به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست «بررسی چالش های کپی رایت و نشر الکترونیک» عصر امروز (5 خردادماه) در موسسه بهاران برگزار شد. در این نشست تخصصی نویسندگان و مترجمانی همچون مژده دقیقی، حسین سناپور، اسدالله امرایی، رضا امیرخانی، محمدحسن شهسواری، پیمان خاکسار و فرشته احمدی حضور داشتند.
مژده دقیقی، مترجم، در این نشست از نظام‌مند شدن و قانونمند شدن نشر الکترونیک در کشور ابراز خرسندی کرد و گفت: در این راستا و به دلیل نوپا بودن نشر الکترونیک در ایران، سوالات و ابهاماتی در ذهن پدیدآورندگان آثار وجود دارد که امیدوارم مسئولان امر پاسخگو باشند.
وی ادامه داد: بدون تردید نشر الکترونیک، بخشی از آینده نشر را به خود اختصاص خواهد داد و پدیدآورندگان آثار چه بخواهند و چه نخواهند باید به این نوع نشر تن دهند. اما موضوع این است که پدیدآورندگان در کجای این فرآیند قرار دارند و با ترویج نشر الکترونیک، تکلیف قراردادهای میان پدیدآورندگان و ناشران چه خواهد شد و چه جوانبی از نظر حقوقی برای پدیدآورندگان درپی خواهد داشت.
این مترجم افزود: تا آن‌جا که می‌دانم شرکت «فیدیبو» با ناشران در ارتباط است؛ سوال این‌جاست که آیا پدیدآورندگان در اجرای این طرح از آمار فروش آثارشان مطلع خواهند شد و حقوق نشر کتاب‌هایشان چگونه خواهد بود؟
پیمان خاکسار، از دیگر مترجمان حاضر در این جلسه، در ادامه بحث اظهار کرد: نخستین‌بار که از وجود کتابم در «فیدیبو» باخبر شدم، بیشتر از آن‌که خوشحال شوم، به شدت ترسیدم، چراکه اصلا نمی‌دانم این طرح امنیت دارد یا نه. همواره این سوال را در ذهن دارم که شاید برخی سوء‌استفاده‌گران بتوانند از طریق این طرح، نسخه‌هایی از آثارم را در اختیار داشته باشند.
این مترجم ادامه داد: در مجموع معتقدم که بسیاری از مولفه‌های موجود در خارج از کشور را نمی‌توان در ایران پیاده کرد، چراکه در خارج از ایران، برای دانلود کتاب، پول داده می‌شود، اما متاسفانه این فرهنگ در ایران نیست. البته مشکل از مردم نیست، بلکه مشکل ریشه‌ای است و از دولت نشات می‌گیرد، بنابراین مردم به دلیل رعایت نشدن قانون کپی رایت در داخل کشور، از دانلود کتاب‌ها احساس عذاب وجدان ندارند.
ناشران استقبال نمی کنند!
بخش دیگر این نشست به سخنرانی حسین سناپور، مترجم، اختصاص داشت. وی عنوان کرد: از اینکه شرکت «فیدیبو» آغاز به‌کار کرده است و تصمیم دارد جلوی فعالیت برخی سایت‌ها را که به‌صورت غیرقانونی به نشر الکترونیک می‌پردازند، بگیرد، بسیار خوشحالم اما متاسفانه تا به امروز نشنیده‌ام که جلوی این حرکت از سوی شرکت «فیدیبو» گرفته شده باشد!
سناپور گفت: متاسفانه آن‌قدر درآمد حاصل از نشر الکترونیک ناچیز است که کمتر ناشری تن به این‌کار می‌دهد و شاید هم در برخی موارد، واکنش نشان دهند. البته این مشکل در نشر کاغذی دوچندان است.
وی اظهار کرد: متاسفانه بسیاری از پدیدآورندگان از وجود آثارشان در «فیدیبو» بی‌اطلاع هستند که علت آن از نبستن قرارداد با آن‌ها نشات می‌گیرد.
این مترجم در ادامه توضیح داد: کشور ما در حوزه‌‌های تولید، توزیع و پخش کتاب باید به سمت حرفه‌ای‌تر شدن حرکت کند. متاسفانه قرادادهایی که با سود پنج درصدی برای پدیدآورندگان منعقد می‌شود، مانع حرکت کشور به سمت حرفه‌ای‌تر شدن در این زمینه است.
سناپور افزود: در صورت حرفه‌ای نشدن صنعت نشر، نویسندگان معدودی در چرخه نشر باقی می‌مانند و اگر هم دست به قلم شوند، فقط برای دل خودشان می‌نویسند، در چنین شرایطی چرخه نشر از نویسندگان یک یا دو کتابی پُر می‌شود، در صورتی‌که باید نویسندگان در چرخه نشر باقی بمانند و تجربه‌های خود را مبادله کنند. در چنین شرایطی است که شمارگان کتاب‌ها بالا می‌رود.
به نشر الکترونیک بیشتر بها دهیم
منصور آسیم، از انتشارات نی، سخنران دیگر این نشست تخصصی بود. وی از دست‌اندرکاران نشر الکترونیک خواست تا به این نوع نشر بیش از پیش بها دهند، چراکه تبدیل فرمت‌هایی که ناشران با آن‌ها کار می‌کنند، به فرمت ایبوک و راست به چپ کردن نوشتار فارسی، کار بسیار بزرگی است.
وی اظهار کرد: پدیدآورندگان باید توجه داشته باشند که در آینده نزدیک با مخاطبانی مواجه خواهند شد که نیازهای متفاوتی خواهند داشت، در نتیجه باید به توسعه فرهنگ نشر الکترونیک بها دهند.
علی جعفریه، از نشر ثالث نیز در نشست تخصصی «بررسی چالش‌های کپی‌رایت و نشر الکترونیک» نبود قراردادهای میان ناشران و پدیدآورندگان را، از جمله معضلات پروژه «فیدیبو» برشمرد و گفت: به‌نظرم باید تمام قراردادها دوباره بازبینی شوند و حقوق همه افراد در آن ملاحظه شود.
وی توضیح داد: متاسفانه اکنون 90 درصد کتاب‌هایی که از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلام مجوز نمی‌گیرند، در سایت‌های مختلف منتشر می‌شوند، این در حالی است که بالاخره این کتاب‌ها در دوره‌ای مجوز نشر گرفته و به‌صورت نشر کاغذی، در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌گیرند. اما پیش‌تر مخاطبان آن‌ها را از سایت‌های مختلف دانلود کرده‌اند و کتاب‌های مکتوب منتشر شده با استقبال مواجه نمی‌شوند و خریداری ندارند؛ اینها معضلات عرصه نشر است که باید به آن‌ها رسیدگی شود.
فرهنگ کتابخوانی در ایران غنای بالایی ندارد
نیما سلیمی، از نشر مثلث، نیز در ادامه بحث با بیان اینکه نشر الکترونیک برای ناشران و پدیدآورندگان آثار بسیار اهمیت دارد، گفت: با توجه به اینکه فرهنگ کتابخوانی در ایران از غنای چندانی برخوردار نیست، شاید سرعت رفتن به سمت الکترونیکی شدن در کشور ما سریع‌تر از سایر کشورها باشد، اما متاسفانه نشر الکترونیک در کشور ما فرهنگ‌سازی نشده است و نیاز به آموزش دارد. البته باید در این میان حقوق همه پدیدآورندگان و ناشران رعایت شود.
مژده دقیقی، مترجم، در این نشست از نظام‌مند شدن و قانونمند شدن نشر الکترونیک در کشور ابراز خرسندی کرد و گفت: در این راستا و به دلیل نوپا بودن نشر الکترونیک در ایران، سوالات و ابهاماتی در ذهن پدیدآورندگان آثار وجود دارد که امیدوارم مسئولان امر پاسخگو باشند.
وی ادامه داد: بدون تردید نشر الکترونیک، بخشی از آینده نشر را به خود اختصاص خواهد داد و پدیدآورندگان آثار چه بخواهند و چه نخواهند باید به این نوع نشر تن دهند. اما موضوع این است که پدیدآورندگان در کجای این فرآیند قرار دارند و با ترویج نشر الکترونیک، تکلیف قراردادهای میان پدیدآورندگان و ناشران چه خواهد شد و چه جوانبی از نظر حقوقی برای پدیدآورندگان درپی خواهد داشت.
این مترجم افزود: تا آن‌جا که می‌دانم شرکت «فیدیبو» با ناشران در ارتباط است؛ سوال این‌جاست که آیا پدیدآورندگان در اجرای این طرح از آمار فروش آثارشان مطلع خواهند شد و حقوق نشر کتاب‌هایشان چگونه خواهد بود؟
پیمان خاکسار، از دیگر مترجمان حاضر در این جلسه، در ادامه بحث اظهار کرد: نخستین‌بار که از وجود کتابم در «فیدیبو» باخبر شدم، بیشتر از آن‌که خوشحال شوم، به شدت ترسیدم، چراکه اصلا نمی‌دانم این طرح امنیت دارد یا نه. همواره این سوال را در ذهن دارم که شاید برخی سوء‌استفاده‌گران بتوانند از طریق این طرح، نسخه‌هایی از آثارم را در اختیار داشته باشند.
این مترجم ادامه داد: در مجموع معتقدم که بسیاری از مولفه‌های موجود در خارج از کشور را نمی‌توان در ایران پیاده کرد، چراکه در خارج از ایران، برای دانلود کتاب، پول داده می‌شود، اما متاسفانه این فرهنگ در ایران نیست. البته مشکل از مردم نیست، بلکه مشکل ریشه‌ای است و از دولت نشات می‌گیرد، بنابراین مردم به دلیل رعایت نشدن قانون کپی رایت در داخل کشور، از دانلود کتاب‌ها احساس عذاب وجدان ندارند.
ناشران استقبال نمی کنند!
بخش دیگر این نشست به سخنرانی حسین سناپور، مترجم، اختصاص داشت. وی عنوان کرد: از اینکه شرکت «فیدیبو» آغاز به‌کار کرده است و تصمیم دارد جلوی فعالیت برخی سایت‌ها را که به‌صورت غیرقانونی به نشر الکترونیک می‌پردازند، بگیرد، بسیار خوشحالم اما متاسفانه تا به امروز نشنیده‌ام که جلوی این حرکت از سوی شرکت «فیدیبو» گرفته شده باشد!
سناپور گفت: متاسفانه آن‌قدر درآمد حاصل از نشر الکترونیک ناچیز است که کمتر ناشری تن به این‌کار می‌دهد و شاید هم در برخی موارد، واکنش نشان دهند. البته این مشکل در نشر کاغذی دوچندان است.
وی اظهار کرد: متاسفانه بسیاری از پدیدآورندگان از وجود آثارشان در «فیدیبو» بی‌اطلاع هستند که علت آن از نبستن قرارداد با آن‌ها نشات می‌گیرد.
این مترجم در ادامه توضیح داد: کشور ما در حوزه‌‌های تولید، توزیع و پخش کتاب باید به سمت حرفه‌ای‌تر شدن حرکت کند. متاسفانه قرادادهایی که با سود پنج درصدی برای پدیدآورندگان منعقد می‌شود، مانع حرکت کشور به سمت حرفه‌ای‌تر شدن در این زمینه است.
سناپور افزود: در صورت حرفه‌ای نشدن صنعت نشر، نویسندگان معدودی در چرخه نشر باقی می‌مانند و اگر هم دست به قلم شوند، فقط برای دل خودشان می‌نویسند، در چنین شرایطی چرخه نشر از نویسندگان یک یا دو کتابی پُر می‌شود، در صورتی‌که باید نویسندگان در چرخه نشر باقی بمانند و تجربه‌های خود را مبادله کنند. در چنین شرایطی است که شمارگان کتاب‌ها بالا می‌رود.
به نشر الکترونیک بیشتر بها دهیم
منصور آسیم، از انتشارات نی، سخنران دیگر این نشست تخصصی بود. وی از دست‌اندرکاران نشر الکترونیک خواست تا به این نوع نشر بیش از پیش بها دهند، چراکه تبدیل فرمت‌هایی که ناشران با آن‌ها کار می‌کنند، به فرمت ایبوک و راست به چپ کردن نوشتار فارسی، کار بسیار بزرگی است.
وی اظهار کرد: پدیدآورندگان باید توجه داشته باشند که در آینده نزدیک با مخاطبانی مواجه خواهند شد که نیازهای متفاوتی خواهند داشت، در نتیجه باید به توسعه فرهنگ نشر الکترونیک بها دهند.
علی جعفریه، از نشر ثالث نیز در نشست تخصصی «بررسی چالش‌های کپی‌رایت و نشر الکترونیک» نبود قراردادهای میان ناشران و پدیدآورندگان را، از جمله معضلات پروژه «فیدیبو» برشمرد و گفت: به‌نظرم باید تمام قراردادها دوباره بازبینی شوند و حقوق همه افراد در آن ملاحظه شود.
وی توضیح داد: متاسفانه اکنون 90 درصد کتاب‌هایی که از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلام مجوز نمی‌گیرند، در سایت‌های مختلف منتشر می‌شوند، این در حالی است که بالاخره این کتاب‌ها در دوره‌ای مجوز نشر گرفته و به‌صورت نشر کاغذی، در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌گیرند. اما پیش‌تر مخاطبان آن‌ها را از سایت‌های مختلف دانلود کرده‌اند و کتاب‌های مکتوب منتشر شده با استقبال مواجه نمی‌شوند و خریداری ندارند؛ اینها معضلات عرصه نشر است که باید به آن‌ها رسیدگی شود.
فرهنگ کتابخوانی در ایران غنای بالایی ندارد
نیما سلیمی، از نشر مثلث، نیز در ادامه بحث با بیان اینکه نشر الکترونیک برای ناشران و پدیدآورندگان آثار بسیار اهمیت دارد، گفت: با توجه به اینکه فرهنگ کتابخوانی در ایران از غنای چندانی برخوردار نیست، شاید سرعت رفتن به سمت الکترونیکی شدن در کشور ما سریع‌تر از سایر کشورها باشد، اما متاسفانه نشر الکترونیک در کشور ما فرهنگ‌سازی نشده است و نیاز به آموزش دارد. البته باید در این میان حقوق همه پدیدآورندگان و ناشران رعایت شود.
نظر شما