به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) مراسم رونمایی از پروژه تاریخ شفاهی ایران در عصر پهلوی دوم با حضور سیدرضا صالحی‌امیری، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی، حسام‌الدین آشنا، مشاور فرهنگی رئیس جمهوری، مسعود سلطانی‌فر، رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، مرتضی بانک، معاون کل سرپرست نهاد ریاست جمهوری سه‌شنبه 25 آذرماه همزمان با آغاز هفته پژوهش در مرکز همایش‌های اسناد کتابخانه ملی برگزار شد.

برخی تحلیلگران با گرایش سیاسی و جناحی قضاوت می‌کنند

صالحی‌امیری در آغاز این نشست سه شیوه را برای تاریخ‌نگاری برشمرد و گفت: شیوه نخست، شیوه اسنادی که مبنای نگارش آن مبتنی بر اسناد است و معمولا به دلیل  دسترسی نداشتن به افراد حاضر در صحنه به مکتوبات برای قضاوت مراجعه می‌شود. شیوه دوم تاریخ‌نگاری، شیوه نگارش تحلیلی با توجه به قضاوتی است که در ذهن مورخ و بر مبنای تحلیل او شکل می‌گیرد.
 
وی ادامه داد: شیوه سوم تاریخ شفاهی است به معنای آنکه توصیف وقایع از سوی کسانی که نقش موثری در ایفای آن داشتند، صورت می‌گیرد که هر سه روش نامبرده دارای محاسن و معایبی هستند. در روش اسنادی بیان روح و مجموعه تحولات در قالب چند سند قابل بیان نیست. در روش تحلیلی هم معمولا تحلیلگر با گرایش سیاسی و جناحی قضاوت می‌کند و ما شاهد قضاوت‌های شخصی افراد هستیم.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی با بیان اینکه نیازمند تدوین تاریخ برای نسل‌های آینده هستیم، عنوان کرد: اما در روش تاریخ شفاهی بیشتر وجوه مثبت دیده می‌شود. نسل جوان ما کمتر به تاریخ پهلوی اشراف و آگاهی دارند. ما با جعل تاریخ توسط عناصر شکست‌خورده و شبکه‌های خارجی روبه‌رو هستیم و در حال حاضر نمی‌توانیم با شبکه‌های اجتماعی رفتار آمرانه برای پالایش اطلاعات داشته باشیم  که همین باعث مواجه شدن ما با بدعت‌ها شده است.

جشن‌های 2500 ساله؛ استحاله فرهنگ بومی از فرهنگ جامعه

وی با بیان اینکه ما با موجی از تاریخ‌سازی مواجه‌ایم، اظهار کرد: این موج تلاش می‌کند تاریخ پهلوی را تطهیر کند در حالی این رژیم انباشته از تجاوزات غیرقابل انکار است. در بخش فرهنگی می‌توانیم بگوییم پهلوی دوم در منابع مکتوب تصویر زیبایی از خود ارائه داده است. به همین دلیل نمی‌توانیم در تحلیل تاریخ پهلوی به اسناد تاریخی اکتفا کنیم.

صالحی‌امیری خاطرنشان کرد: نخستین برنامه فرهنگی پهلوی سال 1347 نوشته شد و پیش از آن اسناد پراکنده‌ای موجود است. رژیم پهلوی چند هدف فرهنگی را در کارهای خود دنبال می‌کرد، غربی‌سازی فرهنگی و تلاش برای احیای فرهنگ باستانی و نفی فرهنگ دینی با هدف تقدیس سلطنت، استحاله فرهنگی از ارزش‌های دینی و استحاله فرهنگ بومی از فرهنگ جامعه که نماد آن جشن های 2500 ساله بود.

این مقام مسئول بیان کرد: در کنار این حرکت فرهنگی، رفتار سیاسی پهلوی متمرکز بر شکنجه، فساد اقتصادی و تصاحب بیت‌المال بود. به همین دلیل ما مکلف هستیم به عنوان افراد فرهنگی این تصویر را به نسل جوان منعکس کنیم.

مورخان تاریخ معاصر باید در رد و تائید مطالب بکوشند

صالحی‌امیری ادامه داد: کاری که در پروژه تاریخ شفاهی ایران- عصر پهلوی دوم انجام شد این بود که از زبان چهره‌های پهلوی بدون دخل و تصرف در اظهارات اما با حاشیه‌نویسی سخن گفته شود و 100 هزار برگ سند پشتوانه این کار بود.  

وی اضافه کرد: لازم است نشست‌های نقد این پروژه برگزار شود تا صاحب‌نظران این آثار را نقد کنند. مورخان تاریخ معاصر باید در رد و تائید مطالب بکوشند، به نحوی که تاریخ پهلوی آن‌گونه که بود به نسل جدید معرفی شود. شان جامعه علمی مبرا از آن است که بخواهد دخل و تصرفی در تاریخ انجام دهد اما خیانت بزرگی است که جنایت‌های رژیم پهلوی را معرفی نکنیم.

صالحی‌امیری در پایان سخنانش به برنامه‌های جدید سازمان اسناد و کتابخانه ملی اشاره کرد و گفت: ما دو برنامه را در این مرکز آغاز کرده‌ایم، ارتقای ساختار تاریخ شفاهی در ذیل پژوهشگاه تاریخ شفاهی و تربیت نیرو در این زمینه تا بتوانیم اطلاعات ذهنی افراد را خارج کنیم.