پنجشنبه ۲۹ شهریور ۱۳۹۷ - ۱۱:۲۵
گلچینی از کتاب‌های عاشورایی و مقتل در گنجینه ملک

در گنجینه نفایس کتابخانه و موزه ملی ملک، نسخه‌های نفیس خطی و چاپ سنگی از قرن‌های نخستین اسلامی تا قرن اخیر با موضوع عاشورا و مقتل وجود دارد که از آن‌جمله می‌توان به «دوازده‌بند» اثر محتشم کاشانی و «ناسخ التواريخ» اثر ميرزا تقی سپهر مستوفی اشاره کرد.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) کتابخانه و موزه ملی ملک، موقوفه حاج حسین آقا ملک، یکی از گنجینه‌های نگهداری آثار ارزشمند از تاریخ، فرهنگ، هنر و مذهب ایران است. در این مجموعه بیش از 50 نسخه خطی و حدود 40 نسخه چاپ سنگی با موضوع عاشورا و موضوعات مرتبط همچون مقتل نگهداری می‌شود که در این گزارش این نسخه‌ها فهرست‌وار به علاقه‌مندان این حوزه معرفی شده‌اند.
 
نسخه‌های خطی
 
غررالفوائد و دررالقلائد/ تاليف سيد مرتضی علم‌الهدی موسوی بغدادی؛ ‌رقم محمدحسن مازندرانی السليمی السروری (ساروی)/ نسخ، سال ‎۱۰۶۱ قرن ‎۱۲ هجری قمری.

خطبه عربی مربوط به روز عاشورا/ شکسته نستعليق؛ قرن ‎۱۳ هجری قمری.

الملهوف علی قتلی الطفوف/ ابن طاووس رضی الدين علی حلی؛ نستعليق، قرن ‎۱۰هجری قمری.

زايچه طالع عاشورا به فارسی/ نسخ، ‎۱۳۰۰هجری قمری.

التعجب من اغلاطالعامة في مسالةالامامة/ کراجکی؛ به خط محمدعلی بن عبدالکريم مروزی؛ نستعليق، ‎۱۲۳۶هجری قمری.

التعجب من اغلاطالعامة في مساله‌الامامة/ کراجکی؛ به خط محمد کاظم تبريزی؛ نسخ، ‎۱۳۰۷هجری قمری.

کتابچه در باب عاشورا/ شکسته نستعليق، قرن ‎۱۳هجری قمری.

مقتل‌الحسين (مراثی اهل‌بيت) (ع)/ به خط محمدبن عبدالله نوری؛ نستعليق، ‎۱۳۰۹هجری قمری.
 
الدعاء (کتاب -)/ خط لطف‌الله نيريزی؛ نسخ، ‎۱۲۸۲هجری قمری.
 
ادعيه (نماز اول ماه، نماز شب، دعاي کميل، زيارت عاشورا، مطلقه، مکارم الاخلاق، توبه، جوشن صغير، جوشن کبير، اعتصام، دوازده امام...)/ محمدهاشم اصفهانی، عربی؛ نسخ، سال ‎۱۲۰۱ قرن ‎۱۳ هجری قمری.
 
مجموعة المجالس و نخبة المراثي/ از شيخ محمدحسين؛ نستعليق.

فيض الدموع/ مؤلف محمدابراهيم‌بن محمدمهدی نواب بدايع نگار تهرانی، فارسی؛ نستعليق، سال ۱۲۸۸-‎۱۲۸۷ قرن ‎۱۴ هجری قمری.
 
روضة الشهداء/ از کمال‌الدين حسين واعظ کاشانی سبزواری؛ نستعليق، قرن ‎۱۱ هجری قمری.
 
روضة الشهداء/ از کمال‌الدين حسين واعظ کاشانی سبزواری‌ به خط عبد السلام کاتب؛ نستعليق، سال ‎۹۳۹ قرن ‎۱۰ هجری قمری.
 
روضة الشهداء/ از کمال‌الدين حسين واعظ کاشانی سبزواری ‌به خط ميرکی پسر احمد شهرآبادی؛ نستعليق، قرن ‎۱۱ هجری قمری.

