شنبه ۳۰ اردیبهشت ۱۳۹۱ - ۱۴:۱۵
حمید امجد: بیضایی  «شهرزاد» زمانه ماست

جدیدترین کتاب بهرام بیضایی با عنوان «هزار افسان کجاست» عصر دیروز با حضور امجد، محمد رضایی‌راد و شهلا لاهیجی در خانه هنرمندان برگزار شد. حمید امجد در این نشست گفت: در آثار بیضایی مخاطب با زبان خطی روبه‌رو است و نه زمان بازگشت پذیر. از این روی می‌توان بیضایی را شهرزاد این زمانه دانست.-

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)،  به نقل از شبکه خبری خانه هنرمندان ایران، عصر دیروز جمعه 29 اردیبهشت از جدیدترین کتاب بهرام بیضایی «هزار افسان کجاست؟» با حضور نویسندگان، هنرمندان و جمعی از علاقه‌مندان در تالار جلیل شهناز خانه هنرمندان رونمایی شد. شهلا لاهیجی، ناشر این کتاب، در ابتدای این مراسم به همکاری توام با موفقیت انتشارات «روشنگران و مطالعات زنان» و بهرام بیضایی اشاره کرد و گفت: امشب از یک اثر درخشان بهرام بیضایی رونمایی می‌شود، البته من با کلمه رونمایی چندان موافق نیستم، چرا که اصالت کتاب با پوشیدگی در منافات است. 

بیضایی نیز در پیام ویدیویی خود به این مراسم گفت: خوشحالم که این کتاب به چاپ رسید و امیدوارم که خوانده شود. اگر بنا بر گرفتن نتایج دقیق‌تری در کتاب بود، باید فصل جدیدی در کتاب باز می‌کردم و این موجب بیشتر شدن و بزرگتر شدن حجم کتاب می‌شد و من نمی‌دانستم که در شرایط کنونی به چاپ چنین کتابی خواهم رسید یا این‌که خیر. 

بیضایی در ادامه پیام خود از اسفندیار رسولی حروفچین کتاب، سامان خادم که یادداشت و تصاویر کتاب را از راه دور در اختیار او قرار داد، محمد رضایی راد که ویرایش و فهرست پایانی کتاب را به سرانجام رساند، محسن بدیهی که کتاب آرایی به عهده او بود و همچنین شهلا لاهیجی برای چاپ کتاب تشکر کرد. 

رضایی راد که دیگر سخنران این مراسم بود، کلام خود را با تقسیم‌بندی ادبیات دانشگاهی و ادبیات غیررسمی آغاز کرد و گفت: در تاریخ ما، ادبیات فارسی برای حضور در آکادمی‌ها باید مجوزی از شرایط حاکم بر زمانه دریافت می‌کرد، برای مثال رودکی از آل سامان مجوز گرفت و حافظ از آل اینجو. این مسایل بیان کننده این واقعیت است که تاریخ ادبیات ما برآمده از گفتار مسلط ما است، اما در کنار این ادبیات، ادبیاتی هم در تاریخ ما وجود داشته که تدریس نشده و دچار سرکوب پنهان بوده و «هزار و یک شب» یکی از این موارد است. 

رضایی‌راد افزود: هزار و یک شب به دلیل چند صدایی بودن و آشکار شدن صداهای سرکوب شده جایگاه مهمی در ادبیات حاشیه‌ای ما داشته است. کتابی که استوار بودنش به عنصر قصه گویی‌اش وابسته است اما متاسفانه یا به ریشه بنیادین آن توجه نشده است یا آن‌ را عربی پنداشته‌اند. البته بیضایی در«هزار افسان» به این مسایل توجه نداشته است. 

وی اظهار کرد: کار اصلی بیضایی در این کتاب کشف اصل و منشا بنیادین هزار و یک شب بوده و اهمیت کتاب هم در تولید نظریه است. نکته جالب این است که بیضایی در کنار ارایه این نظریه‌ها بیان می‌کند که این پایان همه حرف‌ها نیست و کسانی دیگر نیز می‌یتوانند این کار را ادامه دهند. 

در ادامه مراسم، حمید امجد با بیان این مساله که بیضایی نیاز به معرفی ندارد، گفت: ما در این کتاب با تحلیل بنیادین متنی از ادبیات ملی روبه‌رو هستیم، کتابی که وجه مشترک میان ۶ اثر پژوهشی و ۱۲۰ اثر هنری بیضایی است و ویژگی اصلی‌اش جامع الاطراف بودنش است، یعنی در ارایه نظریات به اسناد تصویری، شفاهی و مکتوب پایبند بوده است. 

وی افزود: بیضایی سعی کرده تکه‌های گم شده این ادبیات را یافته و کنار هم بگذارد و حتی در بخش‌هایی به کشف‌هایی دست زده است. او در این کتاب حقیقت ها و سندهایی را پیشنهاد می‌دهد و اعلام می‌کند که کدام را یافته و کدام حاصل گمان او است. 

این نمایشنامه‌نویس در ادامه گفت: یکی از ویژگی‌های این کتاب و دیگر آثار بیضایی، اثراتی است که وجه تاریخ‌دانی بیضایی بر کتاب‌ها گذاشته است، چرا که در آثار بیضایی مخاطب با زبان خطی روبه‌رو است و نه زمان بازگشت پذیر و اسطوره‌ای و همین مساله زمینه  شناخت تاریخی مخاطب را نیز فراهم می‌کند. از این روی می‌توان بیضایی را شهرزاد این زمانه به شمار آورد. 

شهلا لاهیجی نیز در پایان این مراسم گفت: سیمای زن در آثار بیضایی تحولی دیگر یافته و زنان قهرمان او هم حامل فرهنگ هستند و هم قهرمان؛ قهرمانی که به دوران شکست تعلق دارند. بنابراین هرگاه که اثری از او را می‌خوانیم، سرمان را کمی بلند می کنیم و می‌گوییم: ما هم زن ایرانی هستیم! 

در پایان مراسم هدایای بهرام بیضایی به رضایی راد، رسولی، خادم و بدیهی اهدا شد. همچنین بخش دیگر این مراسم به خوانش نمایشنامه «آرش» بهرام بیضایی اختصاص داشت. 

کتاب «هزار افسان کجاست؟» حاصل سال‌ها پژوهش و تحقیق بیضایی در زمینه  فرهنگ و تاریخ ایران و نیز ریشه‌های کتاب هزار و یک شب است که اکنون توسط انتشارات روشنگران و مطالعات زنان در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته است.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها