خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در اردبیل- حاتم رسولی: پیشرفت هر جامعه‌ای منوط به استفاده درست و به‌هنگام از تجربیات و دستاوردهای گذشتگان، برنامه‌ریزی دقیق برای آینده، مدیریت صحیح منابع و امکانات موجود و همچنین بهره‌گیری مناسب از سرمایه‌های مادی و معنوی خویش است.
«فرهنگ» به‌عنوان سرمایه معنوی جامعه، نقش بسزایی در پیشرفت و تعالی جامعه دارد و می‌توان گفت نقش اصلی را در این میان بازی می‌کند. فرهنگ هر جامعه سرمایه تمام‌ناشدنی آن جامعه است و تحقیقاً ارتقای شاخص‌های فرهنگی برای بهبود روابط انسانی و اجتماعی، ضرروتی انکارناپذیر است.
تمام دستاوردهای بشر، سنت‌ها و آیین‌ها، آداب و رسوم و هر آنچه به‌عنوان میراث معنوی در جامعه از آن یاد می‌شود، جزئی از فرهنگ است. اینکه چگونه می‌توان از فرهنگ گذشته پاسداری کرد، به چه شیوه‌ای می‌توان آن را در زندگی امروز - که نسبت به گذشته با تغییرات مختلفی روبه‌رو است - به کار بست یا با کدامین راهکارها می‌شود آن را برای آیندگان حفظ و به آنان منتقل کرد، سئوالاتی است که بسیاری از اندیش‌ورزان برای آن پاسخ‌های گوناگونی ارائه داده‌اند؛ اما می‌شود پاسخ‌های همه خردمندان را در یک واژه خلاصه کرد. بهترین ابزار برای بهره‌مند شدن از فرهنگ - که مانند هوا در اطراف ما بوده و نمی‌شود حتی لحظه‌ای بدون آن زیست - «کتاب» است.
پیشرفت‌های علمی و فرهنگی تمام جوامع انسانی، ارتباط عمیق و گسترده‌ای با کتاب دارد. بخش مهمی از ارزش‌ها و هنجارها از طریق کتاب به انسان‌ها منتقل شده و در آنها درونی می‌شود. آرا و اندیشه انسانی به‌واسطه کتاب منتشر می‌شود و با خواندن کتاب در ذهن و فکر افراد رسوخ پیدا می‌کند. گذشتگان توسط کتاب با ما سخن می‌گویند و بهترین راه ارتباطی با حال و آینده کتاب است. هر آنچه را دیده و شنیده‌ایم، با کمک کتاب به هم منتقل می‌کنیم و با دیگران در احساسات و افکارشان شریک می‌شویم. این خاصیت کتاب است که در هر زمان و مکانی با کمترین زحمت در اختیار ماست و تبادل فکر و اندیشه را برای ما آسان ساخته است.
ابزارهای متعدد فرهنگی مانند سینما، موسیقی، رسانه، تئاتر، هنرهای تجسمی و ... هم در این وادی نقش‌آفرین هستند، اما هیچکدام همچون کتاب نمی‌شوند. کتاب ویژگی‌های برجسته خود را دارد. نادیده گرفتن مطالعه آسیب‌های جدی را به بدنه فرهنگی و تاریخ جامعه وارد می‌سازد. بدون مطالعه افراد جامعه تبدیل به ماشین‌هایی می‌شوند که فقط بلدند کار کنند و نیاز‌های زیستی خود را برآورده سازند. بدون مطالعه فرهنگ بالنده معنایی ندارد. تا تضارب آرا و اندیشه در جامعه وجود نداشته باشد و افکار و اندیشه‌ها در بوته نقد و نظر قرار نگیرند، چگونه باید انتظار داشت تا جامعه‌ای به پیشرفت و تعالی دست یازد.
امروزه ابزارهای ارتباطی ما را با دنیای مجازی آشنا ساخته است. دنیایی که در آن به سرعت به همه چیز می‌توان دست یافت. تکیه صرف بر دانش فضای مجازی و اعتیاد لجام‌گسیخته به آن، ما را با حلاوت و شیرینی یک ساعت مطالعه عمیق، بیگانه ساخته است. جامعه به‌سوی دیجیتالی شدن راه می‌پوید و کتاب - این ابزار رشد و تعالی - به محاق رفته است. میزان مطالعه کتاب و رسانه‌های مکتوب به‌شدت کاهش یافته و بیم آن می‌رود که در فرهنگ جوامع، کارویژه کتاب رنگ ببازد.
«یار مهربان»، دیگر مهربانی نمی‌بیند و نظام فرهنگی که باید بر پایه‌های کتاب و کتابخوانی استوار باشد، روزهای بدی را سپری می‌کند. فرهنگ جامعه در هجوم صاعقه‌های سهمگین تهاجم فرهنگی ناتوان شده و هیکل نحیفش در برابر امواج بلند، کوبنده و رنگارنگ رسانه‌های بیگانه تاب تحملش را از دست داده است.
حال کتاب خوب نیست؛ هم اکنون نیازمند یاریتان است.
یکشنبه ۱۵ تیر ۱۳۹۹ - ۱۲:۵۱
حاتم رسولی، مسئول ادبیات و انتشارات اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان اردبیل، در یادداشتی برای ایبنا، از آنچه اُفت شدید میزان مطالعه کتاب نامیده است، ابراز نگرانی کرد و نوشت: حال کتاب خوب نیست؛ هم اکنون نیازمند یاریتان است.
نظر شما