یکشنبه ۱۲ اسفند ۱۳۸۶ - ۱۰:۱۹
با برگزيدگان كتاب سال 1386 _ حميد شهرياري

حميد شهرياري، در دي ماه ۱۳۴۲ در تهران بدنيا آمد. تحصيلات متوسطه خود را در دبيرستان خوارزمي (شريعتي) ميدان بهارستان گذراند و در سال 1360 با بالاترين معدل کتبي بين دانش‌آموزان سه کلاس رياضي فيزيک، ديپلم گرفت.

وي همان سال به حوزه علميه قم رفت و دروس سطح حوزه را در مدت شش سال به پايان رساند. او در اين سالها در پايه هفتم حوزه (رسايل و مکاسب) شاگرد اول شد و از دست آيات عظام وقت و حضرت امام - قدس سره- جوائزي دريافت کرد. وي در کنار تحصيل، به تدريس دروس حوزوي شامل ادبيات، منطق، کلام، فقه و اصول اشتغال داشت و پس از طي دوره آموزشي سطح، به مدت ده سال در درس خارج فقه و اصول استاداني همچون آية الله سيد کاظم حائري و مرحوم آية الله شيخ جواد تبريزي، به طور مستمر شرکت کرد. از همان ابتدا به درس منطق و فلسفه علاقه داشت. در همين سالها با مسافرت يک ساله به کشور نيوزلند با دنياي غرب آشنا شد و پس از بازگشت از سفر ضمن ادامه دروس حوزه. به مطالعه و تحقيق در علوم عقلي جديد از جمله كلام جديد، فلسفه اخلاق، فلسفه دين، منطق جديد، الهيات مسيحي و يهودي و علوم وابسته به آنها در بنياد باقر العلوم- عليه السلام- همت گماشت. همزمان در دانشگاه تربيت مدرس قم پذيرفته شد و کارشناسي ارشد الهيات و معارف اسلامي را با نگارش رساله‌اي با عنوان «شورا در فتوا» به پايان رساند. اين اثر بعدها به عنوان پژوهش برتر در حوزه دين نائل شد. شهرياري از سال 1375 مديريت مرکز تحقيقات کامپيوتري علوم اسلامي قم را بر عهده دارد. نور الانوار نام يکي از دهها نرم‌افزار توليدي اين مرکز است که در سال 1378 رتبه دوم تحقيقات کاربردي را در جشنواره خوارزمي بدست آورد. شهرياري، دكتراي فلسفه تطبيقي را در دانشگاه قم گذراند و با سفري يک ساله به عنوان دانشجوي مدعو در دانشگاه منچستر به سال 1381 به نگارش اثر فلسفه اخلاق در تفکر غرب از ديدگاه السدير مک‌اينتاير، دست يازيد، که کتاب برتر دانشگاهي سال 85 شد. او رياست مرکز تحقيق و توسعه علوم انساني (سازمان سمت) ، مديريت شبكه اطلاع‌رساني (اينترنت) حوزه و دبيري شوراي عالي اطلاع‌رساني کشور را نيز در کارنامه اجرايي خود دارد. شهرياري به عربي مسلط است و به رواني به انگليسي سخن مي‌گويد.

آثار منتشر شده يا نگارش يافته:
کتاب:
1ـ كتاب «شواهد المبادي العربية» جلد اول تا چهارم، انتشارات دارالعلم قم 1371.
2ـ كتاب «تاريخ فلسفه اخلاق غرب» نوشته لارنس سي بكر (ترجمه فصل اول و دوم يونان ما قبل سقراط و يونان باستان)، انتشارات مؤسسه امام خميني(ره)، قم 1378
3ـ كتاب «شورا در فتوا» (نگاهي به فلسفه اجتهاد و تقليد)، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي، قم، 1385، (برنده جايزه پژوهش برتر در حوزه دين سال 83 وزارت ارشاد اسلامي).
4ـ كتاب «فلسفه اخلاق در تفکر غرب از ديدگاه السدير مك اينتاير» انتشارات مركز تحقيق و توسعه علوم انساني «سمت»، سازمان سمت، تابستان 1385.
5ـ كتاب «سه تقرير رقيب در پژوهش اخلاقي» اثر السدير مك اينتاير، ترجمه دکتر حميد شهرياري، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي، قم، (در دست انتشار)
6- کتاب «در پي فضيلت» اثر السدير مکاينتاير، ترجمه دکتر حميد شهرياري و دکتر محمدعلي شمالي، سمت

