جمعه ۲۱ تیر ۱۳۹۸ - ۱۲:۴۱
شعاعیه؛ مدرسه بزرگان شیراز و تاریخی که از سر گذراند

آیین رونمایی از کتاب «صد و ده سال؛ از شعاعیه تا شاهپور و ابوذر»، پژوهشی درباره یک از قدیمی‌ترین مراکز آموزشی شیراز، با حضور جمعی از فرهنگیان، دبیران و دانش آموزان این مدرسه پرقدمت برگزار شد.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در فارس، رونمایی از این کتاب همزمان بود با 110 سالگی ساخت دبیرستان «شاهپور» در شیراز که با نام «شعاعیه» در سال 1287 خورشیدی بنیان‌گذاری شد، با نام «شاهپور» به شهرت رسید و سپس با نام دبیرستان «ابوذر» تا سال 1380 به فعالیت خود ادامه داد. بخش مهمی از شخصیت‌های علمی و فرهنگی شیراز دانش آموخته این مرکز آموزشی هستند.

در این رویداد که به میزبانی مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس برگزار شد، کوروش کمالی سروستانی، مدیر این مرکز، منوچهر فتوت به نمایندگی از دبیران و اکبر رجایی به نمایندگی از دانش آموختگان دبیرستان و همچنین‌ هاشم فریدونی نویسنده کتاب، سخنرانی کردند.
 
تاسیس شعاعیه
کمالی سروستانی درباره این مدرسه و شکل‌گیری آن گفت: هر واقعه‌ای، طلیعه‌ای دارد و نقطه آغازینی؛ نقطه‌ای با زیربنیانی قابل تامل، که اگر به گاه و به درستی سامان یابد؛ مانایی‌ای خواهد یافت به قدمت تاریخ و به عمر انفسی و آفاقی نوع انسانی و اگر به نادرستی پی ریخته شود، در نطفه، خاموش خواهد شد؛ پدیداری‌اش را نه خود به یاد خواهد سپرد و نه حافظه تاریخی آن شهر و دیار و سرزمین.


وی افزود: پدیداری این قانون، در هر امری ساری و جاری است و برونداد آن امری انکارناپذیر؛ چنانکه زیربنای خشتِ نخستِ «شعاعیه» در 1287 خورشیدی به همت جعفرقلی خان جلیلوند، حکمران فارس، در عمارت قورخانه دولتی، در میدان توپخانه، در ضلع شمالی ارگ کریم‌خانی و به مدیریت عبدالعلی تهرانی، دومین رئیس معارف فارس، به سزاواری و شایستگی بنیان نهاده شده و تا به اینکِ امروز مهر دوام یافته و اگرچه فراز و فرودهای بسیاری را بر خامه جان، متحمل شده، پسِ پشت نهاده است، اما کارستان ماندگاری و صبوری و دوام، امروز، 110 سالگی آن را به کنکاش، تحسین و الگوپذیری نشسته است.

مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس افزود: بی‌شک برآمدن چنین رویدادی، در سرزمینی که هماره و هر روزه، آبشخور حوادث و رخدادهای گوناگونی است، بی‌اصل و اساسی دقیق، درست و محتوم، روی نخواهد داد؛ دیری نپایید که این مدرسه چند کلاسه کوچک در سال 1309 خورشیدی توسعه یافت؛ در سویی دبستان باقریه و در سویی دیگر دبیرستان شاهپور احداث شد با حفظ همان هویت پیشین؛ مدرسه‌ای طراز اول و خوش‌آوازه در شیراز. از آن پس این روند توسعه با توجه به امکانات مالی و مقتضای شرایط اجتماعی و فرهنگی ادامه یافت. در آن روزگار مدارس تازه بنیاد نهاده شده یکی از نمادهای اصلی فرهنگ و هنر و دانش شیراز بود.

کمالی در ادامه گفت: کنکاشی کوتاه پیرامون ویژگی‌های علمی، فرهنگی و هنری این مدرسه چند کارکردی؛ آن هم در سده‌ای پیش از این و در دورانی که تعریف و بازخورد این مفاهیم، امری دشوار، نایاب و زودگذر محسوب می‌شود؛ نشان از اهمیت آن و شیوه‌های درست کاربردی و مدیریتی در آن است که بازتاب آن در چهار حلقه مورد بررسی است.

