خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- ابوالحسن علی بن محمد بن علی بن موسی (۲۱۲-۲۵۴ قمری) مشهور به امام هادی (ع)، فرزند امام جواد(ع) و دهمین امام شیعیان است. از ایشان با عنوان امام علی‌النقی(ع) نیز یاد می‌کنند. این امام همام از سال ۲۲۰ تا ۲۵۴ هجری قمری به مدت ۳۴ سال امامت شیعیان را به عهده داشت.
 
تولد آن حضرت بنا به روایت کلینی، شیخ مفید، شیخ طوسی و ابن اثیر، در نیمه ذی‌الحجه سال  ۲۱۲ هجری قمری و در منطقه‌ای به نام صریا در نزدیکی مدینه   بوده است. بعضی تولد آن حضرت را دوم یا پنجم ماه رجب دانسته‌اند.
 
شیخ مفید و دیگران روایت کرده‌اند که امام هادی (ع) در ماه رجب سال  ۲۵۴  پس از ۲۰ سال و ۹ ماه اقامت در سامرا دارفانی را وداع گفت. برخی منابع شهادت ایشان را روز سوم رجب و برخی دیگر  ۲۵  یا  ۲۶  جمادی‌الثانی ذکر کرده‌اند.
 
زیارت جامعه کبیره؛ اثری جاودان از امام هادی (ع)
دهمین ستاره تابناک آسمان ولایت، امام هادی(ع) زیارتی به نام «زیارت جامعه» به دوستداران خاندان پیامبر (ص) هدیه کرده است. شیوایی کلام و والایی مضمون و دانش و معرفتی که در آن موج می‌زند، خود گویای اصالت و معرّف دانش سرشار گوینده والامقام آن است.
 
مباحثاتی در موضوعات مختلف از امام علی‌النقی (ع) باقی‌مانده است. چند متن و اظهار کوتاه (حدیث) در زمینه امور اعتقادی، تفسیر قرآن، فقه و اخلاق نیز به ایشان نسبت داده می‌شود که به همت ابن شعبه حرانی جمع‌آوری شده‌اند. زیارت «غدیریه» نیز منسوب به امام هادی (ع) است.
 
کتاب‌هایی معطر به نام دهمین خورشید آسمان امامت
در گزارش پیش‌رو برخی از تازه‌ترین کتاب‌ها درباره امام هادی(ع) که در پایگاه اطلاع‌رسانی موسسه خانه کتاب به ثبت رسیده‌اند، به خوانندگان ایبنا معرفی شده‌اند. بدیهی است که این گزارش معرف تمامی کتاب‌های منتشر شده در این زمینه نیست.

 

• «امام هادی (ع): الگوی زندگی»
حبیب‌الله احمدی؛ ناشر: فاطیما؛ تعداد صفحه: 292؛ قطع: رقعی؛ نوبت چاپ: 4؛ محل نشر: قم؛ شمارگان: 1000 نسخه ؛ قیمت: 9 هزار و 500 تومان.
 
کتاب «امام هادی (ع): الگوی زندگی» نوشته حبیب‌الله احمدی، درآمدی بر سیره‌نگاری دارد. خوانندگان در این کتاب در قالب چهار بخش با «سیری در زندگی امام هادی(ع)»، «برخی فضائل امام هادی (ع)»، «آموزه‌های عرشی» و «امام هادی (ع) و جریان‌های اجتماعی» آشنا می‌شوند.   

 

• «فرهنگ شهادت معصومین (ع): در شهادت امام زین العابدین - امام محمد باقر - امام جعفر صادق - امام موسی کاظم - امام رضا - امام جواد - امام هادی - امام حسن ع»
گروه حدیث پژوهشکده باقر‌العلوم (ع)؛ محمود شریفی، سید علی‌رضا جعفری، محمود لطیفی، محمود احمدیان؛ ناشر: پژوهشکده باقرالعلوم؛ تعداد صفحه: 790؛ قطع: وزيری؛ نوبت چاپ: 1؛ محل نشر: تهران؛ شمارگان: 1000 نسخه؛ قیمت: 21 هزار تومان.
         
این اثر توصيفی از چگونگی شهادت امام سجاد(ع)، امام محمد باقر(ع)، امام جعفر صادق(ع)، امام موسی كاظم(ع)، امام رضا(ع)، امام جواد(ع)، امام هادی(ع)، امام حسن عسكری(ع) و توصيف زندگانی حضرت مهدی(ع) در دو مقطع غيبت و ظهور است. در كتاب حاضر ضمن توصيف ابعادی از زندگاني و شخصيت علمی، اخلاقی، اجتماعی و معنوی این امامان بزرگوار، به تبيين جنبه‌هايی از رنج‌ها و مصايب آنان پرداخته شده و پيشگويی‌هايی از آنان در مورد شهادت خويش و وصايای ايشان به فرزندان و اطرافيان خود، درج شده است.
 
نويسنده در ادامه گزارشی از تاريخ شهادت، كيفيت آن، لحظه شهادت و احتضار اين امامان به جز امام زمان (عج) ارائه کرده و چگونگی وفات، مراسم دفن و كفن و حوادث بعد از رحلت يا شهادت آنان را وصف و مطالبی به‌صورت نثر و نظم در سوگ اين معصومان (ع) درج کرده است.

 

• «سیره امام هادی (ع) با حاکمان قصر و قاضیان عصر»
کامل سلیمان، ترجمه استاد سیدمحمد صالحی؛ ناشر: یاس بهشت؛ تعداد صفحه: 352؛ قطع: وزيری؛ محل نشر: تهران؛ شمارگان: 3000 نسخه؛ قیمت: 20 هزار تومان.
 
نویسنده در اين اثر که دربردارنده شرح سيره امام هادی (ع) با حاکمان و قاضيان در قالب 12 فصل است، پس از اشاره به فضيلت خاندان عترت (ع)، به دلايل دستگيری امام و انتقال ايشان از مدينه به دربار سلاطين پرداخته‌ و وقايع دوران امامت ايشان را شرح داده است. معجزات و نشانه‌های امامت آن حضرت، احاديث و انديشه‌های فلسفی امام، کلمات حکيمانه و معرفی بعضی از اصحاب و ياران، از ديگر مطالب مندرج در اين اثر است.
 
در بخشی از این کتاب می‌خوانیم: «امام هادی (ع) در حالی عهده‌دار امامت شد که بيش از نه سال از عمرش نگذشته بود. در آن زمان، بين بزرگان عصر و فقهای بزرگ آن زمان مجلس فتوا برقرار می‌کرد و با علم و عمل خويش، اذهان را آگاه می‌ساخت و بار مسئوليت را در طول 33 سال در عصر ظلم، ستم و نفاق به دوش کشيد.»
 


• «نور هدایت امام هادی (ع)»
کریم باوفا؛ ناشر: احرار؛ تعداد صفحه: 16؛ قطع: وزيری؛ نوبت چاپ: 1؛ محل نشر: تبریز؛ شمارگان: 5000 نسخه؛ قیمت: 3 هزار تومان.

 

• «هادی امت: برگزیده‌ای از سیره امام هادی (ع) (برگرفته از کتاب چهارده آینه خورشید)»
ابوالفضل هادی‌منش؛ ناشر: بهار دل ها؛ تعداد صفحه: 48؛ قطع: پالتويی؛ نوبت چاپ: 3؛ محل نشر: قم؛
شمارگان: 5000؛ قیمت: یک‌هزار و 800 تومان.
 
سیره امام علی‌النقی (ع)، سرچشمه دانش، دانای سر درون، بر توسن سخن، مهربانی‌های او، با دانشوران، سینای بخشش، سخت‌کوش و بالنده، بردبار و شکیبا، تلاش برای نیازمندان و گلبرگی از کرامات از مهم‌ترین موضوعات و مباحث مطرح شده در کتاب «هادی امت: برگزیده‌ای از سیره امام هادی (ع) (برگرفته از کتاب چهارده آینه خورشید)» هستند.
 


• «داستان‌هایی از زندگانی امام هادی النقی (ع)»
گردآورنده: فرزانه حیدری؛ ناشر: بهار دل‌ها؛ تعداد صفحه: 80؛ قطع: رقعی؛ نوبت چاپ: 1؛ محل نشر: قم؛ شمارگان: 5000 نسخه؛ قیمت: 2 هزار تومان.
 
آشنايی اجمالی با شخصيت معنوی و سيره اخلاقی امام هادی(ع) در قالب داستان‌هايی از زندگی ايشان زمینه اصلی این کتاب است. در اين نوشتار به گوشه‌هايی از عبادت، سخت‌كوشی، احاطه علمی به مسايل مختلف دينی و غيردينی، مهربانی، سخاوت، بردباری، آگاهی از علم غيب، سخنوری و كرامات و معجزات امام هادی (ع) اشاره شده است. شركت آن امام در مناظرات مختلف، مبارزه ايشان با انواع انحرافات و فكری و دينی در زمان خويش، تربيت شاگردانی چون حضرت عبدالعظيم حسنی و بيان آموزه‌هایی از فقه شيعه از ديگر محورهای بحث در اين اثر است.
 


• «برگزیده کتاب خورشید رهنمای: پژوهشی در زندگانی و سیره امام هادی (ع)»
ابوالفضل هادی‌منش؛ ناشر: بهار دل ها؛ تعداد صفحه: 64؛ قطع: رقعی؛ نوبت چاپ: 1؛ محل نشر: قم؛ شمارگان: 5000 نسخه؛ قیمت: 2 هزار تومان.
 
این اثر، پژوهشی اجمالی در زندگانی و سيره اخلاقی و معنوی امام هادی (ع) است. در كتاب حاضر با رويكردی روايی و نقل داستان، به ابعادی از شخصيت و عملكرد امام هادی (ع) در دوران حيات ايشان اشاره و ديدگاه‌های آن امام در مورد برخی از معارف و آموزه‌های دين اسلام تبیین شده است. نويسنده همچنين به گوشه‌هايی از معجزات و كرامات امام هادی (ع) و نمونه‌هايی از اخلاق ايشان مانند مهربانی، سخاوت، بردباری، هيبت علمی و معنوی، شجاعت، كرامت، حق‌محوری، آگاهی از علم غيب، سخنوری و خيرخواهی برای عموم مردم به ويژه شيعيان اشاره کرده است.
 


• «خورشید رهنمای: پژوهشی در زندگی و سیره امام هادی (ع)»
ابوالفضل هادی‌منش؛ ناشر: بهار دل‌ها؛ تعداد صفحه: 160؛ قطع: رقعی؛ نوبت چاپ: 1؛ محل نشر: قم؛ شمارگان: 5000 نسخه؛ قیمت: 6 هزار تومان.
 
مروري بر زندگانی، شخصيت معنوی، معجزات و نيز سيره اخلاقی و اجتماعی امام هادی(ع) موضوع اصلی کتاب حاضر است. در ابتدای این اثر به‌صورت شناسنامه‌‫ای به معرفی امام هادی (ع) پرداخته شده و نصوص امامت ايشان و دلايل مختلف مربوط به آن ارائه شده است.
 
نویسنده در ادامه به ويژگی‌های اخلاقی اين امام مانند عبادت، ساده‌‫زيستی، دانش، سخنوری، مهربانی، بخشش و سخاوت، سخت‫‌كوشی، بردباری و شكوه و هيبت اشاره كرده و مبارزات فرهنگی امام هادی (ع) و مقابله با گروه‫‌های منحرف و خرافه‫‌پرستان و نيز تربيت شاگردان متعدد در حوزه علم كلام را به تصوير كشيده است. وی در بخش ديگری از كتاب به مبارزات سياسی امام هادی (ع) مانند مديريت جنبش‌‫های مخالف حكومت عباسيان، تقويت نهضت علويان، زير سئوال بردن مشروعيت حكومت عباسيان و به چالش كشاندن اين حكومت پرداخته و چگونگی تبعيد ايشان و در نهايت شهادت آن امام را بیان کرده است.

 

• «پیشوایان معصوم (ع): پژوهشی کوتاه در زندگی پیشوایان معصوم (ع): امام جواد (ع)، امام هادی (ع)، امام حسن عسکری (ع)»
 
آیت‌الله سیدعلی حسینی میلانی؛ ناشر: الحقایق؛ تعداد صفحه: 104؛ قطع: رقعی؛ نوبت چاپ: 1؛ محل نشر: قم؛ شمارگان: 1000 نسخه؛ قیمت: سه هزار و 700 تومان.
 
این کتاب رويكردی اجمالی در مورد ابعادی از زندگانی، شخصيت و كرامات امام جواد(ع)، امام هادی(ع) و امام حسن عسكری(ع) و همچنین زوايايی از امامت و ولايت اين سه امام بزرگوار است. نویسنده در ابتدای اين اثر به بيان گوشه‌هايی از حوادث زندگانی امام جواد(ع) پرداخته و جنبه‌هايی از علم، تقوا، درايت و معجزات ايشان از دوران كودكی را توصيف کرده و به برخی از شبهات در مورد امامت آن امام در سنين طفوليت پاسخ داده است. وی در ادامه به توصيف شخصيت و فضايل امام هادی (ع) پرداخته و برخی از وقايع مهم دوران حيات ايشان نيز را گزارش کرده است.
 
تبيين زوايايی از شخصيت و كرامات امام حسن عسكری (ع)، ابعادی از اخبار غيبي وارد شده از آن امام، مناقب اخلاقی ايشان، عصمت و معنويت آن امام و اثبات تولد امام مهدی (ع) به عنوان آخرين امام و پاسخ به تشكيک‌های ابن تيميه دراين زمينه، از دیگر موضوعاتی است که در این کتاب می‌خوانیم.
 


• «من امام هادی (ع) را دوست دارم»
غلامرضا حیدری ابهری؛ ناشر: جمال؛ تعداد صفحه: 24؛ قطع: وزیری؛ نوبت چاپ: 1؛ محل نشر: قم؛ شمارگان: 3000 نسخه؛ قیمت: سه هزار و 500 تومان.
 


• «205 پرسش در محضر امام هادی (ع): به همراه گلچین مدایح و مراثی امام هادی (ع)»
علیرضا زکی‌زاده رنانی؛ ناشر: پیوند با امام؛ تعداد صفحه: 280؛ قطع: رقعی؛ نوبت چاپ: 1؛ محل نشر: مشهد؛ شمارگان: 1000 نسخه؛ قیمت: 11 هزار تومان.
 
اثر حاضر، يکی از کتاب‌های مجموعه در «محضر اهل‌بيت عليهم‌السلام» است که مشتمل بر مجموعه‌ای از سؤال و پرسش‌های اصحاب و ياران ائمه از امام خود و پاسخ ائمه به سؤالات و همچنين مدايح و مراثی در سوگ ائمه است. اين کتاب نيز همچون کتاب‌های ديگر اين مجموعه دربرگيرنده مباحثی اعتقادی، تفسيری، فقهی و کلامی، در قالب 205 پرسش از امام هادی (ع) است که اصحاب و افرادی گوناگون، در قالب نامه يا به‌صورت حضوری از امام پرسيده‌اند و امام پاسخ آن‌ها را بيان فرموده‌ است. فصل‌بندی دقيق مباحث و اعراب‌گذاری تمام سخنان امام از جمله ویژگی‌های این کتاب است.
 


• «صحیفه امام هادی (ع)»
ترجمه و تنظیم: جواد قیومی اصفهانی؛ ناشر: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامی؛ تعداد صفحه: 432؛ قطع: وزيری؛ نوبت چاپ: 2؛ محل نشر: قم؛ شمارگان: 500 نسخه؛ قیمت: 15 هزار تومان.
 
در این کتاب در قالب 5 فصل، مجموعه ادعیه و کلام امام هادی (ع) در توحید، تسبیح و مناجات با استفاده از منابع و مصادر مختلف جمع‌آوری شده است. «نیایش‌ها و ادعیه آن حضرت»، «کلمات توحیدی آن حضرت»، «برگزیده‌ای از گفتار آن حضرت»، «اشعاری در مدح آن حضرت» و «فهرست‌های کتاب» عنوان فصل‌های کتاب است.
 


• «زندگانی معصومان؛ امام باقر (ع)، امام صادق (ع)، امام کاظم (ع)، امام رضا (ع)، امام جواد (ع)، امام هادی (ع)، امام حسن عسکری (ع)»
علامه محسن امین، ترجمه: علی مرتضوی، علی چراغی؛ ناشر: پنجره؛ تعداد صفحه: 288؛ قطع: وزیری؛ نوبت چاپ: 1؛ محل نشر: تهران؛ شمارگان: 3000 نسخه؛ قیمت: 8 هزار تومان.
 
کتاب‌ حاضر جلد پنجم از «زندگانی معصومان» است که ترجمه بخش‌های مربوط به زندگانی چهارده معصوم (ع) از کتاب «اعیان‌الشیعه» بوده و در 6 جلد منتشر می‌شود. جلد پنجم از این مجموعه به زندگی امام محمد باقر (ع) تا امام حسن عسکری (ع) اختصاص دارد. 
 
مستند و قابل دفاع بودن تمامی مطالب و جزئیات مندرج، از جمله مزیت‌های این اثر است. دقت علمی، ذکر منابع و حتی راویان، ارائه بحث و بررسی انتقادی روایات موجود و ارائه نثر متداول روز در ترجمه نیز از دیگر ویژگی‌های کتاب هستند.
 
علامه محسن امین اگرچه شیعه است، اما در این کتاب تنها به منابع شیعی ارجاع نداده، بلکه در بیشتر مواردی که مورد بحث شیعه و سنی بوده، کتاب خود را بیشتر  به منابع اهل سنت مستند کرده است.
 


• «شکوه سامرا: مجموعه مقالات درباره امام هادی و امام عسگری (ع)»
به اهتمام دکتر محمدحسن حیدری؛ ناشر: دانشگاه امام صادق (ع)؛ تعداد صفحه: 508؛ قطع: وزيری؛ نوبت چاپ: 1؛ محل نشر: تهران؛ شمارگان: 1500 نسخه؛ قیمت: 15 هزار و 200 تومان.
 
کتاب حاضر مشتمل بر 9 مقاله تخصصی از نويسندگان ايرانی درباره امام هادی(ع) (۲۱۲ ـ ۲۵۴ق) و امام حسن عسگری(ع) (۲۳۲ـ ۲۶۰ق) است. در مقاله نخست ضمن اشاره به جايگاه «زيارت جامعة کبيره» و تبيين شرايط خاصی که اين زيارت در آن شرايط بيان شده، به بررسی عنايت‌هايی که خدای متعال در حق ائمه (ع) مرحمت کرده و متقابلاً وظايف آنان در برابر خداوند و آنچه آنان برای تبليغ و تثبيت دين انجام داده‌اند، پرداخته می‌شود.
 
در مقاله دوم برخی از کوشش‌های امامان هادی (ع) و حسن عسکری(ع) درباره امامت، جبر و تفويض تبيين می‌شود. از مقاله سوم تا ششم اوضاع و احوال سياسی و دينی روزگاران آن دو امام معصوم توضيح داده می‌شود. در اين گام فرقه‌های معاصر با عصر اين دو امام همچون: متصوفه، اشاعره، حنابله و... معرفی و موضع‌گيری امامان نسبت به ايشان شرح داده می‌شود. در سه مقاله پايانی نيز نقش امام هادی و عسگری(ع) در بالندگی علوم اسلامی و تعالی تمدن اسلامی بازگو می‌شود.
 


• «قصه زندگی امام هادی (ع)»
عباس رمضانی؛ ناشر: کتاب تارا؛ تعداد صفحه: 48؛ قطع: رقعی؛ نوبت چاپ: 1؛ محل نشر: شهر ری؛ شمارگان: 1000 نسخه؛ قیمت: 4 هزار تومان.
 
كتاب حاضر دوازدهمين دفتر از مجموعه «ستارگان هدايت» است كه دربردارنده داستان‌های مذهبی و برای گروه سنی (ج) تدوين شده است. اين دفتر به ذكر داستان‌هايی از امام هادی (ع) اختصاص دارد.
 
در داستان «يک نگين و دو انگشتر» ماجرای همسايه حضرت روايت شده كه خليفه نگينی را برای صيقل به او داده بود. هنگام صيقل دادن، نگين از وسط نصف شده و «يونس» از ترس جانش به خدمت امام هادی (ع) رسيد تا از او راهنمايی بخواهد. امام نيز او را به صبر دعوت كرد. فردای آن روز اتفاقی افتاد كه باعث شگفتی يونس شد.
 


• «حضرت سمانه (س) مادر امام هادی (ع)»
ابوالفضل هادی منش؛ ؛ ناشر: حدیث نینوا؛ تعداد صفحه: 12؛ قطع: خشتی؛ نوبت چاپ: 1؛ محل نشر: قم؛ شمارگان: 5000 نسخه؛ قیمت: 2 هزار و 500 تومان.  
 


• «زیر نور چراغ: داستان‌ها و روایت‌هایی از زندگی امام هادی (ع)»
عباس رمضانی، صدیقه قاسمی؛ ناشر: کتاب تارا؛ تعداد صفحه: 48؛ قطع: رقعی؛ نوبت چاپ: 1؛ محل نشر: شهر ری؛ شمارگان: 1000 نسخه؛ قیمت: سه هزار و 700 تومان.
 
در بخشی از مقدمه این کتاب می‌خوانیم: «داستان‌ها و روایت‌های زندگی پیامبر (ص) و معصومین علیهم‌السلام، کوششی است که با هدف آشنایی بهتر و بیشتر مخاطبان، به‌ویژه نوجوانان و جوانان عزیز با گوشه‌هایی از زندگی این اختران فروزان و تابناک آسمان امامت و ولایت چاپ و عرضه شده و مطالب مربوط به هر معصوم در یک جلد جداگانه ارائه گردیده است. این مجموعه درباره امام هادی (ع) می‌باشد.»
 
طلوع خورشید، اجابت دعا، مقصود از روزها، حکم خدا، وضو با آب سرد، باغ‌های زیبا، هفت حرف، سفر شبانه، زیر نور چراغ، داوری نایاب، خداباوری و شکایت به درگاه الهی، برخی از داستان‌ها و موضوعات این اثر را شامل می‌شوند.