خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا) ـ به گزارش ستاد خبري سراهاي اهل قلم بيست و چهارمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران، اين نشست با همكاري مركز ساماندهي ترجمه و نشر معارف اسلامي و علوم انساني و حضور حجت‌الاسلام دكتر اصغر صابري، آيت‌الله سيدجمال‌الدين دين‌پرور، مدير بنياد نهج‌البلاغه، دكتر محمدرضا دهشيري، معاون پژوهشي مركز ساماندهي ترجمه و نشر معارف اسلامي و علوم انساني، دكتر احمد خاتمي، دكتر نجمه بشيري، مترجم زبان اسپانيولي و دكتر رويا خويي، مترجم زبان انگليسي، عصر 23 ارديبهشت ماه در سراي اصلي اهل قلم برگزار شد.

در ابتداي برنامه، حجت‌الاسلام دكتر اصغر صابري، رئيس مركز ساماندهي ترجمه و نشر معارف اسلامي و علوم انساني، هدف از برپايي اين نشست را بررسي ضرورت و كيفيت ترجمه نهج‌البلاغه و نامه امام علي(ع) به مالك اشتر به عنوان مصداق بارز ترجمه اين اثر خواند.

وي با تاكيد بر اين كه «سخن امام علي(ع)، سخني فروتر از كلام خالق و فراتر از كلام مخلوق بود، گفت: با توجه به جايگاه نهج‌البلاغه، جا دارد نسبت به گوينده اين كلام و شرايط زماني آن دوره، آگاهي‌هاي بيشتري به مخاطبان ارايه شود. چرا كه اين كتاب تنها يك اثر اخلاقي، ديني و كلامي صرف نيست، بلكه به ابعاد گوناگون دين اسلام توجه دارد. شناختن و شناساندن نهج‌البلاغه ضرورت دارد، همچنان كه بسياري از انديشمندان و مراكز خارجي توجه ويژه‌اي به اين اثر و سخنان امام علي(ع) دارند.

صابري يادآور شد: مترجمي كه مي‌خواهد اين اثر را ترجمه كند، بايد با تمامي مباني ديني، اعم از مباني فقهي،‌ فلسفي، كلامي و اقتصادي و ... آشنايي و اشراف كامل داشته باشد تا بتواند آن را به خوبي درك و سپس منتقل كند. راه ديگر بسترسازي است تا مترجم با محتوا و مطالب كتاب آشنا شود. 

سپس دكتر دهشيري معاون پژوهشي مركز ساماندهي ترجمه و نشر، با اشاره به اينكه تأكيد سازمان بر ترجمه معكوس است، درباره برگردان آثار ديني به زبان‌هاي ديگر گفت: معرفي خالق و مبدع اثر و مخاطب اصلي آن در شرايط زماني 1400 سال قبل براي مخاطبان كنوني جهان از اهميت خاصي برخوردار است. همچنين براي يكسان‌سازي برداشت‌ها از يك واژه واحد، تبيين واژه‌نامه ضروري است. برخي از واژگان نيازمند پاورقي‌هايي براي بيان معاني واژه‌اي خاص در جمله‌اند. 

آيت‌الله سيدجمال‌الدين دين‌پرور، سرپرست بنياد نهج‌البلاغه، نيز با تاكيد بر اين كه عهدنامه مالك‌اشتر از ابعاد مختلفي قابل بررسي و مطالعه است، به تلاش‌هايي كه براي ثبت ملي و جهاني اين اثر انجام داده، اشاره كرد و گفت: چنانچه موفق به ثبت ملي اين اثر نشويم، تصميم داريم از طريق ثبت اين نامه در كشور لبنان آن را در حافظه جهاني به ثبت برسانيم.

دكتر دهشيري در پاسخ به وي گفت: چنانچه نسخه اصلي اين اثر در ايران وجود دارد، به هيچ وجه آن را در كشور لبنان ثبت نكنيد، چرا كه سرمايه ملي محسوب مي‌شود. بنده مقدمات ثبت ملي و بين‌المللي آن را فراهم خواهم كرد.

در ادامه، دكتر احمد خاتمي، از كارشناسان حوزه ترجمه و نشر آثار ديني، عنوان كرد: نه تنها نامه امام علي(ع) به مالك‌اشتر بلكه همه متون ديني ما وقتي به زبان فارسي ترجمه شده‌اند به عنوان ميراث ملي و ديني محسوب مي‌شوند. در ترجمه نبايد انتظار داشته باشيم كه متن به شكل كامل انتقال يابد، چرا كه هميشه زبان به مثابه يك شبكه جلوي انتقال پاره‌اي از مفاهيم را مي‌گيرد. 

اين كارشناس حوزه ترجمه گفت: بدون تعصب ديني اين نامه را يك دستور انساني مي‌دانم كه يك بيانيه حقوق بشري است. نه به عنوان يك شيعه يا ايراني، بلكه به عنوان يك انسان تأكيد مي‌كنم بايد اين نامه را ترجمه كنيم و آن را به جهان انتقال دهيم. اهميت اين آثار زماني است كه از دايره ترجمه فردي، خارج شويم و در دايره ترجمه‌هاي گروهي با حضور متخصصان گوناگون عمل كنيم.

سپس دكتر نجمه بشيري، مترجم زبان اسپانيولي با تأكيد بر ضرورت توليد فرهنگ واژه‌شناسي با كمك متخصصان، گفت: لازم است لغت‌نامه‌اي به زبان لاتين براي ترجمه آثار و مكتوبات ديني تنظيم كنيم. لغت‌نامه‌اي كه معناي صحيحي با تعريف از لغات مذهبي ارايه دهد. ترجمه در هيچ مذهبي جاي شوخي ندارد، عدم تسلط در ترجمه، توهيني به مقدسات است. 

وي با اشاره به سال‌ها زندگي در خارج از ايران، اظهار داشت: در كشورهايي مانند سرزمين‌هاي اسپانيايي زبان كه فاصله زيادي ميان عوام و خواص آنها وجود دارد، ترجمه آثار، روش و دشواري‌هاي خاصي دارد، چرا كه فرهنگ و نوع بينش اين طبقات كاملاً با يكديگر متفاوتند. در نتيجه سپردن ترجمه به يك نفر امكان‌پذير نيست و نياز به ترجمه گروهي دارد كه علاوه بر متخصصان ديني، ادبي، فرهنگي، مشاور و با مديريت قوي، ترجمه انجام شود.

در ادامه دكتر رويا خويي، مترجم زبان انگليسي، با بيان اين كه كتاب‌هاي مذهبي آهنگ و كلام خاص خود را دارند، گفت: در ترجمه اين كتاب‌ها نيز بايد اين اصول رعايت شوند. بنابراين پيشنهاد مي‌كنم، لغت‌نامه‌ مذهبي در رشته فلسفه، علوم اسلامي و متون مذهبي كه حتماً وجهه آكادميك و علمي داشته باشد، تدوين شود تا استادان متخصص رشته‌هاي ادبي، ديني و فلسفي اين واژه‌ها را تنظيم كنند. ترجمه گروهي امكان‌ خطا را كاهش مي‌دهد.

وي با تاكيد بر تدوين استانداردهاي صوري و استفاده از استانداردهاي جهاني، ارايه آگاهي‌هاي پيش زمينه‌اي ديني به مخاطبان جهاني را امري ضروري توصيف كرد.

بيست و چهارمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران تا 24 ارديبهشت‌ در مصلاي امام‌خميني (ره) تهران برپاست.