هشترودی مهارت زیادی در بیان اصول و پدیده‌های علمی و فناوری‌های جدید به زبان ساده داشت. او از پیشروان تفکر انتقادی در ایران بود. هشترودی بر این باور بود که «علم» تنها نوع ارزشمند دانش، «هنر» نگاهی ظریف به زندگی و «فلسفه» غایت معرفت‌شناسی است و هیچ‌یک بدون نوآوری و اصالت ارزشی ندارند.
از کتاب‌های این ریاضیدان ایرانی که به زبان فارسی در ایران به چاپ رسیده می‌توان به «جهان اندیشه، دانش و هنر»، «نظریه اعداد»، «سایه‌ها (مجموعه شعر)»، «سیر اندیشه بشر» و «از مکانیک کلاسیک تا مکانیک کوانتیک» اشاره کرد.
مگردیچ تومانیان در کنار پروفسور هشترودی
سطح علمی هشترودی بسیار بالا بود
مگردیچ تومانیان؛ عضو فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران و از شاگردان پروفسور محسن هشترودی، همزمان با سالروز تولد این چهره فقید ریاضیات ایران، در گفتوگو با خبرنگار ایبنا، گفت: دکتر هشترودی از شاگردان دانشمند شهیر فرانسوی پروفسور الی کارتان بود. او در زمان دانشجویی به‌قدری در زمینه هندسه پیشرفت کرد که کارتان در توصیف او گفته بود: «تاکنون هیچ شاگردی به تیزهوشی و استعداد هشترودی نداشته‌ام.» مهم‌ترین اثر علمی او، پایان‌نامه دکترایش در زمینه هندسه دیفرانسیل است که در آن یکی از مدل‌های ریاضی استادش را تعمیم داد که امروزه به نام «التصاق هشترودی» شناخته می‌شود. سطح علمی هشترودی بسیار بالا بود.
وی با ذکر قولی از هشترودی درباره علت نوشتن مقالاتش به زبان فرانسه، افزود: از استاد پرسیدیم چرا مقالات شما به زبان فرانسه است؟ ایشان گفت به این دلیل که مباحث مطرح شده در مقالات سطح بسیار بالایی دارد و در ایران هنوز این نظریات چندان شناخته‌شده نیست و کسانی که بتوانند کامل مفهوم این مباحث را بفهمند، معدود هستند. دکتر هشترودی توانست جایگاه ریاضی را در ایران به سرعت گسترش دهد. ایشان در دانشگاه درس هندسه دیفرانسیل را تدریس می‌کرد، اما کار اساسی او در زمینه توسعه ریاضیات در سطح عموم یا همان عمومی کردن ریاضیات بود. نحوه تدریس دکتر به صورت سمیناری بود و نیمی از ساعت درسی را به بیان مطالب علمی عمومی و روز اختصاص می‌داد.
مگردیچ تومانیان؛ عضو فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران و از شاگردان پروفسور محسن هشترودی، همزمان با سالروز تولد این چهره فقید ریاضیات ایران، در گفتوگو با خبرنگار ایبنا، گفت: دکتر هشترودی از شاگردان دانشمند شهیر فرانسوی پروفسور الی کارتان بود. او در زمان دانشجویی به‌قدری در زمینه هندسه پیشرفت کرد که کارتان در توصیف او گفته بود: «تاکنون هیچ شاگردی به تیزهوشی و استعداد هشترودی نداشته‌ام.» مهم‌ترین اثر علمی او، پایان‌نامه دکترایش در زمینه هندسه دیفرانسیل است که در آن یکی از مدل‌های ریاضی استادش را تعمیم داد که امروزه به نام «التصاق هشترودی» شناخته می‌شود. سطح علمی هشترودی بسیار بالا بود.
وی با ذکر قولی از هشترودی درباره علت نوشتن مقالاتش به زبان فرانسه، افزود: از استاد پرسیدیم چرا مقالات شما به زبان فرانسه است؟ ایشان گفت به این دلیل که مباحث مطرح شده در مقالات سطح بسیار بالایی دارد و در ایران هنوز این نظریات چندان شناخته‌شده نیست و کسانی که بتوانند کامل مفهوم این مباحث را بفهمند، معدود هستند. دکتر هشترودی توانست جایگاه ریاضی را در ایران به سرعت گسترش دهد. ایشان در دانشگاه درس هندسه دیفرانسیل را تدریس می‌کرد، اما کار اساسی او در زمینه توسعه ریاضیات در سطح عموم یا همان عمومی کردن ریاضیات بود. نحوه تدریس دکتر به صورت سمیناری بود و نیمی از ساعت درسی را به بیان مطالب علمی عمومی و روز اختصاص می‌داد.
کتاب‌های تست نمی‌توانند مفاهیم ریاضی را توضیح دهند
تومانیان با یادآوری خاطره‌ای از سال‌های تحصیل و شاگردی پروفسور هشترودی، بیان کرد: یادم می‌آید یک روز جمعه در خوابگاه دانشگاه تهران در خیابان امیرآباد در جمع دوستان، رادیو خبری درباره روش پرتاب ماهواره اسپوتنیک پخش کرد که همان زمان بچه‌ها متفق‌القول گفتند درس شنبه ما مشخص شد و همین‌طور هم بود. شنبه استاد به مقایسه روش پرتاپ موشک بین آمریکا و شوروی پرداخت و پس از بحث و تحلیل علمی به این نتیجه رسید که نحوه محاسبات شوروی دقیق‌تر است. همین دقت محاسبات روس‌ها باعث شد که کِنِدی رئیس‌جمهور وقت آمریکا، دستور تغییر در برنامه ریاضیات کشور را صادر کند.
این عضو فرهنگستان علوم، ادامه داد: سخنرانی‌های دکتر هشترودی در کلاس درس و خارج از آن، مستمعین زیادی داشت، به‌طوری که در بسیاری از این جلسات در سالن‌ها و محوطه اطراف دانشگاه هم عده‌ای ایستاده به سخنان او گوش می‌دادند. ایشان در سخنرانی‌هایش از موضوعات جذابی همچون فضا، بعد فضا، فضای چهاربعدی، محاسبات علمی و اطلاعات کلی از مفاهیم ریاضی سخن می‌گفت. وجود دکتر هشترودی و روش تدریسش باعث شد در آن سال‌ها، عده زیادی جذب این رشته شوند. پس از درگذشت استاد در سال 55، ریاضیات ایران دچار افت شد و امروز همچنان به دلایل مختلف ازجمله کتاب‌های کمک‌درسی و تست، در این حوزه ضعف داریم، چراکه این کتاب‌ها نمی‌توانند مفاهیم ریاضی را توضیح دهند.
ریاضیات هر رشته را متناسب با همان رشته تدریس می‌کرد
وی با اشاره به ویژگی‌های شخصیتی و اخلاقی هشترودی، گفت: رفتار ایشان با دانشجویان بسیار دوستانه بود و به‌جای فشار آوردن به دانشجو، او را تشویق می‌کرد. برای استاد عملکرد دانشجو در کلاس مهم بود نه برگه امتحان. سر جلسه امتحان چند سوال طرح می‌کرد و بیرون می‌رفت تا دانشجویان با همفکری و به‌طور اشتراکی پاسخ‌ها را بیابند. دکتر هشترودی سعی می‌کرد ریاضیات هر رشته را متناسب با همان رشته تدریس و جذابیت ایجاد کند. مثلا برای رشته زمین‌شناسی، مباحث زمین‌شناسی را به زبان ریاضی درس می‌داد. دانشجویان ایشان را بسیار دوست داشتند و واقعا مریدش بودند.
تومانیان در پایان اظهار کرد: وقتی در سال 1350 برای ادامه تحصیل به دانشگاه ساوت‌همپتون انگستان رفتم، دو کتاب ارزشمند استاد درباره «انحنای فضای زیمان» به زبان فرانسه در کتابخانه‌های این دانشگاه وجود داشت که هنوز به فارسی ترجمه نشده‌اند. به‌تازگی دو دانشجوی ایرانی مقیم در خارج از کشور، تحقیقاتی را درباره کتاب‌های پروفسور هشترودی آغاز کرده‌‌اند. این دانشجویان به دنبال روز‌آمد کردن مباحث کتاب‌های ایشان هستند.
نظر شما