به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، نشست نقد رمان «رز گمشده» نوشته سردار ازكان با ترجمه بهروز ديجوريان، با حضور «علیرضا سیف‌الدینی»، فاطمه سرمشقی و ميثم نبي، در دفتر نشر «آموت» برگزار شد.

نبي، در آغاز این نشست گفت: رمان «رز گمشده» نوشته سردار ازکان، نویسنده جوان ترک، تا به حال به بيش از 39 زبان ترجمه و در 45 کشور جهان منتشر شده است. این رمان پس از انتشار در ایران نیز طی دو ماه گذشته در فهرست کتاب‌های پرفروش قرار گرفته است.

علیرضا سیف الدینی نيز درباره اين كتاب توضيح داد: ادبیات ترکیه با نوبل گرفتن اورهان پاموک شناخته نشد، اين ادبیات توسط نویسندگان و شاعرانی پیش از او مانند ناظم حکمت، یاشار کمال و نویسنده‌هایی که متاسفانه هنوز آثارشان به زبان فارسی ترجمه نشده است، شناسانده شده بود. خط فکری اين دسته از نویسندگان ترک، به هم شبيه است، ولي نويسندگاني مانند اورهان پاموک یا «الف شفق» یا «لطیفه تکین» در اين ديدگاه تغييراتي ايجاد كردند. نگاه اين گروه به غرب، اندکی مسالمت‌آمیز است. مثلا پاموك در رمان «نام من سرخ» موضوعی را تبلیغ می‌کند که چندان خوشایند نیست و این مساله كه ما به عنوان مقلد و نه منتقد تحت تاثیر غرب باشیم، نيز خوشایند نیست. ضمن آنكه در وهله اول بايد ديد كه آيا «رز گمشده» را مي‌توان رمان ناميد يا خير؟

وي افزد: اين كتاب با تعاریف رمان، هماهنگ نمي‌شود. رمان یک سیر تحول و یک سیر ثابت دارد، ولي رز گمشده از سه بخش و یک پايان تشكيل شده است.  یک بخش اين كتاب مربوط به جایی است که شخصیت داستان درباره آن صحبت مي‌كند و بخش دوم، تصمیم می‌گیرد سفر کند. ما در زمان‌های قدیمي حکایت‌هایی داشتیم که این حکایت‌ها برای خود حکایت نوشته نشدند. در واقع این حکایت‌ها لباسی بودند برای بیان یک مجموعه مفاهیم؛ مثل حکایت‌های ابوسعید ابوالخیر.

اين منتقد ادبي همچنين تصريح كرد: بخش اول «رز گمشده» یک مفهوم بیرونی است که می‌خواهد با لباس حکایت، حرکت بیرونی و حکایت شرقی را بیان کند، اما جالب است که از لحاظ مکانی، این حرکت در غرب اتفاق می‌افتد. شخصیت «رز گمشده» وقتی به شرق می‌آید، عمل غربی انجام می‌دهد.

اين منتقد همچنين اضافه كرد: در عرفان رز گمشده مفاهیم ضد و نقیض زیادی می‌بینم. اخلاق مسیحی و عرفان شرقی با همند. ولي مي‌توان گفت عرفان «رز گمشده» سهل‌انگارانه است. رز گمشده در جستجوی هویت است ولی هویت را بیرون از جسم و کالبد آدم نمی‌بیند.

سيف‌الديني در پايان خاطرنشان كرد: مهم این است که آنچه نوشته می‌شود، چطور منحصر به فرد ساخته شده باشد. در رز گمشده، شخصیت دیانا، مری، بانو زینب، نقاش و گدا از طرف نویسنده روی کاغذ آمده است. این‌ها متعلق به نویسنده است. بخشی از افکاری نيز كه طرح مي‌شود، به تاثیراتی برمی‌گردد که نویسنده از کتاب‌هایی چون شازده کوچولو گرفته است.

فاطمه سرمشقی نيز درباره رز گمشده گفت: اين رمان داراي دو سطح ظاهری و عمیق است و سطح ظاهری، پوششی است برای بیان سطح عمیق.

وي افزود: به نظر من موفقیت و شگفتي این رمان، زمانی خودش را  نشان می‌دهد که ما پایمان را از سطح فراتر می‌گذاریم و نمادها و نشانه‌ها و سمبل‌های داستان را درمی‌یابیم و آغاز اين داستان کاملا نمادین است. ضمن آنكه هر کتاب و داستانی یک بافت خاص دارد که در همان بافت باید به آن اثر نگاه کنیم. اگر ما بخواهیم «رز گمشده» را به عنوان یک داستان واقعی نگاه کنیم، پر از تضادها و تناقض‌هایی است که هیچ جوابی نمی‌توانیم برای آن پیدا کنیم، مثلا اگر دیانا و مری یک نفر هستند، پس آن نامه‌ها را چه کسی می‌نوشته است؟

وي اضافه كرد:داستان رز گمشده، داستان انساني است که دو بعد دارد و يك بعد خود را فراموش کرده است و حالا باید به دنبال نشانه‌هایی بگردد که با عقل جور در نمي‌‌آید. به نظر من نه تنها «رز گمشده» که هر اثر دیگری را که سر و کارش با عرفان است و با زبانی نمادین روایت می‌شود و از سمبل بهره می‌گیرد، باید با نگاهی دیگر خواند.

میثم نبی نيز كه منتقد ديگر حاضر در اين جلسه نقد بود، ‌درباره اين رمان گفت: در رمان «رز گمشده» ما با چند مفهوم مواجه هستیم که به نوعی کهن‌الگو هستند و بحث جاودانگی به دو شکل مطرح می‌شود؛ یکی به شکل گریز از زمان و بحث دیگر مرگ و تولدی دیگر. کسی که به عنوان سالک در این مسیر طی طریق می‌کند، در هر مرحله که می‌میرد، یک بار دیگر زنده می‌شود. مرحله کودکی‌اش را رد می‌کند و به مرحله بلوغ می‌رسد.
 
وي افزود: از کهن‌الگوهای دیگری که در رز گمشده به آن اشاره می‌شود، کهن‌الگوی «آنیما» و «آنیموس» است. شخصیت دیانا با مرد نقاش ارتباطی دارد که در نهایت داستان آن دو  به هم می‌رسند. هر دو در حال جست‌و‌جو هستند. ما در این رمان چندین سفر را نيز می‌بینیم. یکی سفر دیاناست و دیگری سفر نقاش و از ديگر کهن‌الگوهاي مهم رز گمشده، بحث سفر قهرمان است.

وي در پايان نيز تاكيد كرد كه با آنكه عناصر رازگونگه و جادويي و ماورايی در اين كتاب به شکل سنتی وجود ندارد، اما اين داستان رازگونه است. 

اين نشست با حضور احسان عباسلو، علی عبداللهی، رسول یونان، مرتضا کربلایی لو، محمداسماعیل حاج علیان، بهنام ناصح، علیرضا روشن، عسل همتی، معصومه چاوشی، یاسر نوروزی، میثم کیانی، حسین جاوید، حمیدرضا امیدی سرور، حمید جانی پور، رسول آبادیان، بصیر رشحه، لومینتسیا، فریده برنگی، ایرنا محی‌الدین بناب، مینا فرشی احمدی، رکسانا تقوی، النا رودیکا، آذر اقدام‌نیا، سرهنگ فاضلی و جمعی از علاقمندان به رمان و ادبیات داستانی، بعدازظهر پنجشنبه (7 بهمن) در دفتر نشر آموت برگزار شد.