به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، علي اشرف صادقي عضو پيوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسي در ابتداي سخنان خود با بيان اين كه «سرانجام اين آرزو برآورده، و آن گام جدي براي نزديك شدن به تدوين نسخه نهايي حافظ برداشته شد»، گفت: شعر حافظ خواندن لذت بخش است، اما جمع‌آوري نسخه بدل ديگر لذتي ندارد، مگر براي عاشق. نيساري هم عاشق حافظ است و عمري زحمت كشيده و اين كار را نيز، در واقع سال‌ها پيش آغاز كرده است.
وي با بيان اين كه «من نیز نقش كوچكي در انتشارات دو چاپ مختلف اين كتاب داشته‌ام»، افزود: چاپ فعلي با چاپ پيشين 3 تفاوت عمده دارد. نخست اين كه چاپ پيشين خيلي ناقص بود و تنها سه حرف نخست را در بر مي‌گرفت، ولي اين چاپ كامل است و به 1600 صفحه بالغ مي‌شود.
صادقي دومين تفاوت اين دو چاپ را تعداد نسخه‌هاي بررسی شده در آنها عنوان كرد و يادآور شد: چاپ پيشين كتاب بر مبناي 43 نسخه جمع شده بود، ولي چاپ فعلي اختلاف ضبط‌هاي 50 نسخه ديوان حافظ را در بر مي‌گيرد. سومين اختلاف نيز به نام اين دو كتاب باز مي‌گردد كه در گذشته، «ديگرساني‌ها در غزل‌هاي حافظ» و در چاپ فعلي، «دگرساني‌ها» است.
اين عضو پيوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسي ادامه داد: اين 50 نسخه، به دقت هرچه تمام‌تر بررسي شده‌اند و در کتاب، تمام ضبط‌ها و ترتيب ابيات، مورد توجه قرار گرفته‌اند.
وي با اشاره به برخی چاپ‌هاي معتبر ديوان حافظ چون «قزويني- غنی» و «خانلري»، خاطرنشان كرد: هيچ يك از اين چاپ‌ها خالي از اشكال نيستند. آقاي نيساري در مقدمه كتاب سعي كرده‌اند يك بررسي اجمالي بر چاپ‌هاي قبلي حافظ داشته باشند و خوشبختانه مفصل‌ترين بررسي ايشان، در بيش از چهل صفحه، به نسخه قزويني- غني اختصاص دارد.
صادقي اضافه كرد: با مطالعه اين مقدمه بود كه متوجه شديم حتي دقت فوق‌العاده شخصيتي چون علامه قزويني نيز، از خطا مبرا نبوده است.
وي با بيان اهميت اثر دكتر نيساري در ذكر اختلاف ضبط ابيات حافظ در نسخه‌هاي مختلف يادآور شد: از اين پس، هر فردي كه بخواهد مي‌تواند از ين اين نسخه‌ها، چنانچه ضبط مطلوب آقاي نيساري را نمي‌پسندد، ضبط مورد نظر خود را برگزيند. اين امر، راه را بر تصحيحات ذوقي خواهد بست.
صادقي در اين بخش با تصريح بر اين كه «هيچ شاعري حق تصحيح ديوان حافظ را ندارد»، افزود: تصحيح ديوان، كار ادبا است، نه شعرا. براي نمونه يكي از دوستان شاعر زماني به من مي‌گفت، عجيب است كه حافظ گفته «اين كارخانه‌اي است كه تغيير مي‌كنند»، بايد مي‌گفت «تغيير مي‌دهند». بنده برايش توضيح دادم كه فعل "تغییر کردن" در آن زمان مصطلح بوده و درستش همین است.
وي ادامه داد: ايشان راه را براي پژوهندگان حافظ كه دسترسي به نسخه‌هاي متعدد ديوان حافظ را ندارند، بسيار آسان كرده‌اند و كار آماده‌اي را در اختيار آنها گذاشته‌اند تا هر كه مي‌خواهد، بر اين پايه علمي، تصحيح جديدی انجام دهد. البته طبيعي است كه در آينده تصحيح‌هاي جديدي یافته خواهد شد كه در كتاب فعلي بررسی نشده‌اند.
صادقي با بيان اين كه «اين كتاب جليل‌القدر براي من كتابی دم‌دستي خواهد شد»، اضافه كرد: از اين پس هرگاه ديوان حافظ بخوانم، به اين كتاب رجوع مي‌كنم تا ببينيم حافظ خود تا چه حد در اشعارش دخالت كرده و كار خود را به مرور، اصلاح كرده است. چرا كه برخي از ضبط‌ها به قدري زيباست كه گويا همه آنها را بايد از خود حافظ دانست و به اصلاحات شخص او روي غزل‌ها مربوط كرد.
وي در پايان گفت: «دگرديسي‌ها در غزل‌هاي حافظ»، كار يك عمر و يك عشق است، و عشقي است هديه شده به ملت ايران و همه فارسي زبانان و حافظ پژوهان و حافظ دوستان.
سه‌شنبه ۲۲ آبان ۱۳۸۶ - ۱۶:۱۱
علي اشرف صادقي در نشست رونمايي كتاب «دگرديسي‌ها در غزل‌هاي حافظ» اثر دكتر سليم نيساري که عصر دیروز در بنیاد ایران‌شناسی برگزار شد، با بيان اين كه انتشار اين كتاب راه را بر تصحيحات ذوقي ديوان حافظ مي‌بندد، تصحيح را كار ادبا دانست و گفت: شعرا نبايد به كار تصحيح بپردازند.
نظر شما