به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، بیست و سومین برنامه از سلسله برنامه‌های «عصر کتاب» که به بزرگداشت اسماعیل امینی، شاعر و طنزپرداز اختصاص داشت، عصر دوشنبه (28 بهمن‌ماه) با حضور مسئولان فرهنگی، اهالی قلم، ناشران، فعالان حوزه کتاب و نشر و علاقه‌مندان به این چهره فرهنگی و ادبی در سرای کتاب موسسه خانه کتاب برگزار شد.

نیکنام حسینی‌پور، مدیرعامل موسسه خانه کتاب در ابتدای این مراسم ضمن عرض سلام و ادب به جمع حاضر، اصحاب فکر و اندیشه‌، اهالی شعر و ادب و همچنین طنز‌پردازان و منتقدان گفت: خوش‌آمد می‌گویم خدمت همه شما عزیزان که به‌خاطر اسماعیل امینی که مشتاقان زیادی نیز دارد، در این عصر زمستانی به سرای اهل قلم و خانه‌ای که متعلق به خود شماست، تشریف آوردید‌.

وی ادامه داد: قرار بر این بود که این مراسم در هجدهم دی‌ماه، همزمان با تولد این شاعر عزیز برگزار شود، اما با توجه به اتفاقات و حوادث آن روزها که مصادف شد با شهادت سردار بزرگوار دل‌ها حاج‌قاسم سلیمانی و سقوط هواپیما و این‌که شرایط مناسب نبود، الزاماً جلسه به تعویق افتاد‌.

مدیرعامل موسسه خانه کتاب با اشاره به اسماعیل امینی و فعالیت‌هایش اظهار کرد: اسماعیل امینی همان‌گونه که از اسمش بر می‌آید هم قربانی خیلی از مواضعش‌، صراحتش و نقادی‌اش بوده و هم امین خیلی از افراد‌، نهادها، مؤسسات فرهنگی و غیره است. وی فردی چند‌ وجهی است. هم شاعر است، هم منتقد، هم نویسنده‌، هم پژوهشگر. انسانی محجوب‌، کم‌حرف اما با اطلاعات بسیار زیاد و صادق وصریح‌اللهجه‌.
 
وی افزود: فضل وی به دانش اوست که بسیار گرانبهاست‌. وی در دو حوزه نظم و نثر آثار خوبی دارد و به دو زبان فارسی و ترکی شعر می‌سراید. در میان گونه‌های ادبی به طنز تمایل بیشتری دارد؛ اصالتاً اهل خلخال است و شاید قلم طنزش هم به اصالتش باز ‌می‌گردد، زیرا مردم خلخال اغلب شوخ‌طبع هستند. وی در منطقه نازی‌آباد تهران بزرگ شده است‌، اتفاقاً نازی‌آباد از این نظر منطقه حاصلخیزی بوده است، چه در حوزه فرهنگ و چه در حوزه سیاست‌.

حسینی‌پور با اشاره به دیدگاه امینی نسبت به سیاست گفت:‌ اسماعیل امینی از گسترش سیاست‌زدگی در لایه‌ها و اقشار مختلف جامعه انتقاد می‌کند و می‌گوید: «‌در زندگی روزمره ما، مسائل به مراتب مهم‌تری از رویدادها و جهت‌گیری‌های سیاسی وجود دارد؛ اما متأسفانه جامعه فکر می‌کند سوژه‌های سیاسی همیشه از سایر سوژه‌ها مهم‌تر و قابل توجه‌تر‌ند، در صورتی که اتفاق‌ها و جریان‌های سیاسی به یک دوره خاص مربوط می‌شوند که با گذشت زمان، از میزان اهمیت‌شان کاسته می‌شود. خاصیت سوژه‌های سیاسی این است که شبی تیتر روزنامه‌ها هستند و فردا دیگر ارزشی ندارند؛ درحالی که اثر طنز باید مانند یک کتاب مرجع، ماندگار بماند.»

وی ادامه داد: ‌زبان طنز همچون مسکنی آرام‏بخش، زخم‌های نهانی و عریان را مرهم است و از سوی دیگر رعایت حق و حقوق عموم را برجسته می‌‏‏سازد. امینی نیز طنزپردازی است که به جدّ طنز می‌نویسد و اعتقاد دارد طنز صرفا برای سرگرمی نیست؛ امینی معیارهای ارزیابی طنز را از دید مخاطبانِ عام، طنزپرداز و منتقد ادبی متفاوت می‌داند، چرا‌که معیار مخاطب عام، عواملی مانند بانمک بودن، خنده‌دار بودن و بیان مسائل مورد علاقه اوست؛ اما از منظر کسی که طنزپرداز یا منتقد ادبی است این معیارها، معیارهای دقیقی نیست.

این مدیر فرهنگی با اشاره به ویژگی‌های یک طنزپرداز خوب گفت: یک طنزپرداز باید بتواند طنز خوب را از طنز معمولی، متوسط یا ضعیف تشخیص دهد‌‌. بخشی از منش کیومرث صابری را ما در کردار و منش اسماعیل امینی می‌بینیم، زیرا در مکتب آن مرد بزرگ شاگردی کرده است که در عین حال که طنز می‌گوید و حتی مقامات را با طنز خود می‌نوازاند اما کرامت انسان‌ها را حفظ می‌کند و اخلاق مداری یکی از ویژگی‌های شاخص وی است.

مدیرعامل موسسه خانه کتاب در توضیح وجه نقادی اسماعیل امینی اظهار کرد: امینی نقادی است که با توجه به تسلط کافی در حوزه ادبیات کهن و ادبیات امروزی و دانشگاهی خیلی خوب نقد می‌کند؛ چرا‌که علاوه بر کوشش، از محضر خیلی از بزرگان از جمله دکتر شفیعی کدکنی و استاد قیصر امین‌پور کسب معلومات کرده است. وی در محافل مختلف شعر حضوری فعال داشته است و به شعر در ایران باور عمیق دارد، زیرا تنها منبعی است که تمام شدنی نیست و به قول مقام معظم رهبری «یک ثروت ملّی است»‌ و در خارج از ایران هم اگر حرفی برای گفتن داریم از زبان همین مفاخر فرهنگ و ادب داریم‌.

وی در ادامه افزود:‌ امینی معلّمی است که ایثارگری را به معنای واقعی به‌کار می‌برد و هر چیزی را که آموخته با دیگران به اشتراک می‌گذارد و به دیگران هم می‌آموزاند‌. وی ابایی ندارد که در جای خودش از انقلاب اسلامی ایران و حرکت آن مرد بزرگ، حضرت امام خمینی(ره) دفاع کند و به همان نسبت هم اگر نقدی به مدیران داشته باشد با همان صراحت‌لهجه خودش مطرح کند و به قول دکتر اسلامی ندوشن دو چهرگی را در وجود وی نمی‌بینیم‌.

حسینی‌پور با اشاره به گزیده‌گویی امینی گفت: در جامعه‌ای که میل به حرف زدن بسیار بیشتر از شنیدن است فردی مثل امینی ترجیح می‌دهد کمتر حرف بزند و بیشتر بشنود و بنویسد و تفکر کند‌. شاید تأمل و این را بر آن ترجیح دادن کار سختی باشد که وی انجام داده است و نقد می‌کند. با این اوصاف، اما وی را منتقدی منصف یافته‌ایم‌.

مدیرعامل خانه کتاب در تشریح دغدغه‌های این شاعر و طنزپرداز گفت: یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های امینی توجه به زبان فارسی و رسم‌الخط این زبان است‌، زبانی که بخشی از هویّت ملّی ایرانیان است، که باید در حفظ‌، تحکیم و گسترش آن بکوشیم و بخشی از این اشکالات را متوجه سیستم آموزشی می‌دانیم که بهایی به زبان فارسی داده نمی‌شود. به قول اسماعیل امینی فکر می‌کنند زبان فارسی فقط زبان گل و بلبل است.

وی ادامه داد: ادبیات و زبان فارسی میراث فرهنگی و معنوی ماست و ما وظیفه نگهبانی و مراقبت از آن‌ها را داریم؛ وظیفه بزرگانی مثل اسماعیل امینی این است که در این هجوم اطلاعات و سیلابی که راه افتاده است به مردم آگاهی ببخشند که از چه چیزی باید چشم پوشید زیرا این‌قدر هجوم اطلاعات زیاد شده که مردم را درگیر موضوعات فرعی می‌کند‌. واقعیت این است که در زمان‌های دور اگر قدرت داشتن به معنی دسترسی به اطلاعات بود اما اکنون قدرت یعنی آگاهی بر این‌که از چه چیزی باید چشم پوشید‌.

حسینی‌پور با اشاره به وجه پژوهشی امینی اظهار کرد:‌ پژوهش او در حوزه‌ طنز با سالنامه «گل‌آقا» آغاز شد و موضوع پایان‌نامه‌ دوره کارشناسی‌ارشد وی «طنز در مثنوی» است که بعدها به‌صورت کتابی با نام« خندمین تر افسانه» (جلوه‌های طنز در مثنوی معنوی) منتشر شد.

وی در ادامه به افتخارات امینی پرداخت و گفت: امینی صاحب رتبه‌های نخست در جشنواره‌های مهم ادبی است که از این میان می‌توان به کسب رتبه نخست در بخش پژوهش جشنواره بین‌المللی طنز، کسب عنوان برتر در بخش فعالیّت‌های ادبی جشنواره فجر اشاره کرد. همچنین دبیری علمی دو دوره از جشنواره شعر فجر (جشنواره نهم و دهم) بر عهده وی بوده است. داوری‌های متعددی نیز بخشی از کارنامه علمی اوست که می‌توان به مواردی مانند ‌جشنواره شعر فجر، جشنواره تولیدات صدا و سیما، کنگره دفاع مقدس‌، جشنواره بین‌المللی طنز، جایزه ادبی پروین اعتصامی و جایزه کتاب‌سال اشاره کرد.

مدیرعامل خانه کتاب در پایان گفت: خانه کتاب مفتخر است در بیست و سومین عصر کتاب تهران به پاس تلاش‌‏های ارزنده استاد اسماعیل امینی از مقام علمی و فرهنگی وی تجلیل کند. از خداوند منّان برای وی سلامتی جسم و جان را آرزومندم و امیدوارم همواره قلمش در عرصه پژوهش و دانش جریان‌ساز و یادگارآفرین باشد. همچنین باید از خانواده وی به‌خصوص همسر گرامی او تقدیر و تشکر کنیم که فضای این  فعالیت را برای این چهره فرهنگی فراهم کرده است.