خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)-زهره مسکنی: بهار است و تعطیلات قرنطینه. بهانه‌ای برای اینکه کتاب‌هایی را بگذاریم کنار و خودمان را آماده کنیم برای خواندنشان در اولین فرصت ممکن. حالا اگر این تعطیلات به خانه‌نشینی اجباری هم تبدیل بشود و بابت مبتلاشدن به ویروس و بیماری و دردسر ناچار باشیم از خانه بیرون نرویم که دیگر داستان‌خواندن جزئی از برنامه قطعی‌مان خواهد بود.

مگر چقدر می‌شود نشست پای تلویزیون و تخمه شکست و با تلفن ور رفت؟ می‌شود کتاب خواند. اما آن چه کتابی است که اگر یک دختر یا پسر نوجوان دست بگیرد از شروعش پشیمان نشود؛ با رمان کشیده بشود به لابه‌لای صفحات و دلش بخواهد تا آخر خط برود تا ببیند بالاخره سرنوشت شخصیت‌ها به کجا کشیده خواهد شد؟

من سه‌گانه «دروازه مردگان» را به شما پیشنهاد می‌کنم. چرا دو کتاب؟ چون جلد سوم هنوز توی راه است و به کتاب‌فروشی‌ها نرسیده است. اما کارنامه دو جلد قبلی این مجموعه نشان می‌دهد که شما در انتخاب و تهیه آن برای یک نوجوان اهل کتاب اشتباه نکرده‌اید. 

من معتقدم همین جشنواره‌ها و رقابت‌های ادبی که در طول سال برگزار می‌شوند، ابزار مناسبی برای انتخاب و معرفی کتاب به دیگران هستند. گروه‌هایی از نویسندگان و دست‌اندرکاران و فعالان ادبیات وقت گذاشته‌اند و از بین چند و چندین کتاب به تعدادی از آثار رسیده‌اند که به هر دلیلی یک سر و گردن بیشتر از بقیه آثار منتشرشده، مناسب تشخیص داده شده‌اند.

خب بهترین راه برای انتخاب کتاب، انداختن نگاهی به فهرست نامزدها و برگزیدگان نهایی است. اینگونه است که شما اطمینان پیدا می‌کنید کتاب منتخب شما استانداردها و ویژگی‌های مناسب مخاطب را دارد و «قبرستان عمودی» و «شب خندق» اثر حمیدرضا شاه آبادی از همین دست کتاب‌ها به شمار می‌رود.

نوشتن این آثار به علت مطالعه شاه‌آبادی درباره تاریخ تهران طی دوره قاجار و مواجهه وی با بخشی از تاریخ پایتخت بوده است. شاید نوجوانی که می‌خواهید به او کتاب هدیه یا پیشنهاد بدهید به تاریخ علاقه‌مند باشد و شاید هم برعکس؛ به دلیلی که ما نمی‌دانیم چیست از تاریخ گریزان! اینجاست که شما می‌توانید در قالب یک رمان جذاب و گیرا بی آنکه مستقیم او را بنشانید سر کلاس درس تاریخ و کتاب تاریخبه دستش بدهید، دستش را بگذارید توی دست شخصیت‌های این رمان و بگذارید با آنها برود توی دل تهران قدیم و بی آنکه خودش متوجه باشد افراد، اماکن، ابزار، رسوم، شرایط اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی دوران قاجار را تجربه کند.

 

در «قبرستان عمودی»، اولین جلد این مجموعه، پسری به ‌نام رضا به شکل غیرمنتظره‌ای از قالیباف‌خانه‌ای مرموز سر در می‌آورد. او حین نشست و برخاست و البته کار اجباری در این عمارت، متوجه می‌شود که توی دیوارهای خانه جنازه‌هایی مدفون‌ است. از سوی دیگر، غرق‌شدن یکی از بچه‌های همین ‌خانه در حوض وسط عمارت آغاز راه‌یابی تخیلاتی جالب به این داستان تاریخی می‌شود و این همان چیزی است که نوجوان امروز را بیشتر با خود همراه می‌کند. 

 

در «شب خندق» که دومین جلد این رمان است، رضا با شخصیتی به نام نادر آشنا می‌شود که به نوعی قهرمان همراه و همگام با شخصیت اول داستان است. این آشنایی موجب رویدادهای جلد دوم کتاب شده که از مهم‌ترینِ آنها شیوع وبا و سال‌های قحطی و زندگی سخت مردم در خندق‌های اطراف تهران است.

به نظر می‌رسد با شیوع ویروس جدید کرونا در تهرانِ امروز این داستان یکی از مناسب‌ترین مواردی باشد که خواندنش در چنین روزهایی نوجوانان را به مرور دوباره تاریخ در این شهر پر قصه وادارد.

«قبرستان عمودی» در سال 98 از نامزدهای نهایی دریافت نشان طلایی و نقره‌ای لاک‌پشت پرنده بود. این کتاب موفق شد به فهرست کلاغ سفید سال 2019 نیز راه یابد که یکی از مهم‌ترین بروندادهای کاری کتابخانه بین‌المللی کودکان مونیخ است. 

نامزدی در بخش نوجوان نوزدهمین جشنواره ادبی شهید «غنی‌پور» و تقدیر در بخش کودک و نوجوان جشنواره کتاب رشد را هم به این موارد بیافزایید. «قبرستان عمودی» به عنوان اثر برگزیده سی‌وهفتمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در بخش «داستان تألیف کودک و نوجوان» نیز معرفی شد. 

فکر نمی‌کنم برای انتخاب یک کتاب بیشتر از اینها به مستندات و شواهد نیاز باشد. این دو کتاب را که نشر افق منتشر کرده برای نوجوانان‌تان تهیه کنید، عیدی بدهید، توصیه کنید و مطمئن باشید نوجوانان منتظر انتشار سومین جلد آن هم خواهد ماند.