جشنواره شعر فجر
بدون شک جشنواره شعر فجر اندازه فیلم فجر یا موسیقی فجر جذاب نیست؛ اما به هر حال عنوان مهم‌ترین جشنواره شعری دولتی کشور را یدک می‌کشد؛ جایزه‌ای که هر سال با حواشی مختلفی همراه است و امسال نیز از این قاعده مستثنی نبود. شاید مهم‌ترین حاشیه جشنواره امسال تلاش عده‌ای برای تحریم جایزه بود، تلاشی که شاید از جذابیت‌های این جایزه دولتی کمی کم کرد اما در نهایت موفق نبود؛ چراکه نکته مهم و اساسی این است که این دوستان دقیقا چه چیزی را تحریم کردند؟ سوالی که ما پاسخی برای آن پیدا نکردیم، زیرا خیلی از افراد تحریم‌کننده در سال قبل کتابی نداشتند که در جشنواره شرکت کنند یا نکنند. با این حال جایزه شعر فجر در چهاردهمین دوره خود با دبیری سعید بیابانکی و در شهر زاهدان به کار خود پایان داد و برگزیدگان به شرح زیر معرفی شدند:
بخش «شعر کودک و نوجوان»
هیئت داوران این بخش، متشکل از محمد گودرزی دهریزی، انسیه موسویان و حامد محقق، دو اثر را شایسته تقدیر دانستند: «دل تو برد شرط را» سروده فاطمه سالاروند از نشر پیدایش؛ «مگر لب زیپ دارد» سروده غلامرضا بکتاش از انتشارات امیرکبیر
بخش «شعر بزرگسال»
هیئت داوران این بخش، متشکل از حمیدرضا شکارسری، زهیر توکلی و عبدالحمید ضیایی، دو اثر ذیل را به‌صورت مشترک به عنوان آثار برگزیده این بخش انتخاب کردند: «به رنگ دانوب» سروده واهه آرمن از نشر چشمه؛ «را را» سروده پانته‌آ صفایی از انتشارات فصل پنجم
بخش «درباره شعر»
هیئت داوران این بخش، متشکل از محمدکاظم کاظمی، بهزاد خواجات و عیسی اَمَن‌خانی، یک اثر را به‌عنوان اثر برگزیده جشنواره انتخاب کردند؛ «کتاب چهارخطی» (کند و کاوی در تاریخ رباعی فارسی) به قلم سیدعلی میرافضلی از انتشارات سخن
همچنین جشنواره شعر فجر بعد از گذشت سالیانی که تنها کتاب را بررسی می‌کرد؛ امسال به دبیری غلامرضا طریقی دست به راه‌اندازی بخش جوانان زد که در آن آثار شاعران جوان بررسی شد. البته این بخش هم کم حاشیه نبود و در نهایت کار به جایی رسید که این برنامه از دل برنامه اختتامیه بیرون کشیده شد و قرار شد که در فرصت مناسبی برگزار شود؛ فرصتی که تا به این لحظه هنوز فراهم نشده است.
(4).jpg)
آیا این آخرین دوره جایزه شعر نیاوران بود؟
اگر به سراغ اهالی شعر برویم و درباره جوایز شعری با آنها صحبت کنیم، بدون شک به شما خواهند گفت که جایزه شعر نیاوران که حالا وارد شش سالگی خود شده است یکی از جوایز معتبر ادبی این روزهای ادبیات ماست. جایزه‌ای که با حمایت سیدعباس سجادی، مدیرعامل بنیاد آفرینش‌های ادبی نیاوران و با تلاش‌های شبانه‌روزی محمد سلمانی و امید صباغ‌نو توانست نگاهی مرکزگریزانه داشته باشد و ایران را تنها در تهران خلاصه نکند و به‌نوعی صدای شاعران بی‌تریبون باشد. این جایزه امسال هم به شکلی شکیل برگزار شد؛ اما باید صبر کرد و دید که آیا با رفتن سجادی از فرهنگسرای نیاوران باز هم این جایزه برگزار خواهد شد یا مثل خیلی از جوایز ادبی با آمدن مدیری آمده است و با رفتن مدیری هم می‌رود. به هر حال با همه این تفاسیر آیین اختتامیه پنجمین دوره جشنواره شعر نیاوران با دبیری محمد سلمانی 23 آبان ماه برگزار شد و اسامی برگزیدگان آن به شرح زیر است:
بخش کلاسیک
الف) آزاد:
مریم قادری، اصفهان، تیام کیانی، تهران، افسانه سادات حسینی، نیشابور، آرزو سبزوار قهفرخی، چهارمحال بختیاری، فرخشهر، فاطمه عارفنژاد، قم
ب) ویژه:
رضا طبیب زاده، صلح، شیراز، محمد مرادی نصاری، محیط زیست، ایلام، ایوان
بخش سپید
الف) آزاد:
فاطمه بیرانوند، لرستان، اکبر آزادپور، اندیمشک، بابک زمانی، ایلام، ونوس بیات، کرمانشاه، اسماعیل احمدی امجزی، کرمان، عنبرآباد
ب) ویژه:
رزا رودینی، کرمان، بردسیر، صادق هلشی، ایلام، ایوانغرب
بخش طنز
علیرضا غلامی، ایلام
بخش ترانه
الف) آزاد
شروین رحیمزاده، تهران، مسعود نظرخان، تهران و رضا محمودی، کرمان
ب) ویژه
صدرا کاوه، قم
.jpg)
این جایزه که هر سال با همت علیرضا بهرامی و خبرنگاران شاعر برگزار می‌شود به انتخاب بهترین کتاب‌های شعر چاپ شده و چاپ نشده در سال قبل می‌پردازد. البته گاهی به دلیل نام این جایزه چنین سوتفاهمی ایجاد می‌شود که این جایزه قرار است بهترین شاعر خبرنگار را معرفی کند؛ اما این طور نیست و در واقع انتخابی از دریچه نگاه خبرنگان است. بخش مورد توجه این جایزه، بخش شاعران بدون کتاب است که در آن خبرنگاران به بررسی آثار شاعرانی که به اندازه یک مجموعه اثر دارند؛ اما موفق به چاپ آن نشده‌اند، می‌پردازند. به هر حال این جایزه در اسفندماه نامزدهای خود را معرفی کرد؛ اما به دلیل شیوع بیماری کرونا مراسم اختتامیه آن برگزار نشد و به احتمال زیاد برگزیدگان آن در سال 1399 معرفی خواهند شد. اسامی نامزدهای این جایزه به شرح زیر است:
«به رنگ دانوب»/ واهه آرمن / نشرچشمه
«پشیمانم کن» / عباس صفاری / نشرچشمه
«سه‌گانه خاورمیانه» / گروس عبدالملکیان / نشرچشمه
«و احتمال چاقوی ابراهیم» / سیدرضا ملکی / انتشارات مانیا هنر
«هفتاد کشیش یخی» / علی نجفی / روزنه
همچنین فاطمه بیرانوند، احمد پورنجاتی، پویان جمالی کاظمی، حسن جنت‌مکان، روح‌الله چراغ‌زاده، حمیدرضا ظرافت، مهران عزیزی و علی مشکات به عنوان نامزدهای بخش شاعران بدون کتاب معرفی شدند.
(1).jpg)
شاملویی که شاملو نشد
اگر بخواهیم برای جوایز ادبی لقبی انتخاب کنیم، بی تردید لقب پرحاشیه‌ترین جایزه ادبی به جایزه شاملو می‌رسد. جایزه‌ای که خیلی تلاش شد تا بتواند اعتباری برای خودش دست‌وپا کند؛ اما هیچ وقت موفق به این مهم نشد و در نهایت برگزارکنندگان آن پیش از شیوع بیماری کرونا و بدون دلیل مشخص خبر از برگزار نشدن مراسم اختتامیه آن دادند و در نهایت در یک خبر برای رسانه‌ها برگزیدگان خود را معرفی کردند، که متن پایانی این خبر به شرح زیر است:
«در پایان، با نظر به این که آثار رسیده به مرحله دوم این دوره از نظر اکثریت هیأت داوران پنجمین دوره جایزه شعر احمد شاملو به تمام و کمال واجد شاخص‌ها و معیارهای یادشده نبوده و از سوی دیگر هیچ یک از این آثار به حد نصاب امتیازی که از سوی دبیرخانه در نظر گرفته شده است دست نیافته‌اند، اثری به عنوان مجموعه‌شعر برگزیده پنجمین دوره جایزه شعر احمد شاملو معرفی نمی‌شود. اما هیأت داوران دو مجموعه شعر «و من فقط نگاه می‌کنم» سروده افسانه مرادی و «سفرِ سَفر» سروده وحید داور را شایسته تقدیر می‌دانند.»
(14).jpg)
«بهاران»ی که در زمستان ماند
اگر بخواهیم منصف باشیم باید بگوییم که جایزه بهاران نسخه کوچک شده جایزه شعر نیاوارن بود؛جایزه‌ای که با حضور داورانی شناخته شده تنها در بخش شعر سپید برگزار می‌شد. جایزه‌ای که با همت موسسه بهاران و دبیری گروس عبدالملکیان دو سال بی‌نظیر را پشت سر گذاشت و سال گذشته با استقبال بی‌نظیر مخاطبان برگزار همراه بود اما گویا دوره دوم، دوره پایانی این جایزه بود و متاسفانه این جایزه در سال 1398 برگزار نشد تا بهاران هم به جمع جوایز چند دوره‌ای سال‌های گذشته اضافه شود.
جایزه افشین یدالهی تنها جایزه ترانه
شاید اگر بخواهیم نمره 20 برگزاری یک مراسم شکیل را به جوایز ادبی بدهیم، این نمره بدون شک باید به جایزه زنده‌یاد افشین یداللهی برسد. جایزه‌ای که با دبیری روزبه بمانی در حد یک جایزه بین‌المللی برگزار می‌شود و در آن همه آن چیزی که حوزه ادبیات برای جلب توجه نیاز دارد، دیده می‌شود. از فرش قرمز و احترام برای اهل قلم گرفته تا حضور شخصیت‌های شناخته شده یا به اصطلاح سلبریتی‌های حوزه فرهنگ و هنر. با توجه به صحبت‌های گفته شده باید به این نکته نیز اشاره کنیم که این جایزه نیز درگیر مشکلات کرونایی است و گویی مراسم اختتامیه آن بعد از سال برگزار می‌شود و جالب اینکه هنوز علاقه‌مندان می‌توانند برای این جایزه ترانه ارسال کنند.
سال خوبی نبود حتی برای شعر و ترانه
در پایان باید گفت که جشنواره‌های شعری در سال 98 یا تعطیل شدند یا آخرین دوره خود را پشت سر گذاشتند یا تحریم‌کنندگان آن را به حاشیه بردند یا از کیفیت مطلوبی برخوردار نبودند؛ بنابراین می‌توانیم بگوییم که حال جشنواره‌ها و جوایز شعری در سال 98 مثل حال مردم خوب نبود.
نظر شما