به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) محمدرضا شجریان؛ استاد آواز ایران که این روزها در بستر بیماریست برای ایرانیان بیش از همه با صدای ربنا به یاد آورده می‌شود. ما ایرانیان سال هاست سفره‌های افطارمان را با صدای شجریان پهن می‌کنیم و گوش‌هایمان را به «ربنا»یی می‌سپاریم که او خوانده است؛ این هنرمند به جز ربنا، سروده‌ شاعران بسیاری همانند حافظ، سعدی، مولانا، عطار، باباطاهر و خیام را با صدای گرم خود خوانده و آوازهای به یاد ماندنی زیادی در حافظه تاریخی ما به جا گذاشته است. در برخی از کارهایش نیز سراغ اشعار نو رفته و بهره‌ای از آن‌ها برده است که می‌توان به شاعرانی چون سهراب سپهری، نیما یوشیج، فریدون مشیری، شفیعی کدکنی، مهدی اخوان ثالث و هوشنگ ابتهاج اشاره کرد. بیشتر ترانه‌ها و تصنیف‌هایی که خسرو آواز ایران خوانده در قالب کتاب‌هایی منتشر شده است که از جمله آن می‌توان به «آواز آسمانی» و «نغمه‌های سیاوش» اشاره کرد. همچنین درباره زندگی هنری این هنرمند نیز آثاری مانند «سروش مردم» و «راز مانا» به رشته تحریر درآمده است؛ البته کتابی با عنوان «بیداد سکوت» نیز به واسطه چند نویسنده به نگارش درآمده که در آن داستان‌هایی برای شجریان نوشته‌ شده است. گفت‌وگوهایی هم که با این استاد آواز  صورت گرفته یا مطالب و مصاحبه‌هایی که درباره او انجام شده است نیز به کوشش مهران حبیبی‌نژاد در کتابی با عنوان «خسرو خوبان» جمع‌آوری شده است.
 
این کتاب را نشر شلفین سال 1388 منتشرکرده است. «خسرو خوبان» شامل زندگي‌نامه «محمدرضا شجريان»، به همراه گفت‌وگوها، نقد و نظرها و مقالاتي درباره اين هنرمند موسيقي ايران و آثار گوناگون اوست. بخشي از اين مجموعه نيز به گفت‌وگوها، مقالات، سخنراني‌ها و نشست‌هاي پژوهشي شجریان و همچنين متن آوازها و تصنيف‌هاي او اختصاص دارد.

پس از پایان یافتن نخستین چاپ این اثر در سال‌های پایانی دهه هشتاد، نمونه دیگر آن در بازار یافت نشد؛ به گونه‌ای می‌توان گفت نایاب شده و بعد از آن به چاپ دوم و سوم نرسید. حال بعد از ده سال «خسرو خوبان» دوباره منتشر و تجدید چاپ شد. اما اینبار از سوی نشر ماهریس و با اندک تغییراتی که به واسطه حبیبی‌نژاد در بخش گفت‌وگوهای آن صورت گرفت. البته طرح جلد این کتاب نیز با تغییراتی همراه شد.

ابتدای کتاب «خسرو خوبان» که به تازگی از نشر ماهریس منتشر شده است به زندگی محمدرضا شجریان اختصاص دارد. ادامه کتاب نیز گفت‌وگوها با خود استاد، نشست‌های پژوهشی و سخنرانی‌‌های او را شامل می‌شود. همچنین در بخش‌های دیگر این اثر خاطرات او، سخنان دیگران درباره خسرو آواز ایران، مقالاتی که درباره این هنرمند به رشته تحریر درآمده‌، نقد و بررسی برخی از آثار وی، بررسی برخی از کنسرت‌های شجریان و تصنیف‌ها و ترانه‌ها قابل مشاهده است.

در بخشی که مختص نشست‌های پژوهشی شجریان است به دیدگاه‌های آموزشی این موسیقی‌دان درباره موسیقی و آواز ایرانی پرداخته شده است و مطالبی چون «نباید هر شعر و آهنگی را خواند» و «چگونه صدایمان از خطا مصون بماند» را در بر می‌گیرد. همچنین در این کتاب مقالاتی همچون «صدای آسمانی» از احمد سام، «جای خالی شجریان» از رضا مهدوی، «تنت به ناز طبیبان نیازمند مباد!» نوشته اسرافیل شیرچی و «آخرین آواز» نوشته علی شیرازی نیز دیده می‌شود.

در ادامه «خسرو خوبان» نیز تصنیف‌ها و ترانه‌هایی آورده شده که استاد خوانده‌ که از جمله آن‌ها می‌توان به «عشق تو آتش جانا» از سعدی، «شیدایی» از حافظ، «یوسف خوش نام» از مولوی، «دل شدگان» از فریدون مشیری، «قاصدک» از مهدی اخوان ثالث، «بوسه‌های باران» از محمدرضا شفیعی کدکنی و «بهار دلکش» از عارف قزوینی اشاره کرد.
مهران حبیبی‌نژاد در گفت‌وگو با ایبنا درباره دلیل تجدید چاپ نشدن کتاب «خسرو خوبان» پس از کمیاب شدن این اثر اظهار کرد: مسائلی در این بین وجود داشت که نمی‌خواهم عنوان کنم و رسانه‌ای شود. به هر حال این کتاب به دلایلی متوقف شد.

وی درباره چاپ دوباره این کتاب که امسال انجام شد گفت:  ناشر اولیه «خسرو خوبان» نشر شلفین بود؛ حال ناشر تغییر کرد و این اثر از سوی نشر ماهریس منتشر شده است. در این مدت هم تماس‌های زیادی با همایون شجریان داشتم تا بتوانیم مجددا آن را منتشر کنیم اما به دلیل برخی گرفتاری‌ها و مشکلات این کار به سرانجام نرسید. 

این نویسنده درباره تغییراتی که در چاپ جدید کتاب «خسرو خوبان» اعمال شد بیان کرد: مطالب جدید زیادی به این کتاب اضافه نشده است. در گفت‌وگوهایی با همایون شجریان بنا شد تا مطالبی از این کتاب برداشته شود و مطالبی جایگزین آن‌ها شود.

او در ادامه افزود: چون این کتاب شکل گرفته بود نمی‌توانستیم جای قسمت‌هایی که حذف می‌کنیم را خالی بگذاریم؛ بنابراین سعی کردیم که گفت‌وگوهای اشخاص دیگری که درباره استاد شجریان با خبرگزاری‌های مختلف انجام داده و نظرات خود را ارائه داده بودند استفاده کنیم و آن‌ها را در کتاب «خسرو خوبان» بگنجانیم. از جمله این مطالب می‌توان به گفت‌وگوهای احمد مسجدجامعی، ضیا موحد، شهرام ناظری، آیدین آغداشلو و یادداشت محمود دولت آبادی اشاره کرد. باقی مطالب همان اطلاعات قبلی است.
 
حبیبی‌نژاد با اشاره به این که درباره محمدرضا شجریان مطالب جدید بسیاری آماده کرده بود تا بتواند کتاب را به روز رسانی کند گفت: به هر حال بعد از سال 88 که این کتاب اولین بار منتشر شد اتفاق زیادی در موسیقی ایران رخ داد و استاد شجریان نیز کارهای زیادی انجام دادند؛ و تعداد نوارها و کنسرت‌‌هایشان نیز بیشتر شده و کارهای جدید ارائه دادند منتها ما در این مقطع زمانی سعی کردیم به جز این چند موردی که به آن اشاره کردم مطالب جدیدی به کتاب اضافه نشود و کتاب حاوی همان مطالب قبلی باشد. شاید در کتاب دیگری به موضوعات تازه در خصوص استاد بپردازیم.

وی در پاسخ به این سوال که برای انتشار مصاحبه‌های جدید افراد را مطلع کرده است یا خیر بیان کرد: این گفت‌وگوها قبلا منتشر شده بود و حال نیز به هیچکدام از این اسامی که ذکر کردم اطلاعی داده نشد. اگر کسی اعتراضی داشته باشد من در خدمت هستم.

او با اشاره به این که قصد نداشتند فرمت کتاب را تغییر دهند و اگر تغییری صورت می‌گرفت باید کل کار را تغییر می‌دادند گفت: چون از همان کتاب قبلی استقبال زیادی صورت گرفت سعی کردیم همان شکل اولیه «خسرو خوبان» حفظ شود. اگر در آینده قرار شد تا تمهید دیگری بیاندیشم حتما به کارهای دیگر استاد خواهیم پرداخت، همین کتاب را با قالبی جدید منتشر خواهیم کرد یا جلدی دیگر به آن اضافه می‌کنیم.
 
نویسنده کتاب «نغمه‌ساز جاودان» درباره طرح جلد کتاب «خسرو خوبان» افزود: طرح جلد کتاب هم به طور کلی تغییر کرد و مدیر انتشارات با ذوق و سلیقه‌ای که به خرج داد سعی کرد کیف دستی هم برای این کتاب درست کند که نقش روی آن نیز همانند طرح جلد کتاب است و به صورت رایگان در اختیار مخاطب قرار می‌گیرد.

وی درباره تجدید چاپ و به روز‌رسانی کتاب «شور ترانه»که مجموعه تصنیف‌ها و ترانه‌های محمدرضا شجریان به همراه شرح حال شاعران و آهنگسازان را در بر دارد بیان کرد: اگر ناشر از من بخواهد حتما این کتاب را هم به روز‌رسانی خواهم کرد. به جز تصنیف‌هایی که استاد خوانده‌اند سعی کردم به شرح‌حال دست‌اندر کارانی که در کارهای شجریان نقش داشتند مانند ترانه‌سرایان و آهنگ‌سازان هم بپردازم و شاید دانستن این مطالب برای مردم جالب باشد.

مهران حبیبی‌نژاد در پایان گفت: من با عشق و علاقه کتاب «خسرو خوبان» را تنظیم کردم و مدت‌ها پیش این کارها انجام شده بود؛ دوست داشتم مجددا با توجه به درخواست‌هایی که در فضای مجازی از سوی طرفداران و علاقه‌مندان استاد درباره  تجدید چاپ این اثر می گفتند این کار انجام شود و سعی کردیم به هر نحوی که شده یکبار دیگر تجدید چاپ کنیم. این کتاب را به خسرو آواز ایران تقدیم می‌کنم و از صمیم قلب برای استاد محمدرضا شجریان که این روزها درگیر بیماری هستند آرزوی سلامتی می‌کنم. نشر ماهریس کتاب «خسرو خوبان» با گردآوری مهران حبیبی‌نژاد را در 630 صفحه، با شمارگان 1100 نسخه و با قیمت 195000 تومان منتشر کرده است.