به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در اصفهان، بنا بر آمارهای رسمی تعداد ناشران ثبت شده در کشور، بیش از 15 هزار موسسه انتشاراتی است که سهم استان اصفهان در این میان، نزدیک به 300 موسسه انتشاراتی است. گرچه بنا بر اطلاعات موجود، سالانه تنها 300 ناشر در کل کشور در حوزه نشر کتاب به‌صورت جدی فعالیت می‌کنند. در این میان، جدال سرسختانه میان ناشران فعال در شهرستان‌ها با ناشران نام‌آشنای تهران، کماکان ادامه دارد و برگزاری سالیانه نمایشگاه کتاب تهران درواقع کورسوی امیدی بود برای عدالت در دیده شدن و معرفی شدن همه موسسات انتشاراتی کشور.

به هر روی، بیماری کرونا و پس‌لرزه‌های این ویروس همه‌گیر، باعث شد تا برگزاری نمایشگاه کتاب تهران در سال جاری منتفی شود و حالا زمزمه‌های برای برگزاری مجازی این رویداد به گوش می‌رسد. خبرنگار ایبنا با مدیران دو موسسه انتشاراتی در اصفهان به گفت‌وگو نشست تا نظرات آن‌ها را در این رابطه منعکس کند.

«معصومه جمالی»، مؤسس نشر «آمیس» در اصفهان با اشاره به زمزمه برگزاری مجازی نمایشگاه کتاب تهران، بیان کرد: این نمایشگاه، رویدادی است که به‌صورت حضوری و دیداری برای مخاطبان برگزار می‌شود. مردم از شهر‌های مختلف و فارغ از مخاطبان خاصی که برای نشر‌های خاص به نمایشگاه کتاب می‌آیند و در این رویداد حاضر می‌شوند. موسسات انتشاراتی کوچک‌تر در شهرستان‌ها هم در این میان دیده می‌شوند و محصولاتشان معرفی می‌شود. این یکی از مزیت‌های برگزاری حضوری این نمایشگاه بوده و هست.

جمالی با اشاره به اینکه الان هر ناشری برای خودش سایت دارد و کتاب‌های خودش را به‌شکلی در فضای مجازی معرفی می‌کند. به‌خصوص که تمام کتاب‌ها در خانه کتاب وصول و ثبت می‌شوند، افزود: اما اگر منظور از برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران، طبقه‌بندی شدن است و پنل‌های جداگانه‌ای قرار است طراحی شود، اصلا ایده خوبی نیست. چون درواقع به‌صورت معمول توسط ناشران انجام می‌شود. به نظرم چنین چیزی نیاز به یک زیرساخت جدی دارد.

وی در توضیح بیشتر عنوان کرد: اگر متولیان بتوانند کتاب‌های تمام ناشران را به‌صورت تجمیعی درآورند و تفکیکی میان ناشران اتفاق نیفتد، و دسته‌بندی به‌صورت موضوعی باشد، این ایده بهتر است. پیشنهاد من ارائه کتاب‌ها به صورت یکجا در یک بستر و دسته‌بندی به‌شکل موضوعی است. ایجاد سامانه اینترنتی برای نمایشگاه کتاب بیشتر تکرار مکررات است، چراکه درنهایت، دیده شدن و فروش، عمدتا متوجه ناشران بزرگ مستقر در پایتخت خواهد شد و عملا ناشران شهرستانی، فروش و معرفی‌شان منوط به تلاش شخصی خود آن‌ها خواهد بود.

جمالی با اشاره به انتخاب کتاب‌ها و ناشران واجد شرایط برای حضور در نمایشگاه مجازی کتاب تهران از طریق پنل خانه کتاب، تصریح کرد: به نظرم این پنل اصلا به‌روز نیست و مجددا بحث دوری از پایتخت پیش می‌آید و کتاب‌های ما در طول یک پروسه طولانی به دست دست‌اندرکاران برگزاری نمایشگاه، می‌رسد و تا ثبت شدن کتاب‌ها در خانه کتاب، ما مدت زمان زیادی در صف باقی می‌مانیم و به آن تاریخی که ناشران مهلت دارند تا تعداد کتاب‌هایشان را در خانه کتاب ثبت و مسئولان ذی‌ربط هم حضور ناشر را در نمایشگاه کتاب تأیید کنند، نمی‌رسد. ما بارها در این رابطه با دست‌اندرکاران این رویداد صحبت کرده‌ایم اما باز هم تغییری در مهلت ثبت نام ایجاد نشده است.

«منیره سلطان‌پور»، مؤسس نشر «گفتمان اندیشه معاصر» هم نظرش را درباره ایده برگزاری مجازی نمایشگاه کتاب تهران اینگونه بیان کرد: به عقیده من هر فعالیتی که بتواند کتاب را به زندگی مردم نزدیک کند، تلاش مبارکی است. اما از آنجا که اغلب فعالان حوزه نشر و کتاب به‌خصوص ناشران کوچک همواره با گرفتاری مواجه بوده‌اند و در دوره اخیر هم مشکلات بیشتر هم شده است، لذا به عقیده من علاج کار، برپایی نمایشگاه مجازی نیست؛ اگر خرید کتاب از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صورت بگیرد، ایده رایج و بهتری است.

او ادامه داد: در آمارها آمده بود که عناوین کتاب‌های چاپ شده در ماه‌های اخیر کاهش نیافته است؛ اما باید توجه داشت که شمارگان کتاب‌های چاپ شده، به شدت کاهش یافته است. این دوران البته زمان خوبی است برای سودجویان حوزه کتاب که بازار نشر را در انحصار خود درآورند و اندیشه‌ای را که خود می‌خواهند، ترویج کنند. هر ناشری حتی کوچک و ضعیف و دور افتاده، تنها یک صداست و چیز دیگری حتی فضای مجازی هم، جای آن را پر نمی‌کند. بنابراین بهترین زمان برای حمایت از آنان، همین الان است. بهتر است وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در کنار تمام فعالیت‌های مجازی در نظر داشته باشد که کتاب، حافظ رسم‌الخط و نگارش هم هست و نباید به این زودی‌ها به انقراض انبوه و نفع فضای مجازی رضایت داد.

سلطان‌پور در پایان این گفت‌وگو عنوان کرد: در این دوران که تلاش می‌شود مردم کتابخوان بمانند، باید تلاش دوچندانی صورت بگیرد تا خود مسئولان هم کتابخوان شوند؛ چراکه خسارت مسئولان کم‌دانش بیش از جامعه‌ی کم‌توجه به کتاب، است. رسانه‌ها باید دانش عمومی مسؤلان را پیوسته به چالش بکشند. در غیر این‌صورت مردم آگاه در اسارت مسئولان نا آگاه خواهند بود.