام سجاد(ع) را در خود جا داده است. این کتاب به همت جمعی از مؤلفان زیر نظر حجت‌الاسلام محی‌الدین بهرام محمدیان با هدف آشنایی جوانان و دانشجویان به موضوعات معرفتی و تربیتیِ برگرفته از نیایش‌های امام علی‌بن‌الحسین(ع) از سوی انتشارات مدرسه منتشر شد.
.jpg)
محمدی، رئیس دفتر انتشارات و فناوری آموزشی سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی در ابتدای این نشست گفت: یکی از کتاب‌ها، نفایس و ذخائری که مظلوم و به شکلی مهجور و گمنام مانده صحیفه سجادیه است. این مجموعه ارزشمند امروز می‌تواند بیش از گذشته گره‌گشای مشکلات بسیاری در جامعه باشد.
وی افزود: در سفری که با یک مسیحی همسفر شده بودم و انجیل را مرور می‌کردیم من گفتم ما این فرازها را کامل‌تر در صحیفه سجادیه داریم. صحیفه سجادیه برای همه نیازها، ضرورت‌ها و اقتضائات جامعه علاج و راهگشا است اما ما نتوانستیم زندگی جامعه را با صحیفه سجادیه عجین کنیم.
این پژوهشگر ادامه داد: مطالب این کتاب خوشخوان است و خواندن آن برای دانش‌آموزان، معلمان و دانشجویان مناسب است و باید این دعاها را بچشند زیرا به شکلی کشف شده و دور از دسترس قرار گرفته است. ما باید بتوانیم این فرازها را در کتاب‌های درسی به شکلی ارائه کنیم که برای جامعه دانش‌آموزی دست‌یافتنی باشد.
حجت‌الاسلام والمسلمین محی‌الدین بهرام محمدیان در ادامه گفت: بعد از واقعه کربلا شرایطی بر جامعه اسلامی به‌وجود آمد که بسیار شرایط حساسی بود، یاس و ناامیدی در جامعه حکمفرما شده بود و امام باید این یاس و ناامیدی را از بین می‌برد زیرا مردم از کشته شدن امام حسین(ع) احساس گناه می‌کردند. این افراد به سه دسته تقسیم می‌شدند: دسته نخست معتقد بودند که باید حرکت مبتنی بر شمشیر را ادامه می‌دادند، برخی می‌گفتند از دست ما کاری برنمی‌آید و بعضی دیگر بر این باور بودند که ما دیگر گناه کرده‌ایم چه کم و چه زیاد! امام سجاد باید این سه گروه را به شاه‌راه اصلی برمی‌گرداند و در جامعه ترمیم می‌کرد.
وی افزود: امام سجاد هیچ تریبون و منبری نداشت و نمی‌توانست با مردم سخن بگوید. آن‌چه در صحیفه سجادیه می‌‌‌بینیم پشت به مردم و رو به قبله انجام شده است و مردم باید صدای ستایش امام را می‌شنیدند. این معنا را به مردم القا و احیا کردن شرایط خاص می‌طلبید.
محی‌الدین بهرام محمدیان ادامه داد: این 54 دعا در مسایل سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و... تدوین شده است. در این کتاب دعاهایی برای زندگی و فرزندان آمده است که بسیار مفید است. همچنین برای همسایگان و سپس برای امت اسلامی دعاهایی آمده است. وظایف ما و باید و نباید زندگی در صحیفه سجادیه وجود دارد. به عنوان نمونه دعاهایی درباره همسایگان، رزمندگان اسلام و مرزداران را می‌توانیم در صحیفه سجادیه ببینیم.
وی افزود: صحیفه سجادیه عنصر احیاگر امت اسلامی از حیث اعتقاد و عمل است و این کتاب 54 دعا را به اختصار و مفید معرفی کرده است. به لحاظ تاریخی افزون از صحیفه سجادیه از امام سجاد دعاهای دیگری هم مانده است مانند دعای ابوحمزه ثمالی و کتابی با عنوان رساله حقوق اما محدویت‌ها باعث شده از امام سجاد حدیث باقی نماند.
بهرام محمدیان ادامه داد: سند صحیفه سجادیه متواتر است و نکاتی برای شیعه دوازده امامی، اسماعیلیه و زیدیه نقل شده است که هیچ یک نسبت به این کتاب جمله انکاری ندارند. صحیفه سجادیه به این دلیل معتبر است که از زبان امام سجاد جاری شده و امام باقر و زید فرزند امام سجاد آن را نوشته‌اند.
وی افزود: در پایان قرن 20 با بحران معنویت مواجه هستیم و این کتاب می‌تواند پاسخگوی بحران‌های معنوی باشد. هنگامی که عرفان‌های گوناگون در جهان مطرح شده است اما هیچ کدام را نمی‌توان با عرفان‌های صحیفه سجادیه مقایسه کرد زیرا هم وزن با یکدیگر نیستند و افراد باید با آبشخورهای معرفتی امام سجاد در این کتاب بیشتر آشنا شوند.
بهرام محمدیان گفت: طرح این کتاب بعد از فرهنگنامه قرآن کریم آغاز شده و از زمان طراحی تا تدوین پنج سال زمان برده است. این کتاب افزون بر 350 مقاله، 54 عنوان فرعی نیز دارد و همچنین دارای 350 منبع و ماخذ است. ادبیات صحیفه سجادیه متکی به قرآن است که باید در همان فضای قرآنی ترجمه شود و باید نزدیک به زبان صحیفه سجادیه باشد.
وی افزود: ترجمه این کتاب سعی شده به زبان امروزی نزدیک باشد و از این کتاب میتوان آثار دیگری را هم استخراج کرد. این کتاب گام میانی است؛ نه گام نخست است و نه گام آخر.
.jpg)
حجت‌الاسلام والمسلمین سید جواد بهشتی سخنران بعدی نشست بود، وی پیشنهاد داد که مراکز شیعه‌پژوهی در اروپا علیرغم مشکلاتی که دارند این کتاب را به زبان انگلیسی ترجمه کنند زیرا عنصری که در اروپا و آمریکا با فقر مواجه است شناخت خداوند است.
وی افزود: روزی دانش‌آموزی از من پرسید رابطه با خدا یعنی چه؟ و من را وادار کرد که دوباره قرآن را از ابتدا تا انتها با دقت بیشتری مطالعه کنم. بیش از 5 هزار بار نام خداوند در قرآن آمده است که به رابطه بین خداوند و مخلوق اشاره شده است و هنگامی که تکرارها را حذف کردیم به 100 نوع رابطه با خداوند دست یافتیم. به آن دانش‌آموز گفتم رابطه با خداوند مانند کابلی است که 100 نوع ارتباط در آن تعریف می‌شود. جای اصلی این کتاب در کتابخانه مدارس و دانشگاه‌هاست و باید با آوردن این فرازها به میدان زمینه‌های نشر معقول این آثار فاخر را به‌وجود بیاوریم.
.jpg)
سپس در پایان نشست خالقیان، ویراستار این اثر گفت: چند سال پیش از ما دعوت کردند و ایده طرح صحیفه سجادیه مطرح شد و این کار باعث شد شورایی تشکیل شود. از بدو این طرح و تشکیل اعضای شورا همه با عشق به امام سجاد به فعالیت مشغول شدند و بعضی از نویسندگان هر چقدر اصرار کردیم که حق‌ا‌لزحمه دریافت کنند گفتند که ما به خاطر امام سجاد(ع) به این کار همت کردیم. اما حق‌الزحمه‌های نویسندگان را محفوظ کردیم و به همان مقدار از انتشارات مدرسه سفارش کتاب دادیم تا بیشتر در کتابخانه‌های گوناگون پخش شود.
وی افزود: در تدوین این کتاب پژوهشگران باتجربه و پیشکسوت حضور داشتند تا پژوهشگران نوپا اما توانمند. در این کتاب پژوهشگران جوان مقالات بسیار خوبی ارائه دادند. پیشنهادی که می‌دهم این است که از دل این کار میتوان کارهای ارزشمند دیگری بیرون کشید. این کتاب برای روحانیون و امام جماعت‌های مساجد بسیار مفید است و حتی میتوان به مراکز اسلامی خارج از کشور چند نسخه ارسال کرد تا مطالعه کنند و خودشان به ترجمه این کتاب ترغیب شوند.
.jpg)
در پایان این نشست با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین محی‌الدین بهرام محمدیان، حجت‌الاسلام والمسلمین سید جواد بهشتی، فضل‌اله خالقیان، محمدابراهیم محمدی، حمید‌رضا شاه‌آبادی و... از کتاب «صحیفه سجادیه» رونمایی شد.
نظر شما