«راهنمای ویرایش و درستنویسی در مطبوعات» به تالیف حمیدرضا نویدیمهر ، راهی بازار نشر شد. این کتاب با مبنا قرار دادن تصویبات فرهنگستان ادب و زبان فارسی برای اصلاح زبان در نگارش در نشریات و روزنامهها، تالیف شده است.\
نویدیمهر، در مقدمهای که برای بخش اول این کتاب تالیف کرده، نوشته است: «میزان تسلط نویسندگان دارای شدت و ضعف است. گاه حجم آنها زیاد است و در مواردی محدود. عمدهترین خطاها در ارتباط با کاربرد ناصحیح افعال، جملههای بلند و پیچیده، استفاده نادرست از حروف، حشو در بافت زبان، استفاده از افعال در وجه محهول، کاربرد نادرست افعال در وجه وصفی، چینش اجزای دستوری جملهها و موارد دیگر است.»
وی سپس در ۱۶ زیر مجموعه فصل اول کتاب را به پیش برده است. مخاطب در این بخش با کاربرد افعال، جمله بندیهای درست و نادرست، «حشو» در بافت زبان، ادات شرط و استدلال، لزوم پرهیز از عناصر بیانگفتار و واژههای غیرفارسی هم از نوع عربی و هم انواع غیر عربی آن، کاربرد صحیح حروف و ضمیرها ، کاربرد «را» به عنوان نشانه مفعول، «تنوین قیدساز» در واژههای فارسی و عربی، غلطهای رایج نگارشی و املایی، واژههایی که دوگونه نوشته میشوند و قواعد جمع بستن واژهها آشنا میشود.
مولف در بخش دوم کتاب، همانند فصل اول رویکرد خود پرهیز از کلی گویی را حفظ کرده و بیش از آنچه در بخش اول وجود دارد، مثالهایی برای درک مطلب آورده است. وی در مثال هایی که بار اصلی و آموزشی کتاب را به دوش میکشند نیز آن دسته را برگزیده که به انواع حرفههای مطبوعاتی نزدیکتر است.
نویدیمهر در مقدمه این بخش مینویسد: «خط فارسی امروزه با گسترش وسایل ارتباط جمعی و رشد روزافزون اطلاعات و ارتباطات، با دگرگونیهایی روبهروست. مکاتبات کاغذی رفته رفته جای خود را به ارتباطهای مجازی و الکترونیک میدهند و بهتدریج از دقت و توجه به قواعد نگارش صحیح واژهها کاسته و بر حجم سلیقههای مختلف افزوده میشود. این در حالی است که به باور برخی، خط نیز همچون زبان و ادبیات میراث ملی و معرف هویت فرهنگی یک ملت است و بینظمی، چهبسا به تهدید هویت و فرهنگ جامعه منجر گردد.»
تفاوتی که این کتاب با سایر آثار در زمینههای مرتبط دارد در ذکر مثالهای به روز و مرتبط با حرفه روزنامهنگاری است. در تمامی بخشهای کتاب، مولف تلاش کرده تا از ذکر قوائد خشک دستوری و زبانی پرهیز کند و از مثالهای واضح و شفاف برای بیان مطلب بهره بجوید. نیز مولف، مخاطب خود را از قشری فرض گرفته که با اصول ابتدایی زبان و نگارش آشنا است. به عنوان مثال توضیح نمیدهد که «حشو» چیست و ناگهان مینویسد: «در برخی جملهها باید حشو یا ترکیبهای زاید حذف شوند» و پس از این تک جلمه به ذکر پنج مثال میپردازد. ابتدا جملات اشتباه ذکر میشود و در پی آن جمله ویرایش شده به صورت برجسته میآید.
استفاده مولف از مثالهای ساده و واضح موجب شده اصولا نیازی به زیاده گویی نباشد. اگر مخاطبی به فرض، نداند که «حشو» چیست، با تورق کتاب و نگاهی به مثالهای ناصحیح و جمله ویرایش شده آن، موضوع را درمییابد. در بخشهایی نیز که مولف، مخاطب خود را از یک امر کلی منع کرده، تلاش شده با ذکر مثالهای جزیی، مطلب قابل درک باشد. به عنوان مثال صفحاتی از کتاب به ذکر واژههای رایج عربی و واژههای پیشنهادی برای جایگزین آنها اختصاص یافته است. بدین صورت کتاب حاضر از یک کتاب کلیشه علمی که به بحثهای کلی میپردازد رها شده و به کتابی عملی مبدل گشته که گاه حتی میتواند نقش کتابی مرجع را برای شاغلان در انواع حرفههای مطبوعاتی بازی کند.
«راهنمای ویرایش و درستنویسی در مطبوعات در ۲۵۲ صفحه و با شمارگان ۲۰۰۰ نسخه منتشر و روانه بازار کتاب ایران شده است.
نظر شما