به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نشست تخصصی «جایگاه قرآن در تمدن اسلامی اسپانیا» با حضور روح‌الله علی‌نژاد، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در سالن کنفرانس بیت و دومین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم برگزار شد.

روح‌الله علی‌نژاد در ابتدای سخنان خود به معرفی مناطق تحت تصرف مسلمان در اسپانیا پرداخت و گفت: بر اساس اطلاعات به دست آمده از متون کهن، سرزمین‌هایی که ما امروزه آنها را با نام اسپانیا و پرتقال می‌شناسیم، در گذشته با نام «ایبریا» شناخته می‌شده این سرزمین‌ها تحت نفوذ امپراطوری روم به مسیحیت تثلیثی معتقد بود و این تفکر سال‌ها بر این سرزمین سایه انداخته بود، تا اینکه اسلام وارد این سرزمین‌ها شد و سایه خود را بر سر مردم آن سرزمین گستراند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: مردم اسپانیا، سال‌ها در یوغ و ستم کلیسای کاتولیکی به سر می‌بردند، اما در همان دوران دو اسقف موحد بودند که به باور تثلیثی اعتقاد نداشتند و به‌نوعی اندیشه‌های توحیدی داشتند، آنها تفکرات خود را اشاعه می‌دادند؛ گرچه آنها در نهایت اعدام شدند، ولی زمینه‌ساز رواج اندیشه‌های توحیدی شدند. 

این استاد انشگاه با اشاره به برخی ذهنیت‌های غلط شکل گرفته درباره نحوه ورود اسلام به این مناطق گفت: در منابع غربی و در آنچه که توسط مورخان غربی ثبت شده، اینگونه آمده که اسلام از طریق لشکرکشی و به‌زور شمیر به اسپانیا وارد شده است و داستان‌ها و افسانه‌های خشونت‌باری از پختن سرهای بریده هزاران نفر از مردم آندلس و همینطور بسیاری دیگر از این گونه افسانه‌ها که از کنار این موضوع بیرون آمده، این ذهنیت نادرست را در اذهان غربی‌ها بیشتر تقویت می‌کند.

علی‌نژاد در ادامه در تشریح زمینه‌های ورود اسلام به اسپانیا گفت: در این میان بررسی اوضاع اجتماعی مردم آندلس می‌تواند بسیار روشن کننده این موضوع باشد؛ بطوریکه همزمان با خشکسالی و فقر، نارضایتی مردم این سرزمین‌ها از حاکمان و علمای کلیسای کاتولیک، باعث آمادگی جامعه آن زمان برای یک انقلاب و تحول فکری شد و همین موضوع به تدریج زمینه ساز پذیرش دین اسلامی که عدالت محوری از مهمترین مشخصه‌های آن است، شد.

وی ادامه داد: دلیل دیگری که برای پذیرش اسلام در اسپانیا می‌توان نام برد این است که اسپانیا از امپراطوری روم به‌شدت دور بود، برای همین به لحاظ فرهنگی به‌شدت عقب مانده بود، پس زمانی که آنها با تفکر غنی اسلام آشنا شدند، نتوانستند در برابر آن مقاومت کنند. بنابراین می‌بینیم که ورود اسلام به آندلس، تنها یک فتح نظامی نبوده و در راستای یک تحول فکری و اجتماعی به وجود آمده است.

این پژوهشگر دینی در ادامه به نحله‌های علمی که از پس این فتح، بین شرق و غرب به‌وجود آمد اشاره کرد و گفت: این سفرهای علمی یکی از مهمترین عامل گرایش و شناخت مردم آندلس به دین اسلام بود؛ مردم آندلس، انسان‌هایی حریص نسبت به کسب علم و دانش بودند و با سرعت به فراگیری اسلام و علوم اسلامی پرداختند تا جایی که حتی در مقاطعی بوی سبقت را از مبلغان شرق اسلام می‌ربودند. این موضوع به حدی شدت پیدا کرد که در آن زمان واژه جاهل را برای کسی به کار می‌بردند که در هیچ یک از شاخه‌های علوم تبحر استادی نمی‌داشت.

روح‌الله علی‌نژاد در پایان گفت: متاسفانه بعد از تشکیل حکومت مقتدر و منسجم اسلامی در اسپانیا، به دلیل جدال بر سر اینکه چه کسی خلیفه باشد، حکومت‌های کوچک تشکیل شده و کم کم نظام ملوک‌الطوایفی در آنجا مستقر شد ک همواره با یکدیگر در حال جنگ بودند. همین موضوع باعث تضعیف آن حکومت مقتدر در سال 98 هجری شد که در کنار آن، قدرت گرفتن مسیحیان به تصرف سرزمین‌های اسلامی آن مناطق انجامید.

بیست و دومین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم از 4 تا 22 تیر ماه از ساعت 18 تا 24 در محل باغ موزه دفاع مقدس واقع در بزرگراه شهید حقانی، میزبان قرآن دوستان و روزه داران خواهد بود.