روضة الشهداء/ از کمال‌الدين حسين واعظ کاشانی سبزواری؛ نستعليق، سال ‎۹۱۷؟ قرن ‎۱۰ هجری قمری.

مقتل/ از مصطفی پسر آقابزرگ به خط مؤلف؛ نسخ، ‎۱۳۰۸هجری قمری.

محرق القلوب/ از مهدی بن ابی‌ذر نراقی؛ نسخ، قرن ‎۱۳ هجری قمری.
 
محرق القلوب/ از مهدی بن ابی‌ذر نراقی ‌به خط محمدصالح بن محمدکريم دماوندی؛ نستعليق، سال ‎۱۲۳۷ قرن ‎۱۳ هجری قمری.

محرق القلوب/ از مهدی بن ابی‌ذر نراقی؛ نسخ، سال ‎۱۲۳۹ قرن ‎۱۳ هجری قمری.
‎۲۸۹گ، ‎۱۹س، کاغذ فستقي، جلد ميشن سياه،
 
انيس العارفين/ تاليف هادی بن ابوالحسن الشريف‌النائينی ‌بخط احمد خوانساری، فارسی؛ نسخ، سال ‎۱۲۸۵ قرن ‎۱۴ هجری قمری.
 
باغ فردوس/ تاليف الهامی کرمانشاهی ‌بخط حسين قلی بن مصطفی قلی خان ديوان بيگی متخلص به سلطانی، فارسی؛ شکسته نستعليق، قرن ‎۱۱ هجری قمری.

دوازده ‌بند/ از محتشم کاشی؛ نستعليق، قرن ‎۱۳ هجری قمری.


(تحفة‌الذاکرین، بيدل کرمانشاهي، محمدبن عليمحمد)

دوازده بند و مراثی/ از محتشم کاشانی، بخط فضلعلی ‌خان‌بن اسماعيل قاجار قوانلو؛ شکسته نستعليق، ‎۱۲۴۲ هجری قمری.

اللهوف يا الملهوف علي قتلي‌الطفوف/ از رضی‌الدين علی‌بن طاوس، بخط جعفربن حسن علوی عاملی جبعی؛ نسخ.

روضةالحسين في خلاصة اخبارالخافقين (ت)/ از نعيما مصطفی نعيم افندی؛ نستعليق، قرن‎۱۳هجری قمری.

مقتل؛ نستعليق، قرن ‎۱۳ هجری قمری.
 
رجزهای امام حسين (ع) و برخی از اصحاب او/ به خط ابوالقاسم وفا؛ نسخ، قرن ‎۱۳ هجری قمری.
 
سرالحقيقه في وقعة الطف يا اسرار الشهادة/ از سيد کاظم رشتی به خط عبدالرحيم ابن حاج جعفر ريزی؛ شکسته نستعليق، ‎۱۲۵۷.
 
در مکنون/ از حسن بن عبدالرزاق لاهيجی قمی به خط محمد حسين بن محمد صادق قاری قمی؛ نسخ، قرن ‎۱۲ هجری قمری.
 
روضةالاسرار/ سروش اصفهانی؛ شکسته نستعليق، قرن ‎۱۴ هجری قمری.

طغيان‌البکاء/ از گوهری به خط مؤلف؛ نستعليق.
 
طغيان‌البکاء؛ نستعليق.
 
المراثی لشهداء الطف/ شايد از کمپانی؛ عربی؛ نسخ.
 
مراثی/ از وصال؛ نسخ و نستعليق. راسته و چليپا.

دوازده‌بند/ محتشم کاشانی؛ شکسته نستعليق، قرن ۱۲-‎۱۳ هجری قمری.
 
ثمرةالجنان في شرح احوال سيدشباب اهل‌الجنان/ تاليف ابوالقاسم‌بن جعفربن علاءالدين يزدی؛ خط مؤلف؛ نسخ، سال ‎۱۲۷۵ قرن ‎۱۴ هجری قمری.

بند از کتاب العجب‌العجب درباره شهادت اباعبدالله حسين (ع)/ از سيدمحمدبن عبدالحميد هندی؛ نستعليق.
 
مراثی امام حسين و شهداء کربلاء/ از جعفر بن عفان [و ديگران]، بخط ابوالقاسم وفا؛ نسخ، قرن‎۱۳ هجری قمری.
 
سرالحقيقة في وقعة الطف - يا- اسرار الشهادة/ از سيد کاظم رشتی، بخط ابوالقاسم بن نوری دنائی مازندرانی؛ شکسته نستعليق، ‎۱۲۷۵ هجری قمری
 
المقتل/ خط عبدالرحيم‌بن محمدعلی فيروزکوهی؛ نسخ، ‎۱۳۰۰ هجری قمری.

روضةالشهداء/ مؤلف حسين‌بن علی واعظ کاشفی، فارسی؛ نستعليق، سال ‎۱۰۰۰ قرن ‎۱۱ هجری قمری.

محرق القلوب/ مؤلف محمدمهدی ‌بن ابی‌ذر نراقی کاشانی ‌کاتب محمدرضابن محمدطاهر تويسرکانی، فارسی؛ نستعليق، سال ‎۱۲۴۴ قرن ‎۱۳ هجری قمری.

محرق القلوب/ مؤلف محمدمهدی‌بن ابی‌ذر نراقی کاشانی، فارسی؛ نستعليق، نسخ معرب، قرن ‎۱۳ هجری قمری.
 
محرق القلوب/ مؤلف محمدمهدی‌بن ابی‌ذر نراقی کاشانی، فارسی؛ نسخ، قرن ‎۱۳ هجری قمری.
 
مفجعه/ مؤلف محمدعلی‌بن محمدعلی ساروی مازندرانی، فارسی؛ نستعليق، قرن ‎۱۳ هجری قمری.
 
منبع البکاء في مقتل سيدالشهداء/ مؤلف محمدصالح‌بن محمد برغانی قزوينی ‌کاتب محمدمختاربن کربلایی احمد ابراهيم‌آبادی، فارسی؛ نستعليق، نسخ، سال ‎۱۲۵۳ قرن ‎۱۴ هجری قمری.
 
شرح عبور اسرای کربلا بحبل؛ نسخ، سال ۱۲۹۲-‎۱۲۹۰ قرن ‎۱۴ هجری قمری.
 
زايجه طالع روز عاشورا در سال ‎۶۱هجری؛ نسخ، سال ۱۲۹۲-‎۱۲۹۰ قرن ‎۱۴ هجری قمری.
 
تعزيه (اشعار)/ تاليف ميرزا محمدتقی بن علی وحيد طبری محمدتقی مازندرانی نوری؛ نستعليق، قرن ‎۱۳ هجری قمری.
 
تعزيه (اشعار)؛ نستعليق، قرن ‎۱۲ هجری قمری.


(طوفان‌البکاء، جوهری، محمدابراهيم بن محمدباقر)

نسخه‌های چاپ سنگی
 
مرثيه در ذکر شهادت و شرح مصيبت خامس آل‌العبا سيدالشهداء... = رساله هاشميه = اشعار در مراثي/ از کلام محمود الشريف الملقب بملک‌الشعراء- [طهران]: دارالطباعه آقا مير باقر طهرانی، ‎۱۲۹۵.

ترکيب و ترجيع‌بند در مرآثی سيدالشهداء عليه السلام از نتايج طبع ميرزا مهدی خان محلاتی- ‎۱۳۰۶؛
‎۳۰ ص.
 
خزائن الاشعار مشهور بجوهری = جوهری = ديوان جوهری/ من افکار سيدعباس الحسينی الملقب بجوهری و المتخلص بذاکر- [طهران]: ميرزا احمد کتابفروش طهرانی، ‎۱۳۳۲؛ ۲۴۸ص.

آمال العارفين/ ابوالقاسم تاجر طهرانی متخلص به پروين- تهران؛ ‎۱۲۷۸؛ ۲۵۰، ‎۲۳۲ص.
 
مجالس المتقين/ محمدتقی بن محمد البرغانی- طهران: کارخانه عباسعلی طهرانی، ‎۱۲۶۶.

ديوان مراثی و اشعار مرحوم مبرور آقای بزرگوار حاج محمدکريمخان کرمانی اعلی‌اله مقامه؛ حسن کوهبنانی مشهور به معلم ترجمه نموده‌اند؛ بمعاونت حسن موالی و احمد خان حشمتی مقابله و تصحيح شد و انا محمد اسمعيل‌بن محمد قاسم‌بن محمدکريم، ‎۱۳۵۷؛ ۱۸۸ص.

سبحةالابرار/ عبدالرحمن جامی و رباعيات حکيم عمر خيام سراج‌البکاء فی مرآثی سيدالشهدا = رباعيات حکيم عمر خيام = سراج‌البکاء- تهران.
 
ترجمه کتاب الفتوح = ترجمه تاريخ اعثم کوفی = الفتوح/ اعثم کوفی؛ ترجمه احمد بن محمد مستوفی الهروی- تهران: کتابفروشی ادبيه، ‎۱۳۷۹؛ ۳۷۹ص.

ناسخ التواريخ: شرح حالات حضرت سيد الشهدا عليه السلام/ ميرزا تقی سپهر مستوفی؛ کاتب علی‌بن قنبرعلی شفائی، محمدعلی الاسکويی- تبريز: حاجی احمدآقا تاجر کتابفروش تبريزی، ‎۱۳۱۸؛ ۵۰۰ ص.

ناسخ التواريخ: شرح حالات حضرت سيد الشهدا عليه السلام/ ميرزا تقی سپهر مستوفی؛ حرره العبد محمدباقر الجرفادقانی- طهران، ‎۱۳۱۸؛ ۵۵۰ ص.
 
ناسخ التواريخ: شرح حالات حضرت سيد الشهدا عليه السلام/ ميرزا تقی سپهر مستوفی؛ کاتب (نسخ) محمدحسين کاشانی، کاتب (نستعليق) محمدمهدی گلپايگانی- طهران: محمدحسين بن رمضان علی تاجر کاشانی، ‎۱۳۰۷؛ ۵۶۰ ص.
 
اربعين الحسينية = اربعون حديثا = چهل حديث/ تاليف محمدبن محمدتقی، بيک، مشهور به ارباب قمی، کاتب: ابن محمدکاظم اسدالله موسوی خوانساری (اشرف الکتاب ).- طهران: حاج شيخ احمد شيرازی، ‎۱۳۳۰؛ ۴۴۲ص.

کليات جودي/ عبدالجواد المتخلص بجودی المشهدی الخراسانی؛ ۱۳۰۱ق؛ ۱۹۹ص.

لجةالالم في حجةالامم/ از مصنفات ميرزا رضا قليخان بن مهدی قليخان التبريزی السرابی- تهران: 1311؛ ۱۸۳ص؛ جيبی.

روضة الشهداء/ از تصنيف ملاحسين واعظ کاشفی- لاهور: منشی نولکشور، ‎۱۳۳۱؛ فارسی، نستعليق؛ ۳۲۸ص.

تعرفه اداره جليله پستخانه‌های ايران = لجةالالم في حجةالامم/ اداره کل پستخانه‌های ممالک محروسه ايران- ‎۱۳۰۳؛ ۵۰، ‎۱۸۳ص.
 
حزن المؤمنين/ محمدعلی بن موسی بن جعفر بن محمود بن غلام علی النجفی الکاظمی- طهران: دارالطباعه مشهدی تقی، ‎۱۲۸۷.

قمقام زخار صمصام بتار/ معتمدالدوله فرهادميرزا بن عباس ميرزا وليعهد و نايب‌السلطنه؛ کاتب: محمدعلی منشی علی‌آبادی مازندرانی؛ فارسی - عربی، نستعليق؛ تهران: ‎۱۳۰۵؛ ۷۱۳ص.
 
فرهنگ خداپرستی/ عبدالوهاب المتخلص بمحرم و الملقب بلسان الحق- تهران، ‎۱۲۷۹؛ ۲۹۱ص: مصور.

فيض الدموع = انشاء فيض‌الدموع = فيض الدموع و عبرة المستهام/ از املاء طبع و انشاء خاطر... محمدابراهيم نواب طهرانی؛ بخط محمدرضای کلهر؛ فارسی، نستعليق - محمدابراهيم نواب طهرانی، ‎۱۲۸۶.

تحفة الذاکرين/ محمد کرمانشاهی ابن عليمحمد مازندرانی- طهران: ‎۱۲۸۰؛ ۴۵۲ص: مصور.

سعادات ناصريه و اقوات روحانية/ من تاليفات ملاآقای الدربندی الشيروانی- [تهران]: چاپخانه الله‌قلي‌خان قاجار، ‎۱۲۹۳؛ ۲۷۶ص.

مخزن البکاء في مصيبت سيدالشهداء(ع)/ محمدصالح بن محمد البرغانی- تبريز: ‎۱۳۱۰.
 
آتشکده در مصائب حضرت ابي عبدالله الحسين عليه‌السلام/ نتايج طبع ميرزا محمدتقی حجةالاسلام- تبريز: مطبعه آقا علی‌اصغر، ‎۱۳۱۵؛ ۱۵۹ص.

کنوز السعادة و رموز الشهادت/ محمدرفيع بن علی‌اصغر تبريزی- تبريز: ‎۱۳۲۲؛ ۳۰۰ص.

الفخري و هي المنتخب في المراثي و الخطب/ تصنيف فخرالدين صالح بن محمد بن جمعای- بمبئی: ‎۱۳۰۵؛ ۲۰۰ص.

جنة الملوک في السير و السلوک/ علی بن رستم؛ کاتب: محمدصادق منشی نظام؛ شکسته نستعليق، نسخ؛ تبريز: چاپخانه آقا محمدباقر تبريزی، ‎۱۲۷۱؛ ۱۴۸ص.

مجمع البکاء/ مبکی- تهران: مطبعه آقا سيد مرتضی، ‎۱۳۳۱.
 
طوفان البکاء/ المتخلص بجوهری- فارسی، نسخ؛ طهران، ‎۱۳۴۶؛ ۲۲۳ص: مصور.

مخزن البکاء/ محمدصالح بن محمد البرغانی- فارسی، نسخ.
 

(طوفان‌البکاء، محمدابراهيم بن محمدباقر جوهری؛ خطاط: حسن همداني، حسن)

طوفان البکاء/ محمدابراهيم المروزي المتخلص به جوهری؛ کاتب حسن همدانی؛ به رقم حسين قراگوزلو؛ فارسی، نسخ - طهران: آقا ميرزا اسدالله شهشهانی، ‎۱۳۵۵؛ ۲۹۳ص.

اساور من ذهب در احوال حضرت زينب سلام الله عليها/ تاليف مهدی بن  محمدعلی الاصفهانی- فارسی، نسخ- اصفهان: محمد گلبهاری، ‎۱۳۵۰؛ ۱۱۹ص.

شفاء الصدور في شرح زيارة العاشور = شرح زيارت عاشورا/ مما الفها و وضعها ميرزا ابوالفضل ابن ميرزا ابوالقاسم الطهرانی- بمبئی: شيخ علی محلاتی حائری، ‎۱۳۱۰؛ ۳۸۴، ‎۱۱ص.
 
بحار الانوار/ محمدباقر مجلسی؛ کاتب ميرزا بابا علی‌اکبر الخوانساری؛ عربی، نسخ - طهران: حسن و محمد صادق‌بن حسين خوانساری، ‎۱۲۸۷.
 
محن الأبرار؛ ترجمه مقتل بحار الانوار (ترجمه جلد دهم بحار الانوار)/ کارخانه کربلائی عبدالحسين تبريزی؛ فارسی، نسخ؛ ‎۱۲۹۵.
 
شفاء الصدور في شرح زيارت العاشورا/ شارح و کاتب: ميرزا ابوالفضل ابن ميرزا ابوالقاسم الطهرانی؛ فارسی، نسخ و نستعليق - بمبئی: شيخ علی محلاتی حائری، ‎۱۳۱۰؛ ۳۸۴ص.

رياض الشهادة = رياض الشهادة في مصائب‌السادة.../ محمدحسن القزوينی؛ کاتب: محمدباقر ابن محمدهاشم الشيرازی؛ فارسی، نسخ - بمبئی: شيخ عبدالوهاب ابن شيخ محمدمومن، ‎۱۲۷۴ هجری قمری.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها