از همین امروز باید بحران آب را جدی گرفت، شاید فردا خیلی دیر باشد. با ادامه این روند، تأمین امنیت غذایی و داشتن محیط زیستی زنده و سالم، برای نسل‌های آتی دشوار است. لذا افزایش آگاهی عموم و سیاستگذاران از نقش پیدا و پنهان آب در زندگی، بسیار اهمیت دارد.
کتاب «آبی که مصرف می‌کنیم»، تألیف مارتا آنتونلی و فرانچسکا گروسو، تلفیقی از مفاهیم آب مجازی و ردپای آب را بررسی می‌کند. این کتاب که در سال 2013 از سوی سازمان ملل متحد متشر شده، به‌تازگی با ترجمه مشترک محمدمهدی فارسی علی‌آبادی؛ پژوهشگر سازمان اتکا و محمود دانشور کاخکی؛ عضو هیأت علمی دانشگاه فردوسی مشهد از سوی انتشارات اتکا چاپ و به بازار نشر عرضه شده است.
«تمامی قطرات آب یکسان نیستند»، «امنیت آب و غذا: آب - غذا زنجیره ارزش مواد غذایی»، «ردپای آب: رابطه بین مصرف بشر و استفاده از آب»، «منابع آب در عصر انسان معاصر: یک ضرورت جهانی»، «پایداری آب و ایده صفر کیلومتر: غذای آهسته»، «آب مجازی در رژیم غذایی، خرید و فروش ضایعات غذا»، «مصرف‌کنندگان غذای آگاه از آب: ایده برچسب زدن آب»، «آب مجازی، H2O و غیراجتماعی کردن آب»، «رهیافت اقتصادی محدودیت آب» و «محاسبه ردپای آب زنجیره تأمین شرکت مواد غذایی - کشاورزی» ازجمله فصل‌های این کتاب هستند.
آنتونلی و گروسو در مقدمه کتاب نوشته‌اند: «در 40 سال آینده، در مسیر رسیدن به توسعه باید با محدودیت بی‌سابقه و رو به افزایش منابع طبیعی که آب مهم‌ترین آن‌هاست، مواجه گردید. افزایش جمعیت که از هفت میلیارد نفر در حال حاضر به سرعت به مرز 9 میلیارد نفر در سال 2050 خواهد رسید، مهم‌ترین عامل در به‌وجود آمدن این آینده دشوار است؛ در آن زمان تأمین نیازهای اساسی مانند تأمین آب شرب و نیازهای غذایی، فشار بسیار زیادی بر روی منابع طبیعی وارد خواهد نمود و تغییرات اقلیم نیز این فشار فزاینده را تشدید می‌نماید. تولید غذا در آینده فعالیتی است که باعث بیشترین افزایش در مصرف آب خواهد شد... ارتباط نزدیک میان مصرف آب (از طریق تعرق محصولات کشاورزی و گیاهی) و تولید غذا (از طریق فرایند فتوسنتز در گیاه) از چشم جوامع دور مانده است. بسیاری از افراد این موضوع را درک نکرده‌اند که می‌توانند از طریق عادات غذایی خود در کاهش مصرف آب مشارکت نمایند. عدم آگاهی از میزان آسیب و یا مزایایی که رژیم‌های غذایی افراد می‌تواند بر روی منابع آب داشته باشد، یکی از مهم‌ترین محدودیت‌های توسعه پایدار و توجه به نیاز نسل‌های آتی است، چراکه در حال حاضر، استقراض بسیار زیادی از منابع محدود آب نسل‌های آتی، توسط جامعه امروزی انجام گرفته است.»
.jpg)
آب به‌عنوان یک کالای اقتصادی
«برای یک اقتصاددان، مفاهیمی مانند ردپای اکولوژیک، ردپای آب و آب مجازی مفاهیمی خنثی هستند، چراکه مصرف بیشتر منابع آب، به‌خودی خود دارای مفهوم مثبت یا منفی نیست. چیزی که در مقابل به دنبال دانستن آن هستیم، این موضوع است که آیا مصرف یک منبع بر روی سایر مصارف جایگزین آن منبع که به خودی‌خود ارزشمند هستند و ایجاد مطلوبیت می‌نمایند، اثرگذار است. آیا مطلوبیت بر روی مطلوبیت فردی تأثیر منفی دارد و چگونه؟ به‌طور واضح، این موضوع قابل درک است که مصرف مقدار قابل‌توجه آب در جایی که در دسترس باشد به مقداری که نیاز تمامی مصرف‌کنندگان ازجمله نیازهای انسانی و زیست‌محیطی را برطرف نماید، نمی‌تواند به‌عنوان یک ارزش منفی درنظر گرفته شود.
آب با توجه به اینکه از یک‌سو منبعی قابل‌تجدید است و از طرف دیگر امکان محافظت و ذخیره کردن آن با محدودیت همراه بوده، دارای پیچیدگی‌هایی است. از طرف دیگر عدم مصرف آب نیز به معنی صرفه‌جویی نخواهد بود، چراکه عدم استفاده از جریان آب در نهایت باعث می‌شود که آب به دریا وارد شود. بنابراین، مهم‌ترین عامل در ارزیابی اقتصادی، مسأله مصرف نبوده و مصرف در طول زمان و تضاد میان مصرف‌کنندگان رقیب، مسائل مهم‌تری در ارزیابی اقتصادی هستند. دسترسی به منابع آب باید به‌صورت مورد به مورد انجام گیرد. اعتراف به اینکه آب یک کالای اقتصادی است، هیچ ارتباطی با تبدیل آن به یک کالای قابل مبادله که با یک قیمت مشخص مبادله می‌شود، ندارد؛ اما باید تمامی هزینه‌هایی که برای مصرف معین آب انجام می‌گیرد، مورد محاسبه قرار گیرد. این هزینه‌ها به‌طور کلی به سه دسته مالی، کمیابی و زیست‌محیطی تقسیم می‌شوند.»
وقتی آب کافی نیست
«با درنظر گرفتن برخی از جنبه‌ها، بحث درخصوص کمبود آب نادرست است. آب در دسترس در سطح زمین به‌طور قابل‌توجهی بیش از کل تقاضای منطقی بشر برای آب در آینده است. البته در مقیاس‌های کوچک مرزی و در دوره‌های زمانی محدود، مسأله کمبود آب تا حدودی درست است. در عین‌حال، به معنای واقعی تکنولوژی این امکان را فراهم نموده تا هر مقدار آب را برای هر مصرفی در دسترس قرار دهد... هنوز مجامع و نهادهای بین‌المللی مانند سازمان ملل متحد و سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی درخصوص افزایش ریسک تنش آبی برای جوامع انسانی و اکوسیستم‌های مبتنی بر آب هشدار می‌دهند. محدودیت را نمی‌توان به‌صورت مطلق اندازه‌گیری نمود، بلکه این مفهوم را باید به نسبت فعالیت‌های جایگزین که عدم دسترسی به آب را مرتفع می‌نمایند، ارزیابی نمود. به عبارت دیگر، درصورتی‌که در زمان و مکان مشخص به مقدار آبی که مدنظر است دسترسی وجود نداشته باشد، مسیرهای جایگزینی که آب مورد نیاز را در دسترس قرار می‌دهد، بسیار زیاد است.»
نخستین چاپ کتاب «آبی که مصرف می‌کنیم» در 356 صفحه با شمارگان 200 نسخه به بهای 45 هزار تومان از سوی انتشارات اتکا روانه بازار نشر شده است.
نظر شما