به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در اردبیل، سیدناصر اسحاقی، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اردبیل به همراه یاسر محمدپور، معاون فرهنگی خود، در جریان بازدید از کتابفروشی‌های نوپای اردبیل که در طرح «تابستانه کتاب 99» مشارکت دارند، ضمن بررسی کتاب‌های عرضه شده از حیث نشر، ترجمه، نویسنده و کیفیت آثار، از نزدیک در جریان روند کار «کافه کتاب پرواز» و «کتابفروشی مالک‌پور» در شهر اردبیل قرار گرفت.

اسحاقی در سخنانی در این دیدار گفت: پیرو پیشنهادی که به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی داده‌ایم، پیگیر مجوز برای برپایی نمایشگاه دائمی کتاب به‌عنوان باغ کتاب در اردبیل هستیم و اگر پیشنهاد ما به بار بنشیند، قصد بر این است که از فعالان این حوزه حمایت کنیم.

کتابفروشان استان اردبیل تحت پوشش بیمه صندوق اعتباری هنر نیستند
وی افزود: کتابفروشان ما تحت پوشش بیمه صندوق اعتباری هنر نیستند، چون پروانه کسب را از امور صنفی می‌گیرند که به تأمین اجتماعی ارجاع می‌یابند، اما اگر تحت پوشش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باشند، به صندوق اعتباری هنر معرفی و از یارانه دولتی هم بهره‌مند می‌شوند.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اردبیل ادامه داد: از آنجا که کتابفروشی‌ها در نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب حضوری ندارد، با مشورت صاحب‌نظران و پیشکسوتان کتابفروشی، اختیارات استانی خود را به این بخش گسیل کردیم. ابتدا با 7 کتابفروشی در طرح تخفیف فصلی حاضر شدیم و حال این آمار در استان اردبیل به ۱۳ کتابفروشی رسیده است.

وی مزیت چنین رویکردی را در دسترس بودن دانست و اضافه کرد: به این ترتیب، علاقه‌مندان بیشتری از یارانه خرید کتاب استفاده می‌کنند، چون کتابفروشی همیشه آماده ارائه خدمات است و هر علاقه‌مندی در محله خود از این یارانه استفاده می‌کند، کتاب را با تخفیف می‌خرد و از برخی امکانات، از جمله ارسال رایگان یا خرید غیرحضوری نیز بهره‌مند می‌شود که این را خودِ کتابفروشان برای فروشگاه‌های خود تعریف کرده‌اند.
 
ناصر اسحاقی، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اردبیل همچنین در پاسخ به این دغدغه ازسوی یکی از حاضران که «بهای بالای کتاب، قدرت و میزان خرید را کاهش داده است»، گفت: ما خودمان هم تبلیغات درستی نداریم؛ خانواده‌ها برای یک گردش کوتاه‌مدت شهری هم هزینه می‌کنند، حداقل به همان میزان که برای پفک و بستنی در سبد خریدمان جا داریم، کتاب بخریم و جای کتاب را در این سبد خالی نگذاریم؛ این در حالی است که بستنی سریع آب می‌شود، اما کتاب ماندگار است. متاسفانه ما با یارانه کتاب، مردم را عادت داده‌ایم که کتاب را ارزان به دست بیاورند.

وی ضمن اینکه کتابفروشان را یار فرهنگی شهر دانست و اظهار امیدواری کرد این پرچم بالا نگه داشته شود، اذعان کرد: کتاب‌فروشانِ پیشینِ ما قلعه فرهنگی بودند؛ کسانی مثل مرحوم منیری که خود را وقف کتاب کرده‌اند و بسیاری از مسئولان فرهنگی ما در گذشته گذرشان به کار ایشان افتاده بود؛ انتظار می‌رود امروز نیز چنان رویه‌ای را شاهد باشیم.
 
کتابفروشی نوپای «کافه‌کتاب پرواز» که میزبان این بازدید بود، ۱۲ مهر ۹۸ فعالیت خود را آغاز کرده است و پس از پاییزه کتاب 98، دومین حضور خود را در این طرح تجربه می‌کند. دانیال عظیمی، مدیرمسئول 22 ساله این مجموعه، نبود کتاب‌فروشی مدرن در این شهر را دلیل اصلی راه‌اندازی آن عنوان کرد و گفت: پس از کتابخانه پدری، نخستین ارتباط من نشر ثالث بود که پدرم مدیریت امور مالی آن را برعهده داشتند.