مقالات:
1- مقاله «نگرشي كلي به فلسفه اخلاق (مسائل، ديدگاهها و رشته)» در مجله معرفت 15 زمستان 1374
2- «تلخيص از فصول كتاب «در پي فضيلت»» مجله معرفت 17 و 18 و 20 و 21 و 22 سالهاي 6ـ 1375
3- مقاله «اخلاق فضيلت مدار» در مجله نقد و نظر 1ـ 2 (13ـ14) (زمستان ـ بهار 7ـ1376)
4- مقاله «معرفت چيست؟ به همراه شرح و تعليقات»، فصلنامه انديشه ديني دانشگاه شيراز،شماره پائيز 1378
5- مقاله «تبارشناسي اخلاق نيچه» مجله فلسفي كلامي دانشگاه قم، شماره 14ـ13 سال چهارم شماره اول و دوم پائيز و زمستان 1381
6- مقاله «پوچي» اثر توماس نيگل،نقد و نظر شماره هشتم تابستان 1382
7- مقاله «حيات طيبه» نقد مقاله پوچي،نقد و نظر شماره نهم زمستان 1382
8- مقاله «فلسفه اخلاق و سياست ارسطو و افلاطون از نگاه السدير مک اينتاير»، کتاب نقد، شماره30، بهار 1383
9- «ترجمه: ضرورتها و آفتها»، چاپ شده در کتاب در آمدي بر آزاد انديشي و نظريه پردازي در علوم ديني، دفتر دوم، صص 216-157، بهار 1383
10- مقاله «بازخواني و نقد انديشه اخلاقي کانت از منظر السدير مک اينتاير»،آذرماه 1383 همايش دويست سال پس از کانت
11- مقاله «ضرورت ترجمه متون فلسفه، کلام و اخلاق و اعتدال در آن»، همايش اسماء، فروردين 1384
12- مقاله «محيط زيست از منظر اسلام»، همايش ملي علم و دين، مرکز تحقيقات علوم پزشکي کشور، ارديبهشت 1384
13- مقاله «اخلاق فن آوري اطلاعات (1)»، مجله ره آورد نور، تابستان 1384، شماره 7
14- مقاله اهداي گامت و جنين از منظر اخلاق اسلامي، عرضه شده در همايش اهداي گامت و جنين زمستان 1384، چاپ در 1385
15- مقاله «فعل خدا در طبيعت از ديدگاه اسلام»، عرضه شده در همايش بين المللي علم و دين، ارديبهشت 1385
16- مقاله «اخلاق رايانه در شهر الکترونيک» عرضه شده در همايش شهر الکترونيک، اسفند 1386

گفتگو و مصاحبه‌هاي چاپ شده:
1- «فنآوري اطلاعات و فرهنگ»، کتاب ماه کليات، آبان ماه 1382، شماره 71
2- «آزادي، اخلاق، و امنيت اطلاعات در فضاي سايبر»، کتاب ماه کليات، ديماه 1383، شماره 85
3- «مفهوم شناسي و ماهيت شناسي نهضت نرم افزاري (1)»، پگاه حوزه، فروردين 1384، شماره 31
4- «مفهوم شناسي و ماهيت شناسي نهضت نرم افزاري (2)»، پگاه حوزه، ارديبهشت 1384، شماره 32

سوابق تحقيقاتي:
1375 - بازبيني لغت نامه دهخدا ـ مؤسسه در راه حق ـ مدير اجرائي ـ تحت اشراف: حضرت آية الله استادي
1375ـ 1370تحقيقات فقهي، باب خمس، حج، و اجتهاد و تقليد ـ مدرسه شهيدين ـ مسؤل گروه يا مجري – حضرت آية الله شيخ رضا استادي و حضرت آية الله سيد محسن خرازي (ادام الله بقائهما) و حضرت آية الله مصلحي اراکي (ره)

سوابق راهنمايي يا مشاوره و نظارت پايان نامه‌ها:
1ـ برهان صديقين در فلسفه اسلامي و فلسفه غرب، داور، جامعة الزهرا، كارشناسي ارشد، سال 1382
2ـ فلسفه اخلاق كانت از ديد كرسگارد، ناظر، مؤسسه آموزشي پژوهشي امام خميني(ره) كارشناسي ارشد، 1382
3ـ نقد مباني ارزشي ليبراليسم از منظر اسلام، راهنما، كارشناسي ارشد، مؤسسه باقر العلوم، سال 1383
4- سودانگاري جان استوارت ميل، ناظر، دانشگاه مفيد، 1383
5- سودگروي، ناظر، دانشگاه قم، 1383
6- عقلانيت از ديدگاه السدير مک اينتاير، مشاور، دکتراي فلسفه تطبيقي، دانشگاه قم، ارديبهشت 1383
7- ترجمه رساله خلقت جامع الهيات (آکويناس) و تطبيق آن با اشارات (ابن سينا)، داور، دانشگاه مفيد، 1383
8- شبيه سازي انساني از ديدگاه کاتوليک و اسلام، داور، دکتراي کلام، دانشگاه قم، تير ماه 1384
9- معيار رستگاري انسان از منظر تشيع، محمد صادق واحدي فرد، دکترا- دانشگاه قم – استاد ناظر- 1384
10- عقيده برزخ از ديدگاه سن توماس آکويناس، دانشگاه مفيد، داور، 1384
11- اخلاق محيط زيست، دانشگاه مفيد، راهنما، 1384
12- بهداشت روان از ديدگاه اسلام، محمدي، سطح چهار حوزه - 1385

