خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- 15 بهمن‌ماه در روزشمار انقلاب اسلامی، دربرگیرنده اتفاقاتی است که انقلاب را لحظه به لحظه به سوی پیروزی سوق می‌دهد. در موقعیت خاص و ویژه آن روز، شاید یکی از مهم‌ترین موضوعات مطرح شده پیشنهاد نخست‌وزیری دولت موقت به بازرگان بود آن‌هم در حالی‌که دولت بختیار بر سر کار مانده و برای حفظ امانت محمدرضا شاه پهلوی سعی و تلاش می‌کرد. وقایع تاریخی 15 بهمن 1357 (اعتصاب كاركنان نخست‌وزيري؛ بازداشت بسياري از وزراء و كارمندان عالي‌رتبه دولت به جرم فساد مالي و سوءاستفاده از بيت‌المال توسط دولت بختيار اعتصاب كاركنان نخست‌وزيري؛ بازداشت بسياري از وزراء و كارمندان عالي‌رتبه دولت به جرم فساد مالي و سوءاستفاده از بيت‌المال توسط دولت بختيار) در منابع تاریخی کمتر پرداخته شده است و سیاسیون و روحانیون در کتاب‌های خود خاطرات کمتری از این رویداد تاریخی دارند. آن‌چه در ادامه می‌خوانید، خاطرات آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در کتاب «انقلاب و پیروزی» و گزارشی از رویدادهای 15 بهمن‌ماه 1357 بر اساس مستندات مرکز اسناد انقلاب اسلامی است.

روایت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در کتاب «انقلاب و پیروزی» درباره پیشنهاد بازرگان به نخست‌وزیری بازرگان

حکم بازرگان بدون درنظر گرفتن سوابق حزبی‌ به او داده شد

 آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در کتاب «انقلاب و پیروزی» درباره پیشنهاد نخست‌وزیری به بازرگان این طور می‌نویسد: «از اولین روز ورود امام به ایران، مهمترین بحث در بین ما، بحث تعیین نخست وزیر و اعضای دولت انقلاب بود و چون از ابتدا تصمیم بر این بود که روحانیت در امور اجرایی دخالت نکند، همه ما به این نتیجه رسیده بودیم که در این زمینه از نیروهای نهضت آزادی و جبهه ملی استفاده شود. بنابراین ما به عنوان اعضای شورای انقلاب، پس از بحث و بررسی موضوع، در جلسه مورخ 14 بهمن 1357، مهندس مهدی بازرگان را پیشنهاد دادیم. امام ملاحظاتی داشتند و از جمله می‌فرمودند اینها حزبی‌اند و ایشان نمی‌خواستند به این وسیله، حزب را تایید کنند. اما سرانجام با این شرط که حکم را به شخص ایشان و بدون درنظرگرفتن سوابق حزبی بدهند، پیشنهاد شورا را پذیرفتند و این مطلب را نیز در متن حکمشان آوردند.» ص 168، کتاب انقلاب و پیروزی، عباس بشیری، دفتر نشر معارف انقلاب،1383

پیشنهاد نخست‌وزیری به بازرگان

شورای انقلاب كه نخست وزیری دولت موقت به مهندس بازرگان را پیشنهاد داده بود، برای گرفتن جواب از وی تشكیل جلسه داد. بازرگان درباره این جلسه می‌گوید: «ابتدا پس از تشكر از حسن ظن آقایان، گفتم اگر بنده را نامزد نخست وزیری نمایید با علم و اطلاع از افكار و اخلاق و سوابقم خواهد بود... همه می‌دانید كه من معتقد به دمكراسی و مشورت و اعتقاد به دیگران هستم و از تندی و تعجیل احتراز دارم و علاقمند به مطالعه و علم تدریجی هستم. حال اگر با این سوابق و شرایط قبولم دارید، پیشنهاد فرمایید. عكس‌العمل مثبت یا منفی در مجلس ندیدم. سكوت و قبولی و اصرار مجدد آقایان روحانی عضو شورا و امام در برابر شرایط و اتمام حجت من باعث تعجبم شد و انتظار آن را نداشتم.»

بختیار: جمهوری اسلامی برای من مجهول است

شاپور بختیار گفت: درهای مذاكره با آیت‌الله خمینی همچنان باز است ... جمهوری اسلامی برای من مجهول است. من نه با شاه و نه با (امام) خمینی سازش نمی‌كنم و اجازه تشكیل دولت موقت را به او (امام خمینی) نمی‌دهم.



دیدار وزاری امورخارجه ایران و انگلیس

وزرای خارجه آمریكا و انگلیس طی دیدار دیوید اوئن از آمریكا، در مورد اوضاع ایران به گفت‌وگو نشستند. بغداد نیز با اعزام هیأتی به عربستان، به بررسی اوضاع ایران و منطقه پرداخت.

بازگشت ژنرال هایزر به آمریکا

ژنرال هایزر، فرستاده ویژه آمریكا به ایران، با اتمام مأموریت حساس خود و مذاكرات مكرر با مقامات ایرانی، عازم آمریكا شد. سخنگوی وزرات خارجه آمریكا گفت: «هایزر سعی كرد تا نظامیان ایران از بختیار حمایت كنند. وی به این علت ایران را ترك كرد كه اقامت وی به احساسات ضد آمریكایی در ایران دامن می‌زد.»

لغو قرارداد خرید اسلحه از آمریکا

بنا به گزارش دولت آمریكا، ایران به علت كمبود مالی در اثر از دست دادن فروش نفت، قرارداد ده میلیارد دلاری خرید اسلحه از آمریكا را لغو كرد. آمریكا به علت این‌که نظام سلطنتی ایران را در خطر می‌دید، فروش این سلاح‌ها، از جمله چندین فروند آواكس را به مصلحت خویش نمی‌دید. از این‌رو یكی از مأموریت‌های هایزر، بر هم زدن این قرارداد به نحوی بود كه آمریكا متضرر نشود.

اعتراض به دستگیری همافران بازداشتی

خانواده‌های همافران و درجه‌داران بازداشتی و نیروی هوایی، با تجمع در دادگستری به عنوان اعتراض به دستگیری آنها،‌ خواهان آزادی این همافران شدند. همافران نیروی هوایی در بهبهان به عنوان طرفداری از امام خمینی، دست به راهپیمایی زدند.
رادیو عدن اعلام کرد: عده زیادی از افسران پایگاه هوایی همدان، در پایگاه بازداشت و زندانی شدند.



حمایت آیات عظام از امام خمینی

از سوی آیت‌الله گلپایگانی، اعلامیه‌ای خطاب به نمایندگان مجلس، هیأت دولت و امرای ارتش، منتشر شد. آیت‌الله سیدمحمدباقر صدر با ارسال نامه‌ای از عراق برای حضرت امام، از مبارزات ملت ایران حمایت كرد. به مناسبت ورود حضرت امام به ایران، از سوی آیت‌الله مرعشی نجفی تلگرامی برای ایشان ارسال شد.

دیدار نماینده امام خمینی با برژنف

یك خبرگزاری ژاپنی گزارش داد: یك نماینده از سوی امام خمینی، با برژنف در بلغارستان، ملاقات و گفت‌وگو كرده است. برژنف از سیزدهم تا هفدهم ژانویه 1979، مطابق با بیست و سوم دی ماه 1357، در بلغارستان بسر می‌برده است.

استعفای شهردار تهران

شهردار تهران در حضور حضرت امام استعفا كرد. امام سپس وی را مجددا به عنوان شهردار منصوب كردند. جواد شهرستانی از سوی دولت بختیار ممنوع‌الخروج شد.

دیدار نمایندگان مستعفی مجلس با امام خمینی

گروهی از نمایندگان مستعفی مجلس شورا با حضرت امام دیدار كردند. دو تن از وزرای سابق به نام‌های عبدالمجید مجیدی و هوشنگ نهاوندی، توسط فرمانداری نظامی بازداشت شدند. خسرو قشقایی پس از بیست و پنج سال تبعید در آمریكا، به ایران بازگشت. وی یكی از رهبران ایل قشقایی است.

حضرت امام خمینی طی یك سخنرانی جوانان را به ادامه تظاهرات و اعتصابات فرا خواندند.

رادیو لندن اعلام کرد: از تظاهرات دیشب تهران هیچ گزارشی كه حاكی از برخورد مردم با نظامیان باشد، نرسیده است.

آیت‌الله شریعتمداری اظهار کرد: اختلاف جزئی بین آیات عظام با مذاكره مرتفع خواهد شد.

دولت بختیار برداشت از پس‌انداز و سپرده‌های بانكی مردم را محدود كرد.