مدیر دانشنامه فارس درباره حلقه مدیران این مدرسه گفت: یکی از مهم‌ترین زنجیره‌های این سلسله که درایت، تدبیر، دوراندیشی و خردورزی از شاخصه‌ای بارز آن در حضور و عملکرد سرانی بوده که حافظه تاریخی، نام نیک آنها را به بزرگی در کارنامه خویش ثبت نموده است؛ بزرگانی چون: علی‌محمد شعله، شیخ محمدحسین سعادت، بهاءالدین حسام‌زاده پازارگاد، حاج سیدقاسم دستغیب، سیدمحمد مصباحی و...

حلقه معاونان و کارمندان مدرسه
وی سپس به حلقه معاونان و کارمندان این مدرسه پرداخت و در معرفی آنان توضیح داد: بازوان توانمند اجرایی مدرسه با فراست رای و نیک‌محضری خویش، راهکارهای خردورزانه اصولی و نظری را به گونه عملی و کاربردی هدایت می‌نمودند؛ نام‌آوران ارزشمندی چون: علی‌نقی بهروزی، محی‌الدین حدائق، عبدالعلی زمردیان.

مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس درباره حلقه دبیران این مدرسه گفت: این حلقه، تاثیری بسزا و مستقیم در روند پرورش و پویش دانش‌آموختگانی داشتند که هریک فردایی درخشان و ماندگار را رقم زدند؛ استادانی مجرب که هریک خود صاحب آثاری درخور و مانا در زمینه‌های مختلف علمی و ادبی و فرهنگی هستند؛ شماری اندک از این نام‌ها، نشان از بی‌شمار دانشمندانی است که در این عرصه خوش درخشیده‌اند؛ میرزابزرگ سامی، دکتر لطفعلی صورتگر، میرزامحمد اشرف‌الکتاب ارسنجانی، استاد محمدخلیل رجایی، علی سامی، کرامت‌الله افسر، محمدجواد بهروزی، جهانشاه سی‌سختی، دکتر مهدی حمیدی، دکتر جهانبخش نوروزی، علی‌اصغر سیف، احمد آرام، منوچهر فتوت، بهمن کریمی، کریم محمود حقیقی، غلامحسین صابر، شیخ محمدتقی فیلسوف روانشاد، دکتر محمدعلی دانشور، استاد حسن امداد، و....  که آثار بسیار از این دانشمندان، در یاد و خاطر بسیاری از ما ماندگار است.

از ابراهیم گلستان و علی سامی تا فردیون توللی و صادق همایونی
وی سپس درباره حلقه دانش‌آموختگان توضیح داد: آماجگاه تاسیس این بنیاد سترگ، در برونداد دانش‌آموختگانی بود که به واقع، در عرصه علم و دانش و ادب و هنر، تاثیری ماندگار در کارنامه علمی و فرهنگی این مرز و بوم داشته‌اند؛ شماری اندک از آن بسیار، عبارتند از: فریدون توللی، ابراهیم گلستان، عبدالوهاب نورانی وصال، جهانشاه سی‌سختی، سیروس پرهام، پرفسور علی‌اصغر خدادوست، استاد صادق همایونی، محمد تابنده، امیرهمایون یزدان‌پور، حسن مشکین‌فام، مسعود سپهر، دکتر اکبر رجایی، سیدفخرالدین دستغیب، دکتر رضا ملک‌زاده، حسن ناهید، محمدرحیم متقی ایروانی، سیدمحمد عظیمی، محمد قائد و...
 
اهداف تاسیس دبیرستان شاهپور
این فارس‌پژوه سپس به سایر اهداف کاربردی تاسیس این مدرسه پرداخت و گفت: راه‌اندازی کلوپ موسیقی در دو بعد آموزش و اجرا، برگزاری کنفرانس‌های هفتگی، اجرای تئاترهای نمایشی، گردش‌های علمی و بازدید از اماکن تاریخی، برگزاری نشست‌های علمی و فرهنگی مستمر، برگزاری جلسات کتاب‌خوانی، نشست‌های نقد و بررسی آثار و آرا و نظرها،چاپ سالنامه‌های دبیرستان شاهپور، شرکت در مسابقات ورزشی و اخذ رتبه‌ای برتر از دیگر رویدادهایی بود که در این مدرسه دنبال می‌شد.

