به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) نشست نقد و بررسی کتاب «ساخت اجتماعی واقعیت» (رساله‌ای در جامعه‌شناسی شناخت) با حضور محمد جواد غلامرضا کاشی، استاد دانشگاه علامه طباطبایی، محمد امین قانعی‌راد، رئیس انجمن جامعه شناسی ایران، بیژن عبدالکریمی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی و فریبرز مجیدی، مترجم کتاب در انتشارات علمی و فرهنگی برگزار شد.
دکتر قانعی راد، در این نشست با بیان این نکته که کتاب «ساخت اجتماعی واقعیت» یکی از مهم‌ترین کتاب‌های عرصه جامعه‌شناسی است گفت : این کتابی است که هر دانشجوی رشته جامعه‌شناسی و فراتر از آن دانشجویان علوم اجتماعی باید آن را مطالعه کنند.
پارادایم‌های علوم اجتماعی
وی در ادامه افزود: این کتاب از نظر هدف معطوف به جمع کردن دو پارادایم از هم جدا افتاده جامعه‌شناسی و به مفهوم وسیع تر دو پارادایم از هم جدا افتاده علوم اجتماعی است. یکی از آنها پارادایم هستی شناختی جامعه است که جامعه را یک امر عینی می‌داند و طبیعتاً در این نگاه معرفتی صحیح است که بتواند به شیوه‌های عینی و بر اساس روش‌های رئالیستی و اثباتی ثابت شود که دلالت‌های روانشناسی هم دارد و از طرف دیگر نظریه‌ای است که جامعه را یک امر سوبژکتیو یا ذهنی می‌داند و همین قضیه در روش شناسی و معرفت شناسی آن هم بازتاب پیدا می‌کند.
این جامعه‌شناس گفت: وقتی شما به مباحث دورکهایم مراجعه می‌کنید می‌بینید که چنین نیست که ساحت ذهنی و برخورد ذهنی جامعه را در نظر نگیرد و صرفاً یک سوشال فکتیسم (واقعیت اجتماعی) باشد بلکه او به مفهوم وجدان جمعی و مفاهیم سوبژکتیو بسیار توجه دارد و آنها را مهم می‌داند و جامعه و فیزیولوژی جامعه را تحت تاثیر وجدان جمعی می‌داند.
قانعی‌راد در ادامه گفت : دورکهایم در مورد مورفولوژی اجتماعی صحبت می‌کند، او از یک طرف وجدان جمعی و همبستگی اجتماعی را می‌بیند و از طرف دیگر می‌گوید وجدان جمعی برای بررسی در دسترس ما نیست ،پس باید به سراغ حقوق برویم . دورکهایم حقوق را که مکتوب و نوشته شده و مشخص است مبنایی برای شناخت نوع همبستگی اجتماعی قرار می‌دهد.
دکتر قانعی راد سپس ضمن ستودن تلاش مجیدی برای ترجمه این کتاب به مشکلات موجود در این ترجمه اشاره کرد و افزود: در ترجمه مباحث جامعه‌شناسی باید به مفاهیم نهفته در لغات توجه ویژه کرد چرا در غیر این صورت مسیر اندیشه در فهم آثار ترجمه شده به بیراهه می‌رود.
نظم اجتماعی در ساحت پیتر برگ
دکتر بیژن عبدالکریمی در ادامه این نشست درباره ویژگی‌های آثار مجیدی به عنوان مترجم این کتاب گفت: درباره آثای مجیدی همین بس که او معمولاً کتاب‌های برجسته و شاخصی را در حوزه علوم انسانی و علوم اجتماعی ترجمه می‌کند. یکی از ترجمه‌های خوب وی نیز کتاب «ساخت اجتماعی واقعیت» است که توسط انتشارات علمی و فرهنگی به چاپ رسیده است. از دیگر ترجمه‌های شاخص وی می‌توان به کتاب‌های «مجموعه مقالاتی درباره جامعه شناسی شناخت» و «ایدئولوژی و اتوپیا» که هر دو کتاب از مانهایم است اشاره کرد. هم چنین کتاب ارزنده «بینش‌های علم سیاست» نوشته اسکینر را می‌توان از دیگر آثار مجیدی عنوان کرد.
این استادیار فلسفه سپس به عنوان مقدمه در مورد پیتر برگر نویسنده کتاب ساخت اجتماعی واقعیت گفت: برگر جامعه شناس آمریکایی اتریش الاصل است و رشته تخصصی‌اش جامعه‌شناسی و الهیات بوده و تحت تاثیر اندیشمندان بزرگ حوزه جامعه‌شناسی و فلسفه است.
او در نگاهش به جهان و اهمیت معناداری برای انسان و دین در نظم اجتماعی تحت تاثیر ماکس وبر است، در نگاهش به مدرنیته نیز از ماکس وبر تاثیر گرفته است . یکی از تلاش‌های برگر آشتی دادن بین جامعه شناسی و پدیدارشناسی است.
دکتر عبدالکریمی در ادامه افزود: سه جریان عمده سایکولوژیسم، سوسیولوژیسم و هیستوریسم در تفکر معاصر موجود است که روح واحدی دارد که برای من به عنوان دانش آموخته فلسفه این خطر در جامعه‌شناسی معرفت وجود دارد که سوسیولوژی تبدیل به سوسیولوژیسم شود.
وی همچنین گفت: به نظرم هسته اصلی این کتاب حول این محور است که جامعه نه به منزلۀ واقعیت عینی صرف است و نه به منزلۀ واقعیت ذهنی صرف و هیچ کدام اینها به تنهایی کفایت نمی‌کند . اساسا ًنمی‌توان امر ذهنی را از امر عینی جدا کرد و این دو با هم پیوند خورده است .
دکتر غلامرضا کاشی عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی نیز در این نشست با بیان این نکته که کتاب ساخت واقعیت اجتماعی نیم‌قرن پیش منتشر شد و اهمیت بسیاری پیدا کرد گفت: این کتاب می‌خواست بین دو سنت پیوند برقرار کند؛ یک سنتی که جامعه را عینی و بیرونی و فیزیکال می‌بیند؛ در مقابل سنتی که عمدتا پدیدار شناسان آن را مطرح می‌کند و می‌گوید چیزی به نام جامعه بیرون از اذهان و احساس کنش‌گران وجود ندارد. از نظر آنها آدم‌ها و تجربیات درونی و عینی شان مهم است.
کاشی در ادامه ضمن تاکید بر مفهوم زبان و اهمیت آن در جامعه شناسی افزود: زبان دقیقا همان مفهومی است که ضمن بیرونی و عینی بودن به همان میزان درونی است و عناصر را به نحوه پیچیده‌ای با هم پیوند می‌زند.این نویسندگان نهایتاً می‌گویند جامعه چیزی نیست جز آنچه به نحو زبانی برساخته می‌شود.
وی با اشاره به موضوع که بعد از نگارش این کتاب جریانات متنوعی از آن متاثر شده و دریافت‌های متعددی از آن به وجود آمد گفت: جابجایی دو متغیر در جهان واقعی می‌تواند کل یک جهان معنایی را فرو ریزد و این بحث زیبایی است که آرنت آن را مطرح می‌کند.
فریبرز مجیدی مترجم کتاب نیز گفت: برای ترجمه واژگان کتاب به منابع متعددی رجوع کردم و سعی زیادی شد تا ترجمه شکل ماشینی به خود نگیرد.
دکتر قانعی راد، در این نشست با بیان این نکته که کتاب «ساخت اجتماعی واقعیت» یکی از مهم‌ترین کتاب‌های عرصه جامعه‌شناسی است گفت : این کتابی است که هر دانشجوی رشته جامعه‌شناسی و فراتر از آن دانشجویان علوم اجتماعی باید آن را مطالعه کنند.
پارادایم‌های علوم اجتماعی
وی در ادامه افزود: این کتاب از نظر هدف معطوف به جمع کردن دو پارادایم از هم جدا افتاده جامعه‌شناسی و به مفهوم وسیع تر دو پارادایم از هم جدا افتاده علوم اجتماعی است. یکی از آنها پارادایم هستی شناختی جامعه است که جامعه را یک امر عینی می‌داند و طبیعتاً در این نگاه معرفتی صحیح است که بتواند به شیوه‌های عینی و بر اساس روش‌های رئالیستی و اثباتی ثابت شود که دلالت‌های روانشناسی هم دارد و از طرف دیگر نظریه‌ای است که جامعه را یک امر سوبژکتیو یا ذهنی می‌داند و همین قضیه در روش شناسی و معرفت شناسی آن هم بازتاب پیدا می‌کند.
این جامعه‌شناس گفت: وقتی شما به مباحث دورکهایم مراجعه می‌کنید می‌بینید که چنین نیست که ساحت ذهنی و برخورد ذهنی جامعه را در نظر نگیرد و صرفاً یک سوشال فکتیسم (واقعیت اجتماعی) باشد بلکه او به مفهوم وجدان جمعی و مفاهیم سوبژکتیو بسیار توجه دارد و آنها را مهم می‌داند و جامعه و فیزیولوژی جامعه را تحت تاثیر وجدان جمعی می‌داند.
قانعی‌راد در ادامه گفت : دورکهایم در مورد مورفولوژی اجتماعی صحبت می‌کند، او از یک طرف وجدان جمعی و همبستگی اجتماعی را می‌بیند و از طرف دیگر می‌گوید وجدان جمعی برای بررسی در دسترس ما نیست ،پس باید به سراغ حقوق برویم . دورکهایم حقوق را که مکتوب و نوشته شده و مشخص است مبنایی برای شناخت نوع همبستگی اجتماعی قرار می‌دهد.
دکتر قانعی راد سپس ضمن ستودن تلاش مجیدی برای ترجمه این کتاب به مشکلات موجود در این ترجمه اشاره کرد و افزود: در ترجمه مباحث جامعه‌شناسی باید به مفاهیم نهفته در لغات توجه ویژه کرد چرا در غیر این صورت مسیر اندیشه در فهم آثار ترجمه شده به بیراهه می‌رود.
نظم اجتماعی در ساحت پیتر برگ
دکتر بیژن عبدالکریمی در ادامه این نشست درباره ویژگی‌های آثار مجیدی به عنوان مترجم این کتاب گفت: درباره آثای مجیدی همین بس که او معمولاً کتاب‌های برجسته و شاخصی را در حوزه علوم انسانی و علوم اجتماعی ترجمه می‌کند. یکی از ترجمه‌های خوب وی نیز کتاب «ساخت اجتماعی واقعیت» است که توسط انتشارات علمی و فرهنگی به چاپ رسیده است. از دیگر ترجمه‌های شاخص وی می‌توان به کتاب‌های «مجموعه مقالاتی درباره جامعه شناسی شناخت» و «ایدئولوژی و اتوپیا» که هر دو کتاب از مانهایم است اشاره کرد. هم چنین کتاب ارزنده «بینش‌های علم سیاست» نوشته اسکینر را می‌توان از دیگر آثار مجیدی عنوان کرد.
این استادیار فلسفه سپس به عنوان مقدمه در مورد پیتر برگر نویسنده کتاب ساخت اجتماعی واقعیت گفت: برگر جامعه شناس آمریکایی اتریش الاصل است و رشته تخصصی‌اش جامعه‌شناسی و الهیات بوده و تحت تاثیر اندیشمندان بزرگ حوزه جامعه‌شناسی و فلسفه است.
او در نگاهش به جهان و اهمیت معناداری برای انسان و دین در نظم اجتماعی تحت تاثیر ماکس وبر است، در نگاهش به مدرنیته نیز از ماکس وبر تاثیر گرفته است . یکی از تلاش‌های برگر آشتی دادن بین جامعه شناسی و پدیدارشناسی است.
دکتر عبدالکریمی در ادامه افزود: سه جریان عمده سایکولوژیسم، سوسیولوژیسم و هیستوریسم در تفکر معاصر موجود است که روح واحدی دارد که برای من به عنوان دانش آموخته فلسفه این خطر در جامعه‌شناسی معرفت وجود دارد که سوسیولوژی تبدیل به سوسیولوژیسم شود.
وی همچنین گفت: به نظرم هسته اصلی این کتاب حول این محور است که جامعه نه به منزلۀ واقعیت عینی صرف است و نه به منزلۀ واقعیت ذهنی صرف و هیچ کدام اینها به تنهایی کفایت نمی‌کند . اساسا ًنمی‌توان امر ذهنی را از امر عینی جدا کرد و این دو با هم پیوند خورده است .
دکتر غلامرضا کاشی عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی نیز در این نشست با بیان این نکته که کتاب ساخت واقعیت اجتماعی نیم‌قرن پیش منتشر شد و اهمیت بسیاری پیدا کرد گفت: این کتاب می‌خواست بین دو سنت پیوند برقرار کند؛ یک سنتی که جامعه را عینی و بیرونی و فیزیکال می‌بیند؛ در مقابل سنتی که عمدتا پدیدار شناسان آن را مطرح می‌کند و می‌گوید چیزی به نام جامعه بیرون از اذهان و احساس کنش‌گران وجود ندارد. از نظر آنها آدم‌ها و تجربیات درونی و عینی شان مهم است.
کاشی در ادامه ضمن تاکید بر مفهوم زبان و اهمیت آن در جامعه شناسی افزود: زبان دقیقا همان مفهومی است که ضمن بیرونی و عینی بودن به همان میزان درونی است و عناصر را به نحوه پیچیده‌ای با هم پیوند می‌زند.این نویسندگان نهایتاً می‌گویند جامعه چیزی نیست جز آنچه به نحو زبانی برساخته می‌شود.
وی با اشاره به موضوع که بعد از نگارش این کتاب جریانات متنوعی از آن متاثر شده و دریافت‌های متعددی از آن به وجود آمد گفت: جابجایی دو متغیر در جهان واقعی می‌تواند کل یک جهان معنایی را فرو ریزد و این بحث زیبایی است که آرنت آن را مطرح می‌کند.
فریبرز مجیدی مترجم کتاب نیز گفت: برای ترجمه واژگان کتاب به منابع متعددی رجوع کردم و سعی زیادی شد تا ترجمه شکل ماشینی به خود نگیرد.
نظر شما