در این راستا به‌تازگی کتاب «اهمیت بهداشت دست و گندزدایی تجهیزات در مراکز بهداشتی درمانی» با ترجمه و گردآوری جلال‌الدین مولایی چاپ و منتشر شده است. این اثر در چهار فصل با عنوان‌های «رویکرد منطقی در مورد ضدعفونی و گندزدایی»، «تمیز کردن»، «گندزداها و ضدعفونی‌کننده‌های شیمیایی» و «ضدعفونی کردن تجهیزات بهداشتی و درمانی»، ضمن مروری بر بهترین رویکردها در مورد ضدعفونی کردن و گندزدایی و توصیه‌هایی برای فرایند ضدعفونی، در ادامه به موضوعاتی همچون روش‌های ضدعفونی، عوامل موثر بر کارایی فرایند ضدعفونی، انتقال عوامل بیماری‌زا به وسیله دست‌ها، پاک‌کننده‌ها، مراحل فرایند پاکسازی ابزار، معرفی گندزداها و ضدعفونی‌کننده‌های شیمیایی و ویژگی‌های آن‌ها، خنثی‌سازی میکروب‌کش‌ها، رابطه آلودگی آب با عفونت‌ها، روش تولید محلول ضدعفونی‌کننده دست، استانداردهای ایمنی و سلامت، عوامل بیماری‌زای نوپدید و بازپدید، گندزایی سطوح و استفاده مجدد از لوازم پزشکی یک‌بار مصرف می‌پردازد.
.jpg)
عوامل موثر بر کارایی فرایند ضدعفونی
تعداد و محل میکروارگانیسم‌ها، مقاومت میکروارگانیسم‌ها به عوامل شیمیایی، غلظت ماده گندزدا، عوامل فیزیکی و شیمیایی، مواد آلی، مدت زمان تماس و وجود مواد خارج سلولی یا بیوفیلم‌ها به‌عنوان عوامل موثر بر کارایی فرایند ضدعفونی یا گندزدایی معرفی شده‌اند. در کتاب حاضر در این‌باره آمده است: «فعالیت روش‌ها و مواد ضدعفونی‌‌سازی علیه میکروارگانیسم‌ها، به عواملی بستگی دارد که تعداد میکروارگانیسم‌ها، ویژگی‌ها و مقاومت ذاتی میکروارگانیسم، غلظت مواد ضدعفونی‌کننده و شرایط محیطی ازجمله آن عوامل هستند. آگاهی و مدنظر قرار دادن این عوامل منجر به استفاده موثرتر از فرایندهای ضدعفونی و گندزدایی می‌شود.»
مکانیسم عمل و موارد استفاده از الکل در فرایند ضدعفونی کردن
«الکل‌ها به‌عنوان یک ماده ضدعفونی‌کننده ضعیف تا متوسط شناخته می‌شوند به نحوی که سازمان‌های جهانی از قبیل FDA، هیچ محلول شیمیایی استریل‌کننده یا ماده ضدعفونی‌کننده سطح بالایی را بر پایه اصلی الکل تأیید نکرده است. الکل‌ها علیه اشکال رویشی باکتری‌ها، خاصیت باکتری‌کشی سریع دارند، آن‌ها همچنین می‌توانند باکتری عامل سل، قارچ‌ها و ویروس‌ها را از بین ببرند، ولی اسپور باکتری‌ها را از بین نمی‌برند. هنگامی که غلظت الکل‌ها به زیر 50% برسد، فعالیت باکتریسیدال آن‌ها سریعا کاهش می‌یابد و غلظت مناسب باکتریسیدال آن‌ها محلول‌های 60% تا 90% در آب می‌باشد. محتمل‌ترین توضیح برای عمل ضدمیکروبی الکل‌ها، دناتوره کردن پروتئین‌های میکروارگانیسم است. اصولا الکل‌ها برای استریل کردن وسایل جراحی و پزشکی پیشنهاد نمی‌شوند، زیرا قادر به کشتن اسپورها نیستند و نمی‌توانند به مواد غنی از پروتئین نفوذ کنند. محدودیت دیگر الکل‌ها این است که الکل‌ها قابل اشتعال هستند و باید در محیط سرد و با تهویه مناسب نگهداری شوند. همچنین الکل‌ها به سرعت تبخیر می‌شوند، بنابراین زمان مواجهه را مشکل می‌کنند و لذا باید برای گندزدایی، وسایل را در الکل غوطه‌ور کرد.»
اهمیت شست‌وشوی اصولی و درست دست‌ها
«شستن معمولی دست، کثیفی‌ها، مواد ارگانیک و میکروارگانیسم‌های گذرا (موقت) را از دست‌ها حذف می‌کند. به دلیل خواصش، آب نمی‌تواند مستقیما آلودگی‌هایی نظیر چربی‌ها، روغن‌ها و پروتئین‌هایی که عناصر ارگانیک معمولی هستند را از بین ببرد. برای تمیز کردن دست‌های کثیف، ضرورت دارد که کثیفی‌ها حل شوند یا در آب معلق شوند تا پاک شوند. صابون‌ها و مواد شوینده می‌توانند چربی‌ها و روغن‌ها را حل کنند، آن‌ها را رها سازند تا در آب شسته شوند. صابون‌ها همچنین تضمین‌کننده معلق نگه داشتن آلودگی‌ها هستند به‌طوری‌که بتوان آن‌ها را با آب تمیز کرد. بنابراین آب به تنهایی ماده مناسبی برای دست‌های آلوده نیست و لازم است که صابون یا مواد شوینده به همراه آب به‌کار رود. در حین شست‌وشوی دست، مالش دست‌ها و آبکشی کامل، مهمترین عامل برای تمیز کردن دست‌ها محسوب می‌شوند. اثر تمیزکنندگی احتمالا نتیجه مالش دست‌ها به یکدیگر می‌باشد، به‌طوری که محصول روی دست‌ها پخش می‌شود و بعد از آن دست‌ها آبکشی می‌گردد.»
نخستین چاپ کتاب «اهمیت بهداشت دست و گندزدایی تجهیزات در مراکز بهداشتی درمانی» در 192 صفحه با شمارگان 400 نسخه به بهای 45 هزار تومان از سوی انتشارات خانیران راهی بازار نشر شده است.
نظر شما