کمالی سروستانی ادامه داد: از دهه 40 و 50 خورشیدی، این دبیرستان، علاوه بر فعالیت‌های علمی و ورزشی، در فعالیت‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی نیز سرآمد شد؛ تا اینکه در سال 1358، پس از پیروزی انقلاب اسلامی، نام دبیرستان شاهپور به ابوذر تغییر یافت؛ اگر چه همچنان به فعالیت‌های خویش و حفظ هویت طراز اولی خود ادامه می‌داد؛ تا زمانی که سرانجام در سال 1380 با حادثه تلخگون تخریب این دبیرستان و کتابخانه معلم و تبدیل آن به فضای سبز روبه رو شدیم. به بهانه طرح احیای مجموعه زندیه که هنوز هم در خم یک کوچه است.

وی تاکید کرد: بی‌شک در این دوران پرافتخار که قرنی از آن می‌گذرد، داشته‌ها و بروندادهای علمی وفرهنگی این مدرسه، کارنامه آن را بسیار سترگ و ماندگار ساخته، به گونه‌ای که شیراز امروز را در عرصه‌های مختلف فرهنگی، علمی و ادبی، مدیون و مرهون خویش ساخته است.
 
فرصتی برای عبوری دگر بار
کمالی درباره کتاب «صد و ده سال؛ از شعاعیه تا شاهپور و ابوذر» گفت: پژوهش درخور آقای هاشم فریدونی؛ فرصتی است برای عبوری دیگربار، از دالان تاریخی شعاعیه، شاهپور و ابوذر؛ بازشناختن لایه‌ها و ادوار گون‌گون آن از میان سطورِ نامه‌ها، اسناد و تصاویر، از سکانس امروز! تلاش درخوری که به گام شوق، به منصه چاپ و انتشار رسیده است تا ما را و همگان را سندی باشد معتبر در داشته‌های فرهنگی این سرزمین.
 
پژوهشی سه ساله
همچنین در این رویداد، منوچهر فتوت به نمایندگی از دبیران این دبیرستان، با ذکر خاطراتی از مدیران و دیگر دبیران این مرکز آموزشی یاد کرد.


اکبر رجایی هم به نمایندگی از دانش آموختگان دبیرستان در سخنان با نقل خاطره‌ای، به تجلیل از حاج سیدقاسم دستغیب مدیر وقت این مدرسه پرداخت.

همچنین هاشم فریدونی، نویسنده اثر، این کتاب را محصول 3 سال کارپژوهشی ذکر کرد و عنوان کرد: اگر همراهی مدیران، دبیران و دانش آموختگان این دبیرستان نبود این کتاب به ثمر نمی‌نشست.


وی از کتاب «تاریخ آموزش و پرورش فارس از عهد باستان تا دوره معاصر» زنده‌یاد حسن امداد به عنوان مرجع مهمی برای نگارش این کتاب یاد کرد.

فریدونی همچنین با توجه به اهمیت این مدرسه در سیستم آموزشی شیراز، از تخریب آن ابراز تاسف کرد.

نظرات

  • نظرات منتشر شده: 1
  • نظرات در صف انتشار: 0
  • نظرات غیرقابل انتشار: 0
  • عليمحمد حسام ۲۳:۱۴ - ۱۳۹۹/۰۱/۲۰
    با سلام جسارتاً پيشنهاد ميكنم تعداد محدودي از دانش آموختگان اين مؤسسه فرهنگي و علمي را كه بنوعي در خدمت به جامعه و فرهنگ اسلامي ايراني اين سرزمين منشأ اثر بوده و آثار ارزشمندي را در هر بك اززمينه هاي خدمات نافع اعم از فكري ، علمي، ادبي، و نوآوري و مردمي و بطور كلي آثار ماندگار ديگر در ازمنه مختلفه از خود به يادگار گذاسته اند معرفي و بلكه درمجموعه اي ثبت دائم و ابدي قرار گيرد.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها