به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، علی حاتمی در سال ۱۳۲۳ در تهران متولد شد. در اواخر دوره متوسطه به اداره هنرهای دراماتیک رفت و کلاس های نمایشنامه نویسی این اداره را با موفقیت پشت سر گذاشت.


اداره هنرهای دراماتیک که در آن زمان به عنوان مهمترین محمل تربیت علمی اهالی تئاتر در کشور فعالیت می کرد، به دانشکده هنرهای دراماتیک تغییر نام داد و حاتمی به این دانشکده راه یافت و در رشته تئاتر و در مقطع کارشناسی فارغ التحصیل شد.


وی فعالیت حرفه‌ای در زمینه هنر را از نخستین سال تحصیلش در دانشگاه آغاز کرد و نخستین نمایشنامه‌ای که نوشت «دیب» نام گرفت. نگارش این متن نمایشی، شروعی برای فعالیت های حاتمی در زمینه ادب و هنر فولکلور و سنتی کشورمان و احیای قصه هایی قدیمی با رویکردهای امروزی و دراماتیک بود.

حاتمی پس از این اثر، نمایشنامه‌هایی دیگری همانند «خاتون خورشیدباف»، «آدم و حوا»، «حسن کچل و چهل گیس»، «قصه حریر و مرد ماهیگیر»، «شهر آفتاب و مهتاب» و «ساتن» را به نگارش درآورد.

این نوع نگارش نمایشنامه پس از مدتی تبدیل به یک نوع تکنیک و سنت نمایشنامه نویسی شد. نوع کلام، دیالوگ نویسی، قصه پردازی، توجه به سنت‌های نمایشی و داستان گویی سنتی ایران، توجه به آداب و رسوم و اشعار فولکلوریک، بیان صفات خوب و فراگیر انسانی که در گذشته از قوت و اهمیت بیشتری برخوردار بوده است، مجموعه ویژگی هایی را فراهم می‌آورد که شیوه خاصی از ارائه دراماتیک و نمایشی قصه‌های ایرانی را در پی داشت که به وسیله این هنرمند پایه ریزی شد.


حاتمی پس از مدتی تئاتر را رها کرد و به تلویزیون روی آورد. در آن زمان برنامه سازی در تلویزیون چندان باب نبود و اجرای تله تئاتر و نمایش فیلم های سینمایی خارجی بیشترین حجم برنامه‌های تلویزیونی آن دوره را به خود اختصاص می داد. حاتمی به سراغ ساخت فیلم های تبلیغاتی رفت. از همین دوران او تجربه استفاده از زبانی آهنگین (ریتمیک) و به کارگیری همزمان شعر و موسیقی را تجربه کرد.

وی پس از مدتی فعالیت رسمی خود را با تلویزیون آغاز کرد. نخستین مجموعه تلویزیونی که حاتمی به عنوان مولف به تولید آن دست زد، سریال «جنگل» در سال ۱۳۴۷ بود. حاتمی متن این مجموعه تلویزیونی را به نگارش درآورد و یکی از نقش های اصلی سریال را نیز بر عهده گرفت. این سریال از مضمونی کودکانه برخوردار بود. 

حضور در تلویزیون حاتمی را ارضا نکرد و این هنرمند خیلی زود به سمت تولید فیلم های سینمایی سوق پیدا کرد. آشنایی او با علی عباسی که یکی از تهیه کنندگان شناخته شده آن زمان بود، شرایطی را فراهم آورد تا نخستین تجربه سینمایی حاتمی در سال ۱۳۴۹ به عنوان نویسنده و کارگردان با فیلم «حسن کچل» شکل بگیرد. حاتمی فیلمنامه این اثر را از روی یکی از نمایشنامه‌های خودش با عنوان «حسن کچل و چهل گیس» اقتباس کرده بود و با تغییراتی به شکل یک فیلمنامه کامل درآورد.

به باور کارشناسان «حسن کچل» نخستین فیلم موزیکال سینمای ایران به مفهوم واقعی به شمار می رود. در آن زمان چند فیلم به تقلید از آثار کلاسیک غربی در سینمای ایران ساخته شد، اما این آثار از کیفیت پایینی برخوردار بودند و کپی برداری از آثار غربی به شمار می رفتند؛ در حالی که «حسن کچل» از قصه و پرداختی کاملا ایرانی برخوردار بود و حاتمی به وسیله این فیلم دلبستگی‌اش را به داستان‌های ایرانی نمایان ساخت.

 حاتمی در جایی راجع به این فیلم گفته بود: «مثلا ممکن است که یک نفر در خانه آدم باشد و قصه بگوید مثل یک مادر بزرگ، یعنی به طور کلی خط مشی هر کس در کودکیش معلوم می شود. این موضوع در مورد من بیشتر صدق می‌کند. چون من در کارم دنبال قصه های قدیمی می روم و قصه، آدم را خود به خود به دنیای با صفای کودکی می برد.»

علی حاتمی با فاصله کوتاهی از ساخت فیلم نخست خود دست به تولید فیلم سینمایی «طوقی» به عنوان دومین ساخته سینمایی‌اش زد که در سال ۱۳۴۹ بر پرده سینماها قرار گرفت. او در این فیلم، علاوه بر کارگردانی، نگارش فیلمنامه، ساخت تیتراژ و طراحی صحنه و لباس را نیز برعهده داشت.


در اواسط دهه ۵۰، حاتمی دست به کار طراحی و ساخت «شهرک سینمایی» شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، ساخت این شهرک ادامه پیدا کرد و همزمان با تولید سریال «هزار دستان» شهرک سینمایی هم کامل می‌شد.

پس از حدود هشت سال، ساخت این شهرک به اتمام رسید و سریال «هزار داستان» هم در حدود سال های ۱۳۶۵ از شبکه یک پخش شد.

در سال ۱۳۶۲ حاتمی فیلم سینمایی «کمال الملک» را جلوی دوربین برد که سرمایه گذار اصلی آن صدا و سیما محسوب می‌شد. بازیگران نامداری چون عزت الله انتظامی، جمشید مشایخی، محمد علی کشاورز و علی نصیریان در این فیلم به نقش آفرینی می‌پرداختند.

حاتمی پس از این فیلم، حدود شش سال از تولید فیلم بازماند و به تحقیق و نگارش فیلم‌نامه مشغول بود. او فیلم سینمایی «مادر» را در سال ۱۳۶۸ تولید کرد و علاوه بر کارگردانی، طراحی صحنه و لباس آن را نیز عهده دار شد.

وی دو سال پس از این فیلم، یعنی در سال ۱۳۷۰ «دلشدگان» را کلید زد. که آن فیلم نیز به اثری ماندگار تبدیل شد. 

علی حاتمی از اواخر سال ۱۳۷۴ ساخت فیلمی با عنوان «جهان پهلوان تختی» را آغاز کرد که به زندگی این کشتی گیر نام‌آور ایرانی می‌پرداخت. اما افزایش بیماری سرطان این هنرمند، ساخت این اثر را با کندی مواجه ساخت.

در نهایت علی حاتمی، ۱۱ سال پیش در ۱۴ آذر ماه ۱۳۷۵ و پس از یک دوره بیماری طولانی در نیمه‌های تولید فیلم «جهان پهلوان تختی» بر اثر بیماری سرطان، جان به جان آفرین تسلیم کرد.