خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)-یگانه عرب؛ بازار نشر و فروش کتاب از مدت‌ها پیش، همیشه جزو حوزه‌های آسیب‌پذیر اقتصاد ایران بوده است. برخی معتقدند که نمی‌توان به این حوزه نگاه اقتصادی داشت و باید آن را صرفا یک نوع فعالیت فرهنگی حساب کرد. واقعیت این است که بدون حمایت‌های مالی جدی از طرف نهادهای بالادستی، فعالیت‌های غیرسودده فرهنگی نخواهند توانست به روند خود ادامه دهند؛ اما حالا که کرونا از راه رسیده و قوی‌ترین کسب و کارها را زمین‌گیر کرده، مشخص است که اوضاع نشر و فروش کتاب چقدر به حمایت نیاز دارد.
دولت چین برای مهار کرونا، راهکارهایی را به‌کار بست که حتی باعث شد در برخی موارد به خشونت متهم شود؛ اما تنها با همین روش‌ها بود که بدون مخفی کردن آمار تلفات، توانست نسبت به تمام کشورهای دنیا در مهار اپیدمی این ویروس سرآمد باشد. چین در کنار تمام روش‌های سختگیرانه‌ای که به کار برد، گران‌قیمت‌ترین محصولات فرهنگی و هنری را به طور رایگان در اختیار مردم قرار داد تا انگیزه آن‌ها را برای ماندن در خانه تقویت کند. چنین مطالباتی را هم می‌توان در ایران داشت؛ اما فعالان بازار نشر در حال حاضر به‌صورت خودجوش مشغول آزمودن روش‌های دیگری‌اند تا بتوانند در این شرایط، اقتصاد خود را زنده نگه دارند.
شرایط موجود ناشی از شیوع کرونا، از طرفی به کسب و کار انتشاراتی‌ها صدمه زده‌است و از طرفی دیگر چون کتاب، یکی از بهترین سرگرمی‌ها برای دوران خانه‌نشینی است، می‌تواند به رونق کتابخوانی کمک کند؛ اما مسأله این است که کتاب‌ها چطور باید به دست اهالی کتاب برسد؟ یکی از راهکارهای موجود، خرید کتاب‌های آنلاین یا استفاده از نسخه‌های pdf است که بسیاری از این کتابفروشیها همچون دیگر اقشار جامعه در تلاش هستند تا از باتوجه به مسئولیت اجتماعی خود، به‌نوعی در حل این بحران انجام وظیفه کنند. راهکارهای موجود، ظرفیت خوبی برای اهالی کتاب به‌شمار می‌آید؛ اما کتاب خواندن به این شیوه، نمی‌تواند همه اهالی کتاب را راضی نگاه دارد. از طرفی؛ موسسات انتشاراتی و کتابفروشیها هم ناچارند برای ادامه حیات اقتصادی‌شان کتاب‌های کاغذی بفروشند. حالا راه‌حل چیست؟ چطور کتاب را به دست مشتری برسانیم؛ آن هم در شرایطی که می‌خواهیم هیچ‌کس برای خریدهای غیرضروری از خانه بیرون نیاید؟
کتابفروشیها راه‌حل‌هایی برای این موضوع پیدا کرده‌اند که که تقریباً شبیه هم است؛ آن‌ها در اصلی‌ترین اقدام خود، کتاب را ضدعفونی می‌کنند و با تخفیف برای شما به درب منازل می‌فرستند.
با یک تماس کتاب‌های تخفیف‌دار خود را دم منزل دریافت کنید
یکی از این اقدامات، فروش تلفنی کتاب از طریق کتاب‌فروشی‌های نشر چشمه در سراسر تهران است. این مؤسسه انتشاراتی با شعار «قرنطینه با کتاب» و هدف در خانه ماندن مردم، کتاب و کالاهای فرهنگی مدنظر مخاطبان و اهالی کتابخوان را از نزدیک‌ترین شعبات نشر چشمه در سراسر تهران با 10درصد تخفیف برای تمامی محصولات فرهنگی و 20درصد تخفیف کتاب اعم از بزرگسال و کودک و نوجوان ارسال می‌کند. البته نشر مرکز نیز طی اقدامی مشابه، در پست اینستاگرامی خود با شعار «از کتابفروشیها حمایت کنیم»، پیشنهاد داد تا مردم کتاب‌های خود را از طریق سفارش تلفنی دریافت کنند.
تخفیف 25درصدی کتاب انتشارات افراز؛ راهی برای گذر از بحران کرونا
اما انتشارات افراز با پیشنهاد کمی متفاوت به استقبال شرایط کرونایی کشور رفته است. با توجه به لزوم حفظ سلامتی مردم در چنین شرایطی، انتشارات افراز بهترین راه چاره برای دنبال‌کنندگان کتاب را فروش اینترنتی آثار با تخفیف 25 و 30 درصدی در نسخه‌های کاغذی، آی‌بوک، کتاب صوتی و الکترونیک در اپلیکیشن افراز دانست. نشر افراز این کار را راهی برای تحمل شرایط سخت ناشی از شیوع کرونا می‌داند که مردم می‌توانند تا پایان سال جاری از آن استفاده کنند و زمان درخانه ماندن را با خواندن کتاب کاغذی و الکترونیک و گوش دادن به کتاب‌های صوتی بگذرانند.
بمانید خانه، ثالث برایتان کتاب می‌آورد
انتشارات ثالث نیز با شعار «بمانید خانه، ثالث برایتان کتاب می‌آورد» و هدف حفظ سلامت مردم و پیشگیری از شیوع بیشتر کرونا، راهکار خرید اینترنتی کتاب را اولویت خود قرار داده و از مردم خواسته‌است که تا 23 اسفندماه تا سقف 20درصد تخفیف کتاب‌های خود را از فروشگاه اینترنتی نشر ثالث خریداری کنند تا راهی برای گسترش فرهنگ کتابخوانی و جلوگیری از حضور مردم در اجتماعات شهری باشد. انتشارات ثالث همچنین در اقدامی دیگر با هدف تقویت روحیه و تشکر از مدافعان سلامت طرح اهداء کتاب به کادر درمانی بیمارستان‌های میزبان ویروس کرونا را اجرایی کرد و در بیمارستان‌های منتخب سه استان تهران، قم و گیلان بسته‌های کتابی خود را ارسال کرده‌است.
خرید کتاب الکترونیک جایگزینی برای کتاب کاغذی در شرایط کرونایی
نشر روزنه نیز تلاش کرده است سهمی در پر کردن اوقات فراغت مردم در خانه و تحمل شرایط عبور از بحران کرونا داشته‌باشد. این انتشاراتی با معرفی کتاب‌های مورد علاقه و ترجمه به مخاطبان سعی در ایجاد شرایطی مناسب و دلگرم‌کننده برای مخاطبان دارد. نشر روزنه خرید کتاب کاغذی از کتابفروشیها را خطرناک می‌داند و کتاب‌های صوتی و نسخه‌های الکترونیکی کتاب را پیشنهاد می‌کند تا راهی برای تحمل این شرایط اجباری باشد.
رقابت کتابفروشیها در تحمل بحران کرونا در ایران
نشر نیماژ نیز در صفحه اینستاگرامی خود اعلام کرده که مخاطبان، هر کتابی را بخواهند، می‌توانند آن را با تخفیف دریافت کنند و برای سفارش کتاب می‌توانند به دایرکت مراجعه کنند. انتشاراتی‌های دیگر چون قطره، آگاه و ... و نیز دست به کار معرفی کتاب در صفحات مجازی‌شان شده‌اند. آن‌ها تا به حال چیزی درباره تخفیف کتاب‌ها یا ارسال مجانی‌شان به مخاطبان نگفته‌اند؛ اما اگر هم چنین چیزی در کار نباشد، احتمالا دیر نیست که حداقل برای جا نماندن از رقبا، چنین گزینه‌هایی به شیوه توزیع آن‌ها هم اضافه شود. شاید نزدیکی به ایام تعطیلات نوروز یکی از دلایلی باشد که توزیع رایگان کتاب‌ها در منازل مشتریان را مقداری با اختلال مواجه کرده و بعضی از فروشندگان را از صرافت چنین ایده‌ای انداخته‌است؛ اما احتمالا اپیدمی کرونا طولانی‌تر از آن خواهد بود که خیلی‌ها را بالاخره به چنین فکری نیاندازد.
تمام اقدامات کتاب‌فروشان، راهکارهایی برای حمایت از قشر کتابخوان و نگه‌داشتن مردم در خانه‌ها برای عبور از این بحران، ضمن حفظ اقتصاد خود است؛ اقداماتی که قرار است کتاب را در این روزهای قرنطینه مهمان خانه مردم کند. این‌طور به‌نظر می‌آید که فعالیت اهالی نشر نیز این روزها، در امتداد فعالیت کادرهای پزشکی و مدیریت بحران در جامعه است؛ وظایف متفاوت‌اند اما همگی در یک مسیر و برای یک هدف تلاش می‌کنند.
شنبه ۲۴ اسفند ۱۳۹۸ - ۰۸:۰۰
کتاب‌فروشان و ناشران در کوران کرونا، راهکارهایی برای حمایت از قشر کتابخوان به‌کار بسته‌اند؛ راهکارهایی که می‌توانند کتاب را در این روزهای قرنطینه مهمان خانه مردم کنند و به آن‌ها در تحمل گذر از بحران یاری رسانند.
نظرات