وی افزود: در سال ۹۵ که پدر از بین ما رفت، به پیشنهاد همکاران ایشان، به عنوان فروشنده در آنجا مشغول شدم. رفت و آمد هنرمندان و نویسندگان نیز مزید بر علت شد و از همان دوران مطالعات من جدی‌تر شد، ضمن اینکه با ناشران تراز اول ایران، صاحبان آنان و مراکز پخش‌ تهران آشنا شدم.

عظیمی ادامه داد: آن زمان دانشجوی رشته شیمی دارویی دانشگاه آزاد واحد علوم‌پزشکی بودم. از این رو، به سبب مشغله تحصیلی، در فروردین ۹۷ از مجموعه ثالث جدا شدم، اما بعدتر در دی‌ماه ۹۷ در بخش کودک شهر کتاب کرج استخدام شدم. کتاب‌های کودک و بازی فکری و اسباب بازی از محصولات آن بخش بود و من در این مدت به مطالعه کتاب‌های کودک، روانشناسی کودک و بازی فکری پرداختم. در همان دوران از دانشگاه انصراف دادم و تصمیم گرفتم در حوزه ادبیات به تحصیل بپردازم. پس از مدتی نیز با ارثیه پدر و پس‌انداز مادر، به‌صورت خانوادگی این فروشگاه فرهنگی را در اردبیل راه‌اندازی کردیم.

مشتریان دائمی ما در طرح‌های فصلی خوب خرید می‌کنند
مدیرمسئول «کافه‌کتاب پرواز» تصریح کرد: نخستین رسالت این فروشگاه، آگاهی دادن ست؛ در این حد که مخاطبان و مراجعه‌کنندگان با کتاب‌های خوب از نشرهای خوب و مترجمان خوب، آشنا می‌شوند. ایجاد یک محیط فرهنگی و آزاد برای انواع بحث‌های ادبی، برگزاری جلسات نقد، راه‌اندازی انجمن شعر و داستان، برگزاری جشن امضا، معرفی کتاب؛ چه از نویسندگان اردبیل، چه از دوستان هنرمند من در تهران، دعوت منتقدین از تهران و برگزاری جلسات مختلف، از جمله طرح‌هایی است که ما در برنامه داریم و تا پیش از کرونا بخشی از آنها اجرایی شد.

عظیمی درباره جلسات آنلاین کتابخوانی در این کتابفروشی هم اظهار کرد: ما این جلسات را مدیریت نمی‌کنیم، اما هر گروهی که سفارش کتاب می‌دهند، تهیه می‌کنیم. یک قفسه کتاب و بازی فکری هم داریم که مشتریان کافه از آنها استفاده می‌کنند.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا طرح تابستانه تأثیری در فروش دارد، گفت: با اینکه اینجا مشتری گذری کم ‌دارد، مشتریان دائمی ما در طرح‌های فصلی خوب خرید می‌کنند. اهل کتاب هم دنبال کتابفروشی‌ها می‌گردند و همین حضور شاید برای معرفی بیشتر نیز مؤثر واقع شود.

خانم محرم‌نژاد از مراجعانی که به‌طور اتفاقی در «پرواز» حضور داشت، وارد بحث شد و گفت: هر کتابخوانی که وارد این کتابفروشی شود، درمی‌یابد که صاحب اینجا فردی کتابخوان، فرهیخته و کتاب‌دوست است و به موضوع علاقه و اشراف دارد. خودم کتابفروش هستم، اما هر وقت نیاز داشته باشم به کتاب پناه ببرم، حتما همین مجموعه را انتخاب می‌کنم.
 
«کتابفروشی مالک‌پور» دومین عضو تازه‌کار طرح «تابستانه کتاب 99» در اردبیل است. بهنام مالک‌پور، صاحب کتابفروشی، متولد ۶۲ و دانشجوی حقوق، در خرداد ۹۸ این مجموعه را افتتاح کرد. وی گفت: وقتی سراغ این شغل آمدم، می‌دانستم که چند سالی طول می‌کشد تا کار خود را معرفی کنم. پرداختن به چنین فعالیتی، اراده قوی و صبر و تحمل می‌خواهد. این پیشینه ذهنی، رضایت فعلی را با خود دارد، البته اگر مغازه من اجاره‌ای بود، حتماً تا حال جمع کرده بودم، اما بخت یار بود و مالک ملک، پدرم هستند.

مالک‌پور افزود: نخستین دوره است که در طرح شرکت می‌کنم. پیشتر یا اطلاع نداشتم یا زمانی متوجه طرح می‌شدم که همکاران شرکت کرده بودند و اجرای طرح آغاز شده بود. این بار هم در دقایق آخر ثبت‌نام کردم.

وی درباره چگونگی روی آوردن به کتابفروشی نیز گفت: من فیلمسازم و مستند می‌سازم. علاقه به کتاب، پس از «کتابخوانی» من را به این سمت و سو کشید و دنبال علاقه‌ام آمدم.

نسل جدید گرایش خوبی به کتاب دارد
مدیر «کتابفروشی مالک‌پور» درباره علاقه مطالعاتی خود هم اظهار کرد: برای من، رمان و به‌ویژه رمان‌های ایرانی حرف اول را می‌زند و بعد، رمان‌های مشهور جهان. طرح فیلمنامه‌هایم را خودم می‌نویسم، اما هنوز به مقوله داستان وارد نشده‌ام.

وی درباره برنامه‌های خود تصریح کرد: یکی از اهداف من، گسترش کار و فضای کاری و در کنار آن، پرداختن به حوزه نشر است که فعلاً به سبب تحصیل در دانشگاه، برایم مقدور نیست.

مالک پور اضافه کرد: در دوران قرنطینه و تعطیلی کتابفروشی‌ها، فروش غیرحضوری و ارسال رایگان را در برنامه داشتم و علاوه بر اردبیل، به مشگین‌شهر و قزوین و حتی در مواردی به تهران هم کتاب ارسال کردم.
 
وی کاهش قیمت کتاب را پیشنهادی برای بهبود شرایط کتابخوانی دانست و گفت: گرانی کتاب، شاید به‌خاطر افزایش نرخ کاغذ باشد و فکر می‌کنم بعد از طرح باز هم به مشکل بخوریم. نسل جدید گرایش خوبی به کتاب دارد، اما شاید در کنار سایر نیازمندی‌هاشان قدرت خرید ندارند. برای این منظور، بهتر است حمایت از ناشران در اولویت باشد. شاید اگر از برخی کتاب‌ها که با استقبال خوبی رو‌به‌رو می‌شوند، حمایت مضاعفی بشود، کیفیتِ تولیدات ارتقا یابد.

به اعتقاد مالک‌پور، نویسنده خوب و بد، ناشر خوب و بد، مترجم خوب و بد داریم. نجف دریابندری کم داریم. کارهای نشر چشمه را نمی‌توان با ناشران زیرزمینی یکی دانست. مثال عینی بزنیم؛ «ملت عشق» را ناشران بسیاری کار کرده‌اند، مترجمان بسیاری هم. اما هیچکدام مثل نشر ققنوس و ترجمه ارسلان فصیحی نیست. هر اثری که نامی به هم زده و صاحب شناسنامه اصالت شده، خود را با کار کیفی معرفی کرده است و از همین رو، من با کتاب‌های کِیفیِ مطرح و پر بازخورد کار را آغاز کرده‌ام.

وی درباره مشکلات حوزه کاری خود گفت: برای کار فرهنگی مثل کتابفروشی دوندگی بسیاری گذاشته‌اند. هزینه‌های گزافی تعریف شده است. پیش از آغاز، بارها در میانه راه خسته شدم و تا مرز انصراف هم رفتم.

مدیرمسئول کتابفروشی مالک‌پور افزود: اتحادیه هم کم کار است و شاید انتظار نابجایی نباشد اگر‌ طرحی، سوبسیدی، در نظر بگیرند و پول‌هایی را که از ما می‌گیرند، به حلالیت برسانند.