خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)-یگانه عرب؛ هیچ‌چیز از جان انسان‌ها مهم‌تر نیست اما نباید در این میان، از تبعات شیوع ویروس کرونا بر اقتصاد چین و حتی در مقیاسی بزرگ‌تر؛ اقتصاد جهانی، غافل شد؛ تاحدی‌که گستره این تاثیرات حتی دامن‌گیر آمریکا و ابرشرکت‌هایی مانند اپل را هم گرفته است. در چنین شرایطی؛ قطعا اقتصاد نشر و بازارهای کتاب نیز از دایره تاثیرپذیری ویروس کرونا مستثنا نیستند؛ خصوصا در کشوری مانند ایران که به‌خودی‌خود، آسیب‌پذیر و در معرض خطر است.

وضعیت آخر‌الزمانی صنعت نشر ایران
بعد از ورود و شیوع این ویروس در ایران، باید پرسید که این فشار با اقتصاد ایران که دوران ملتهبی را سپری می‌کند، چه خواهد کرد؟ آن هم در آستانه عید نوروز و بخشی از سال شمسی که بسیاری از معاملات و بازارها در آن رونق می‌گیرند. گزارشات به‌دست آمده از برخی از فعالان حوزه‌ نشر، نشان می‌دهد، حلقه‌های مخلف این صنعت نیز همانند دیگر صنایع از آسیب ویروس کرونا در امان نبوده‌است.

شاید کمی اغراق‌آمیز به‌نظر برسد اما بی‌راه نیست اگر شرایط کنونی جهان را به نمایشی در ژانر وحشت تشبیه کرد که دارای ابعاد گسترده‌ای است؛ اما درمورد بازار نشر ایران با توجه به تعداد پایین مخاطبان و کتاب‌دوستان و کاهش چشم‌گیر حضور آن‌ها در بازارهای کتاب‌، تداوم وضعیت موجود می‌تواند نشر ایران را وارد دوران آخرالزمانی کند.

پدیده نامبارک قاچاق، کاهش شمارگان کتاب، تعطیلی سلسله‌وار کتاب‌فروشی‌ها، سرانه پایین مطالعه در ایران، ازجمله نشانه‌هایی است که آینده صنعت نشر ایران را مخدوش می‌کند و حالا به‌تعویق افتادن اجباری نمایشگاه کتاب تهران هم در وضعیتی که بسیاری از ناشران به سود حاصل از آن امید بسته‌بودند، شرایط را در کوتاه‌مدت پیچیده‌تر کرده است.

بحران علیه بحران
وقتی یک ویروس مسری در جامعه‌ای شیوع پیدا می‌کند، کارشناسان بهداشت و درمان برای پیشگیری و کنترل ویروس، بر دو نکته تاکید می‌کنند: رعایت بهداشت فردی و ماندن در خانه.

خواندن کتاب، تماشای فیلم، تلویزیون و یا استفاده از اینترنت از جمله مواردی است که موجب می‌شود تا فضای خانه را راحت‌تر تحمل کنیم. عجیب نیست اگر بگوییم می‌توان با استفاده از همین شرایط، با بحران‌ها مقابله کنیم؛ هم با بحران‌های روحی و روانی که براثر شیوع بیماری در جامعه رشد کرده و هم با بحران‌‌‌های اقتصادی بازار نشر.

مردم می‌توانند با استفاده از اوقات فراغتی که به آن‌ها تحمیل شده، بر آمار کتاب‌خوانی خود و جامعه بیافزایند. مضاف‌براین؛ تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها در برخی از استان‌های کشور فرصتی را برای مطالعه کتاب‌های غیر درسی به‌جای کتاب‌های درسی فراهم می‌کند. کتاب‌دوستان حتی می‌توانند با استفاده از امکان خرید آنلاین کتاب، نگران حضور در فضاهای عمومی هم نباشند. 

صنعت نشر مستعد آسیب است
گفته می‌شود ویروس کرونا نسبت به موارد مشابه خود کشندگی کمتری دارد؛ اما عمده قربانیان این ویروس را افرادی تشکیل می‌دهند که دچار مشکلات زمینه‌ای؛ به‌ویژه بیماری‌های ریوی و تنفسی‌اند. چنانچه گفته شد؛ صنعت نشر ایران در سال‌های اخیر، صدمه‌ بسیاری خورده‌است که می‌تواند حکم همان بیماری‌های زمینه‌ای را در ابتلا به ویروس کرونا داشته باشد. صنعت نشر ایران همین حالا هم نفسش بالا نمی‌آید و از این منظر، مستعد بیماری و بحران بیشتری است. 

آسیب‌پذیری بالای حوزه فرهنگ و در راس آن؛ حوزه نشر مکتوب، ایجاب می‌کند که مسئولان و سیاست‌گذاران در چنین شرایطی، به صنعت نشر نگاهی ویژه داشته باشند و با انجام اقدامات پیشگیرانه و مثبت از تضعیف بیش‌از پیش صنعت نشر جلوگیری کنند و حتی از این شرایط ایجاد شده، به افزایش سرانه مطالعه و ارتقاء فرهنگ کتابخوانی پل بزنند.