به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نشست تخصصی «قرآن و فضای مجازی» با حضور اعضای شورای تدوین سند قرآن و فضای مجازی متشکل از محمدمهدی بحرالعلوم، معاون آموزش و پژوهش سازمان دارالقرآن الکریم، سیدمحمدامین طالب‌‌ شهرستانی و مهدی شکری، در سالن کنفرانس بیست و دومین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم برگزار شد.

فضای مجازی و جایگاه ابلاغ و ترویج قرآن
در ابتدای این نشست مهدی شکری، عضو شورای تدوین سند قرآن و فضای مجازی، ضمن ارایه تعریف مختصری درباره فضای مجازی گفت: بسیاری  تصور می‌کنند که فضای مجازی یعنی فضای غیرواقعی اما فضای مجازی، مجموعه‌ا‌ی از ارتباطات ضروری است که بین چند پدیده در بستری از ابزارهای دیجیتال ایجاد می‌شود. مهم‌ترین ویژگی این فضا این است که یک محیط فرازمانی و فراملی است.

وی افزود: فضای مجازی سرعت گردش اطلاعات را بالا می‌برد و نقش تأثیرگذاری در عرصه‌های مختلف زندگی بشر دارد. به طور کلی فضای مجازی، مجموعه جدیدی از حیات بشری و مجموعه‌ای از کنش، واکنش و تراکنش بین چند پدیده است که در بستری از فضای دیجیتال در حد بسیار بالا و بدون محدودیت زمانی و مکانی اتفاق می‌افتد.

مهدی شکری با اشاره به این‌که  هیچ مکتبی به اندازه اسلام برای علم و دانش ارزش قائل نشده، اظهار کرد: علم، در نظام تعلیم و تربیت اسلامی و دینی با علم در نظام غیردینی تفاوت دارد و آن تفاوت این است که اگر از علم، دانش و توانمندی بشر  درست استفاده نشود همین علم که می‌توانسته منشأ خیر باشد، منشأ شر خواهد شد.

وی با طرح این پرسش که قرآن چه جایگاهی در فضای مجازی دارد؟ عنوان کرد: بعد از خدا، قرآن برترین چیز است و برتری قرآن به دیگر سخنان، بیان‌ها و علوم همانند برتری خداوند به مخلوقات است. مهجوریت قرآن همین است که بخواهیم قرآن را در محدوده زمانی و مکانی تعریف کنیم. پس ابلاغ عام از اهدافی است که باید در فضای مجازی و در حوزه قرآن انجام شود.

شکری با مطرح کردن این که ما با جایگاه و شأن رفیع قرآن در فضای مجازی فاصله زیادی داریم افزود: باید ببینیم در حوزه فضای مجازی چه کسانی و چه گروه‌هایی پیشی گرفته‌اند. 
 
قرآنیان و در دست داشتن ابتکار عمل در فضای مجازی
در این بخش از نشست محمدمهدی بحرالعلوم عنوان کرد: قرآن و فضای مجازی دو مقوله‌ای هستند که هر دو دامنه بسیار وسیعی دارند و البته داشتن تعریف کامل برای آن‌ها میسر نیست. فضای مجازی عرصه جدیدی از زندگی بشر است که قرآن باید راهنمای آن باشد و ما نیز نباید درباره این موضوع مهم سکوت کنیم.

در این بخش از نشست، محمدمهدی بحرالعلوم اظهار کرد: بشر هر چه جلوتر می‌رود، ابعاد جدیدتری از قرآن را می‌بیند دیده و کشف می‌شود، اما نکته‌ای که در بحث قرآن و فضای مجازی مطرح می‌شود این است که سردمداران فعالیت‌های حوزه مجازی چه کسانی هستند؟ و فضای مجازی تا چه میزان دست قرآنیان است؟ که البته به نظر می‌رسد تا این نقطه فاصله داریم و هنوز فضای مجازی آن‌طور که باید در اختیار قرآن و قرآنیان قرار نگرفته است.

وی ادامه داد: امروز در دنیایی زندگی می‌کنیم که شبکه‌های اجتماعی جزو پرمخاطب‌ترین بخش‌های فضای مجازی است ولی متأسفانه در چنین موقعیتی حجم دانلودهای ما ــ که عمدتا غیرضروری است ــ بیشتر از حجم آپلودها است. باید بتوانیم میزان تفکر خود را در عصر دانایی‌محوری به سمت آپلود کردن برسانیم.

عضو شورای تدوین سند قرآن و فضای مجازی عنوان کرد: باید بتوانیم ابتکار عمل را در فضای قرآنی و مجازی بالا ببریم و بتوانیم این فضا را از دست غیرقرآنی‌ها بگیریم و به دست قرآنی‌ها بسپاریم.
 
ورود تدریجی قرآنیان به فضای مجازی
سیدمحمدامین طالب‌ شهرستانی نیز در این نشست اظهار کرد: اگر اعصار تکاملی و تعاملی که در دهه‌های گذشته طی شده را بشماریم، می‌توانیم آن را در دوره‌های باستان، عصر کشاورزی، آموزشی، صنعتی، ارتباطات و اطلاعات تعریف کنیم که البته چند سالی است عصر دانایی‌محوری نیز آغاز شده است. اگر بخواهیم تعریفی از عصر اطلاعات مطرح کنیم، می‌گوییم کالای گزیده آن عصر، اطلاعات و فناوری بوده است.

شهرستانی با بیان اینکه تفکر و اندیشه، مبنای محوری و کالای عصر دانایی‌محوری است، گفت: در عصر دانایی‌محوری همه چیز در بُعد جهانی اتفاق می‌افتد که زمینه، مقدمه و پیش‌نیاز آن را عصر اطلاعات درنوردیده است.

وی با طرح این پرسش که عصر دانایی‌محوری چه ویژگی‌هایی دارد؟ اظهار کرد: براساس احادیث و روایاتی که داریم، علوم شامل 28 شعبه می‌شود که تا زمان ظهور امام زمان (عج) بیش از دو شعبه آن مشخص نمی‌شود به عبارت دیگر تنها 10 درصد از شعبه‌های علوم تا زمان ظهور منجی مشخص خواهد شد. یکی از اتفاقات عصر دانایی‌محوری، کشف و تحقق بیش از 90 درصد علوم است.

شهرستانی در ادامه با بیان این‌که سردمداران فضای مجازی قرآنیان نیستند، گفت: تلاش داریم با تدوین و تصویب سند قرآن در فضای مجازی و مباحثی که در این سند مطرح می‌شود آرام‌آرام قرآنیان را وارد عرصه فضای مجازی کنیم تا فضای مجازی کم‌کم در اختیار آنان قرار بگیرد.

وی درباره میزان پیشرفت قرآن در فضای مجازی گفت: در بخش‌هایی از نمایشگاه قرآن تعداد زیادی از رسانه‌ها حضور دارند. اگر با 20 سال پیش مقایسه کنیم، می‌بینیم که کار کمی انجام نشده است اما به هر حال نسبت به دنیا عقب هستیم. البته ظرفیتی ایجاد شده که امیدواریم با ساماندهی بیشتر بتوانیم کم‌کاری‌های گذشته را جبران کنیم.

شهرستانی ادامه داد: این نکته را نیز نباید فراموش کنیم که همه چیز میان مسلمانان، تنها درون مرزهای ما اتفاق نمی‌افتد. اگر مقایسه‌ای با سایر کشورها داشته باشیم، می‌بینیم که عصر دیجیتال بیش از دو دهه است که نمایشگاه‌های مختلف سایر کشورها را تحت تأثیر قرار داده است.

بیست و دومین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم تا 22 تیر ماه به مدت 20 روز از ساعت 18 تا 24 در محل باغ موزه دفاع مقدس واقع در میدان ونک، بزرگراه شهید حقانی، میزبان قرآن دوستان و روزه داران است.