خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر فاضل حسامی، عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و نویسنده کتاب «بررسی جامعه‌شناسی احکام الزامی اسلام در خانواده» معتقد است: در آیات قرآن همواره بر ازدواج تاکید شده و بیان شده رابطه عاطفی پس از ازدواج برای طرفین سکونت و آرامش ایجاد می‌کند. همان‌گونه که خداوند رحمان در قرآن کریم می‌فرمایند «وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُم مِّنْ أَنفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِّتَسْكُنُوا إِلَيْهَا وَجَعَلَ بَيْنَكُم مَّوَدَّةً وَرَحْمَةً إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ» این آرامش بین زوجین با در کنار یکدیگر بودن و همدلی ایجاد می‌شود. علاوه بر آیات قرآن، در روایات فراوانی هم بر اصل ازدواج تاکید شده و ویژگی‌هایی برای انتخاب همسر ذکر شده است.

حسامی با اشاره به تاکید مکرر قرآن بر ازدواج افراد با کسانی شبیه به خود و دارای خصوصیات متشابه می‌گوید: در قرآن به بحث «طیبین و طیبات» اشاره شده و گفته شده که همسران خود را از میان افراد پاکدامن و طاهر انتخاب کنید تا فرزندانی که در این خانواده‌ها متولد خواهند شد، مسلمانانی واقعی شوند.

تقوا معیار برتری انسان‌ها است 

این محقق و پژوهشگر قرآنی در ادامه یادآور می‌شود: خداوند به صراحت در قرآن فرموده‌اند «إِنَّ أَكرَمَكُم عِندَ اللَّهِ أَتقاكُم ۚ إِنَّ اللَّهَ عَليمٌ خَبيرٌ» از این آیه می‌توان به این نتیجه رسید که بهترین شما کسی است تقوای بیشتری داشته باشد و میزان سنجش انسان‌ها بر اساس تقوای آن‌ها است و معیار محک افراد تقوا و پرهیزگاری آنان است. بنابراین، مهریه بالا و جهیزیه گران‌بها میزان ارزشگذاری برای خانواده موفق نیست و ارزش انسا‌ن‌ها با مادیات سنجیده نمی‌شود. 

فرصتی برای دستیابی به معنویت 

دکتر حسامی ازدواج را فرصتی مناسب برای افراد می‌داند تا فرد بتواند الگوهای موفق تربیتی را از طرف مقابل خود بیاموزد و معتقد است: حضرت خدیجه(س) با وجود اختلاف سنی زیادی که با حضرت رسول(ص) داشتند چون مومن به خداوند بزرگ بودند و به دنبال پناهگاهی توحیدی می‌گشتند با حضرت رسول(ص) ازدواج کردند و نخستین زنی بودند که به دین مبین اسلام ایمان آوردند.

مخالفت قرآن با گسست خانواده 

این عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان این‌که براى شناخت عوامل استحكام و پايدارى خانواده لازم است بدانيم چه انگيزه‏ها، نياز ها و كشش‌هايى سبب تشكيل خانواده مى‏شوند و چه حكمتى در تشكيل خانواده و ازدواج وجود دارد، می‌گوید: انگيزه‏هاى تشكيل خانواده خود اساسى‏ترين عوامل استحكام و پايدارى آن نيز هستند. از میان آیات و روایات برخی قواعد را هم می‌توان استخراج کرد که در فرآیند ازدواج باید پایبند به چه مسایلی بود. تمام قواعدی که در قرآن برای انتخاب همسر ذکر شده‌اند، به استحکام و ثبات خانواده کمک شایانی می‌کند. می‌توان ادعا کرد که مشی و روح حاکم بر قرآن به گونه‌ای است که می‌توان نتیجه گرفت قرآن با گسست خانواده مخالف است و تا جایی که ممکن است به خانواده‌ها کمک می‌کند تا افراد به جدایی نیندیشند.
 
وی ادامه می‌دهد: قرآن مجید منزلگاه‌هایی را به تصویر می‌کشد تا جدایی در خانواده رخ ندهد اما حتی اگر خانواده‌ای با جدایی مواجه شد راه حل‌هایی را پیشنهاد می‌کند که به زیباترین وجه ممکن از یکدیگر جدا شوند. از همه این موارد می‌توان نتیجه گرفت که قرآن برای بقای خانواده ارزش فراوانی قایل شده است.

دکتر حسامی نبودن «حَکَم» برای حل اختلافات در میان خانواده‌ها را از عوامل جدایی میان زوجین می‌داند و بیان می‌کند: در قرآن به این نکته تاکید شده است که اگر بین زن و شوهری شکاف ایجاد شد با کمک یک «حکم» و داوری عادل، طرفین می‌توانند مسایل خود را با گفت‌وگو حل کنند و با هر مساله کوچکی به فکر جدایی نیفتند.

نویسنده کتاب «درآمدی بر نظریه‌های اجتماعی و دینی» می‌افزاید: نمی‌توان گفت که در جامعه کنونی ما خانواده قرآنی وجود ندارد اما می‌توان ادعا کرد که برای یک جامعه اسلامی میزان قابل توجهی نیست اما نباید از این نکته هم غافل شد که خانواده‌های زیادی برای تطبیق دادن خود با آموزه‌های قرآن تلاش می‌کنند.

ازدواج بر مبنای دوستی متقابل 

دکتر محسن ایمانی استاد دانشگاه تربیت مدرس با اشاره به این‌که شیوه تشکیل خانواده تاثیر مستقیمی بر استحکام آن دارد، می‌گوید: در خانواده قرآنی ابتدا باید به شیوه تشکیل این خانواده توجه کرد، قرآن ازدواج را مایه آرامش افراد می‌داند و معتقد است که یک زوج در کنار هم به آرامش می‌رسند و دوستی و مودت بین آن‌ها ایجاد می‌شود و این دوستی باید به معنای اوج علاقه و اعتماد باشد.

ویراستار کتاب «مراحل ازدواج در اسلام» یکی از ویژگی‌های خانواده قرآنی را دوستی دانست و افزود: این دوستی بین زوجین از دوستی بین خداوند و بنده نشات می‌گیرد چنان‌که خداوند در قرآن می‌فرمایند «وَالَّذِينَ آمَنُواْ أَشَدُّ حُبًّا لِّلّه» این آیه را می‌توان این‌گونه تعبیر کرد؛ تا زمانی که انسان به خداوند عشق نورزد نمی‌تواند کس دیگری را دوست داشته باشد و به او عشق بورزد. اگر خداوند را دوست بداریم می‌توانیم خانواده خود را نیز دوست بداریم .

الگوپذیری از سیره پیامبر(ص)
 
نویسنده کتاب «تربیت عقلانی» معتقد است: خانواده‌ای که بر اساس آموزه‌های قرآن شکل گرفته باشد، در آن صمیمت وجود دارد و این صمیمیت نشانه رحمت خداست. الگوپذیری بر پایه سیره پیامبر(ص) و امامان معصوم(ع) نیز از مواردی است که در خانواده قرآنیِ آرمانی باید به آن توجه شود. رسول اکرم(ص) در خانواده خود اخلاق نیکو و حسنه داشته‌اند و همواره با کلام مهربان خود با همسرشان صحبت می‌کردند، در هر خانواده‌ای باید «حسن خلق» پیامبر(ص) به عنوان الگو در نظر گرفته شود.

صبر از ستون‌های خانواده موفق است 

این عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس «صبوری» و «وفا» را از دیگر عوامل ازدواج موفق می‌داند و  اظهار می‌کند: خداوند در شرایط مختلف انسان‌ها را مورد امتحان و آزمایش قرار می‌دهد و بشارت داده است که خدا همواره همراه صبرکنندگان است. بنابراین، می‌توان نتیجه گرفت که صبر از ستون‌های خانواده موفق است.
 
وی در پایان یادآور می‌شود: شخصی از شیخ عبدالکریم حائری سوال کرد «به چه علت به این مقام معنوی والا دست پیدا کرده‌اید؟»، این عالم بزرگ شیعی پاسخ داد: همسری دارم که به علت کهولت سن بیمار شده است، از او مراقبت می‌کنم. می‌توان نتیجه گرفت که صبر در مقابل ناملایمات زندگی و همدلی میان زن و شوهر می‌تواند انسان را به مقام قرب الی الله برساند.