جوايز و رتبه هاي علمي:
1- شاگرد اول حوزه علميه قم ـ سال 1367 (رسائل و مكاسب)
2- جايزه جشنواره بين المللي خوارزمي ـ سال 1378 ـ رتبه دوم تحقيقات كاربردي
3- اثر «شورا در فتوا» حائز جايزه پژوهش برتر در حوزه دين در سال 1383
4- كتاب «فلسفه اخلاق در تفکر غرب از ديدگاه السدير مك اينتاير» کتاب برتر دانشگاهي سال 85
5- كتاب «فلسفه اخلاق در تفکر غرب از ديدگاه السدير مك اينتاير» کتاب سال جمهوري اسلامي ايران سال 85
6- جوائز متعدد ديگر در زمان مديريت مركز تحقيقات كامپيوتري علوم اسلامي 
***
فلسفه اخلاق در تفكر غرب از ديدگاه السدير مك اينتاير/ تاليف حميد شهرياري-‌ تهران: سازمان مطالعه و تدوين كتب علوم انساني دانشگاه‌ها (سمت)، مركز تحقيق و توسعه علوم انساني، 1385. 452 صفحه.

درپي برگزيده شدن كتاب «فلسفه اخلاق در تفكر غرب از ديدگاه السدير مك اينتاير» به عنوان كتاب سال جمهوري اسلامي در سال 1386، با دكتر حميد شهرياري گفت‌وگويي انجام داده‌ايم كه مي‌‌خوانيد.

-‌ درباره موضوع كتاب اخيرتان توضيح دهيد؟
هيچ انتقادي بدون شناخت محتوا ممكن نيست. السدير مك اينتاير، فيلسوف اخلاقي غربي است كه معتقد است دنياي غرب به شدت دچار نابساماني اخلاقي است و معيارهاي تشخيص نيك و بد را از دست داده. ما نيز اگر بخواهيم اخلاق مغرب زمين را نقد كنيم بررسي و ديدگاه و نقدهاي چنين فيلسوفاني بسيار مهم است. اين كتاب تلاشي است براي شناخت شخصيتي كه بخشي قابل ملاحظه‌اي از عمر خود را در تدوين اين انتقادها سپري كرده و نيز شناخت تفكر او براي آنچه مي‌خواهيم به آن دست پيدا كنيم.
-‌ با شناخت اين شخصيت و تفكرش چه نتيجه‌اي را دنبال مي‌كنيد؟
براي ما در اين سوي دنيا، اهميت دارد كه بدانيم امروزه دنياي مدرن چه سبكي را در اخلاق و سياست پيش گرفته و با چه مشكلاتي مواجه است و چگونه به چالش‌هايي كه هم‌اكنون گريبان‌گير آن است رسيدگي مي‌كند.
-‌ السدير ملك اينتاير و اساس تفكرات او را بيان كنيد؟
نظرات مك اينتاير در قرن حاضر به طور جدي مورد توجه فيلسوفان اخلاق معاصر قرار گرفته است.
او معتقد است نظريه پردازان در فلسفة اخلاق معاصر دارای دو گزينه‌اند يا بايد به راه ارسطو بروند يا به راه نيچه: يعنی يا بايد يک نوع فلسفة اخلاقی برگزينند که مبتنی بر مفاهيم اجتماع سنت فضيلت و روايت است يا به راهی روند که تجربه فرد گروی روشنگرانه (Enlightenment individulalism) را به تباهی کشانيده و آن را به يک نظرية خودخواهی فاقد ارزش تنزل داده است.
عاطفه گرايان معتقدند تمايز بين بايد و هست، تمام گزاره های ارزشی را بالمآل فيصله ناپذير می گرداند. او در نقد اين اصل مدرنيسم استدلال می کند که امکان دارد در ميان اجزاء سنت اخلاقيمان يک مجموعه فضايل اصلی بيابيم که ريشه در توصيف غايت انگارانة ذات انسانها داشته باشد. طبق اين توصيف گزاره های ارزشی موجه بوده و شکاکيت اخلاقی به نوعی گريز پذير خواهد بود.
مسائل فلسفة اخلاق به نحوی ضروری، مرتبط با اعمال اجتماعی و نحوة حيات انسانهاست. حيات نيک که امری اجتماعی است تنها بر حسب يک هدف و غايتی (telos) انسجام می يابد که در رأس، اعمال صالح خاصی در حيات انسانها قرار داشته باشد. فضايل اخلاقی نيز به اين غايت ارجاع دارند و از اينجا می توان به نحوی با ارجاع به سنت اخلاقی گزاره های اخلاقی را موجه كرد.
او به انبوهی از وقايع تاريخی که دربارة سلسله اعمال اجتماعی خاصی است متمسک می شود و اصرار می ورزد که هر فلسفة اخلاقی دارای يک جامعه شناسی اخلاقی است.
-‌ دليل توجه متفكران غرب معاصر به مك اينتاير چيست؟
انتقادات جدي او از تفكرات اخلاقي حاكم بر غرب و همچنين سياستمداران حاكم بر جوامع غربي همراه با تحليل تاريخي او از سير تحولات اخلاقي، رويكرد ارسطويي وي در قروني كه اين سنت فلسفي در معرض تهديدي جدي است و قوت و عمق ادله‌اي كه او اقامه مي كند و تيز بيني او در كشف پيش‌فرض‌هاي بسيار ظريف مكاتب اخلاقي است و اين باعث شده تا متفكران غربي به طور جدي متوجه تفكرات او باشند.
-‌ از نظر مك اينتاير سير تاريخي اخلاق در اروپا از چه زماني از اخلاق ارسطويي جدا مي‌شود؟
بعد از اتمام قرون وسطي. اشكالي كه دنياي غرب با آن مواجه شد، اين بود كه با كنار گذاشتن ارسطو سعي كرد براي آن جايزگيني عقلاني فراهم كند،. اما به نظر مك اينتاير فيلسوفان غربي در 300 سال گذشته موفق نبودند. به همين دليل نوعي هرج و مرج اخلاقي حاكم شد. وي معتقد است بنيان‌هاي تفكر اصلي ارسطو قابل دفاع است اگر چه نيازمند اصلاحاتي است اما براي رهايي از اين هرج و مرج بايد به آن برگشت.
-‌ بررسي و جست‌وجو در فلسفه غرب و يونان به خصوص بحث فلسفه اخلاق، چقدر در فلسفه شرقي و ايراني، اسلامي اثر گذار بوده است؟
در طول تاريخ بده و بستان‌هايي وجود داشته، يك بار تفكر فلسفي از ايران باستان به يونان رفته و در زمان مامون از يونان به شرق آمده و ترجمه شده، يك بار به دست ابن سينا رسيده. از اندس و ابن رشد، منتقل شده به دست اكونياس. مباحث و تفكرات فلسفي در بين اين دو در رفت و برگشت بوده‌اند و تاثير متقابل برهم گذاشته‌اند.
-‌ چه ويژگي در مك اينتاير در بحث اخلاق شما را به سمت او كشيد و علت پرداختن شما به طور كلي به اين موضوع چه بوده است؟
او از يك نوع اخلاقي طرفداري مي‌كرد كه فيلسوفان اخلاق اسلامي هم به آن گرايشات جدي داشتند كه همان ارسطوگرايي است. ديگر اين كه تحصيلاتم در حوزه فقه و اصول در مباحث ارزش‌ها از ديدگاه ديني بوده كه اين‌ها محتاج اين مقدمه است كه به بحث‌هاي اخلاقي اشراف وجود داشته باشد.
مطالعات و نگاه فلسفي و توجه به ارزش‌ها از نگاه ديني و فلسفي بررسي اين موضوعات را مي‌طلبد. به خصوص ملاحظاتي كه در باب ارزش‌ها و فلسفه آن در دهه 70 پيش آمد و روشنفكري ديني مطرح شد و اين گونه مسايل نياز به پرداختن به مسايل اخلاقي-‌ اخلاق اسلامي و اخلاق غربي و اروپايي را بيشتر مي‌كرد. در حالي كه هيچ كتاب فارسي در اين زمينه به وضوح كتاب مورد نظر نبود.
-‌ منابع شما براي ترجمه اين كتاب چه بود؟
منابع انگليسي زيادي بود اما سه كتاب اصلي مك اينتاير به نام‌هاي «در پي فضيلت»، «سه تقرير رقيب در پژوهش‌هاي اخلاقي»، «عدالت ؟ كدام عقلانيت؟» منابع اصلي براي اين كار بودند.
-‌ تاثير كتابتان بر مخاطب چقدر بوده است؟
رشته فلسفه اخلاق رشته‌اي تخصصي است، طبيعتا كساني كه در اين رشته تحصيل مي‌كنند از آن استفاده مي‌برند. با افرادي كه كتاب خواندند برخورد داشتم از آن راضي بودند و ابراز خوشنودي مي كردند. اما براي اين كه آسيب‌شناسي هم كرده باشم، نشاني پست الكترونيكي من در صفحات اول كتاب هست تا ايراد و اشكال آن را برايم بفرستند.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها