به‌گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، به نقل از شبکه ترویج کتابخوانی ایران، طرح انتخاب و معرفی پایتخت کتاب ایران، به ابتکار و همت معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از سال 1393 درحال برگزاری است و تاکنون 500 شهر در این رقابت شرکت کرده‌اند.

ازجمله اهداف مهم برگزاری این رقابت، تلاش برای جلب مشارکت گروه‌های مردم‌نهاد، بخش خصوصی و نهادهای غیر دولتی در ترویج کتابخوانی است. همچنین تلاش برای تقویت و گسترش زیرساخت‌های کتابخوانی اعم از احداث کتابفروشی‌، ایجاد کتابخانه عمومی و تجهیز کتاب‌خانه‌های عمومی و … از دیگر اهداف این رویداد است.

در این گزارش به تشریح فعالیت‌های شهرهای کاشان، اهواز پایتخت‌های کتاب پیشین و یزد پایتخت کنونی کتاب ایران در عرصه کتابخوانی و جشنواره‌های ترویج کتابخوانی پرداخته شده است.

فعالیت‌های موثر ترویج کتابخوانی با مشارکت گروه‌های مردم نهاد در یزد
سیدخلف حوتی‌نژاد معاون فرهنگی و رسانه‌ای اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان یزد درباره انتخاب استان یزد به‌عنوان پایتخت کتاب ایران گفت: یزد از ابتدای سال جاری موفق به کسب عنوان پایتختی کتاب ایران شد و براساس جدول برنامه‌ریزی و زمان‌بندی از پیش مشخص شده؛ طرح‌ها، ایده‌ها و برنامه‌های متعدد کتابخوانی در شهر و استان یزد پی گرفت و درصد زیادی از این برنامه‌ها و طرح‌ها عملیاتی شد.

وی افزود: انجام این طرح‌ها، نه صرفاً مأموریتی از سر تکلیف بلکه با تلاش برای جلب مشارکت گروه‌های مردم‌نهاد، بخش‌های غیر دولتی و همکاری شهرداری یزد توانستیم کارهای مؤثر و پایداری در ترویج کتابخوانی به اجرا برسانیم. پیش‌برد برنامه‌ها و فعالیت‌ها محدود به طرح‌های مشخص شده پایتخت کتاب نبود؛ بلکه از آغاز سال طرح‌های نو و ابداعی تأثیرگذار و قابل تأمل دیگری هم به انجام رساندیم که لزوماً در ذیل برنامه‌های اعلام شده پایتخت کتاب ایران نبود.

حوتی‌نژاد بیان کرد: برنامه‌های کتابخوانی طی امسال در چندین بخش اجرا شده و یا در حال برگزاری است؛ بخش اول حضور در رویدادهای مطرح ملی و بین‌المللی بود که می‌توان به حضور مؤثر یزد در نمایشگاه‌های بین المللی کتاب تهران و فرانکفورت اشاره کرد.

معاون فرهنگی و رسانه‌ای اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان یزد با بیان اینکه یکی از برنامه‌های یزد، برگزاری جشنواره‌های معتبر استانی و ملی با همکاری بخش خصوصی است، عنوان کرد: در این خصوص می‌توان به برگزاری سومین دوره کتاب سال یزد، نخستین جشنواره فرهنگ مکتوب رضوی، نخستین جشنواره بازآفرینی متون ادبیات کهن جایزه ویژه آذر یزدی و… می‌توان اشاره کرد.

وی افزود: یکی از بخش‌های دیگر، استفاده از فضای مجازی، شبکه‌های اجتماعی و دیگر رسانه‌ها در طرح‌های کتابخوانی مانند طرح اپلیکیشن کتاب کارمندی و سایت‌های طراحی شده مرتبط با همکاری بخش خصوصی و همچنین رادیو کتاب دانایی است که با همکاری صداوسیما به اطلاع‌رسانی حوزه کتاب و کتابخوانی در برنامه‌های مختلف رادیویی مبادرت می‌کند.

حوتی‌نژاد در بخش پایانی سخنان خود خاطرنشان کرد: همچنین بخش دیگر فعالیت‌ها نیز انتقال برنامه‌های فرهنگی و هنری به فضاهای باز، قابل دسترس، آسان و بدون هزینه در سطح شهر است. اجرای برنامه‌های مختلف در گذر فرهنگ و هنر، برگزاری نمایشگاه‌های کتاب کوچک در مدارس و فضاهای مختلف رو باز شهری از این دسته هستند.

تلاش کاشان برای کسب عنوان پایتخت کتاب جهان
میثم نمکی، رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی کاشان، پایتخت پیشین کتاب ایران نیز درباره تأثیر پایتختی کتاب ایران بر فعالیت‌های فرهنگی این شهر و استمرار آن‌ها گفت: ما سال پیش پایتخت کتاب ایران بودیم؛ اما با پایان یافتن دوره یک ساله پایتختی کتاب، نه تنها فعالیت‌ها و برنامه‌های ترویج کتابخوانی را رها نکردیم، بلکه این فعالیت‌ها را با توان و انگیزه بیش‌تر پی می‌گیریم و امید داریم به عنوان پایتخت کتاب جهان نیز دست پیدا کنیم.

وی ادامه داد: درحال حاضر، برنامه‌های مختلفی در ترویج فرهنگ کتابخوانی داریم که می‌توان به همکاری با آموزش و پرورش برای برگزاری صبحگاه‌های کتاب، معرفی کتاب‌های برتر، معرفی مربیان جام باشگاه کتابخوانی در هر ماه و … می‌توان اشاره کرد. همچنین یکی از طرح‌های مهم کاشان برگزاری جشنواره کتاب کودک است که دومین دوره آن اسفند ماه سال جاری با موضوع بازی برگزار خواهد شد.

کودکان و نوجوانان خواهان تاسیس باشگاه‌های کتابخوانی در خوزستان
محمد جوروند، معاون فرهنگی استان خوزستان هم در این‌باره اظهار کرد: اهواز به دلیل ارائه برنامه‌های نوآورانه، مشارکت‌جویانه، مؤثر، منسجم و استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی، تشکل‌های مردمی، صنایع و مراکز ورزشی و فرهنگی، عنوان اولین پایتخت کتاب ایران را در سال 1392 به خود اختصاص داد.

وی بیان کرد: این طرح‌ها ادامه پیدا کرد تا اینکه شاهد تحول کتابخوانی در مناطق مختلف استان به‌ویژه شهرستان رامهرمز بودیم. رامهرمز توانست با ایجاد طرح‌هایی بدیع چون دیدار گروهی نوجوان‌ها با نویسندگان استان با حضور در خانه آن‌ها، راهپیمایی کتاب، کتاب را به مدارس و تمام صنوف ببریم و توانستیم طی چند دوره مقام اول کشوری در جام باشگاه‌های کتابخوانی کودک و نوجوان را به دست بیاوریم.

جوروند عنوان کرد: استمرار در گسترش و توسعه کتابخوانی در این چند سال، افزایش باشگاه‌های کتابخوانی کودک و نوجوان و انتخاب روستای دوستدار کتاب، نیز جزو شاخص‌های برتر استان معرفی شود. همچنین شهرستان دزفول طی چند دوره در طرح‌های پایتخت کتاب توانست امسال در کل کشور مقام سوم را به دست بیاورد.

تاسیس 35 باشگاه کتابخوانی استانی در شهرستان سوسنگرد
معاون فرهنگی استان خوزستان درباره فعالیت شهرستان سوسنگرد در محورهای کتابخوانی خاطرنشان کرد: حرکت دبیرخانه جام باشگاه‌های کتابخوانی خوزستان از سال گذشته با ثبت بیش از ۷۰۰ باشگاه کتابخوانی کودک و نوجوان موفق شد با توزیع کتاب و کتابخوانی در بین کودکان، دعوت از قصه‌گویان و هنرمندان در روستاها انگیزه تأسیس باشگاه‌ها را در روستاهای محروم و دورافتاده استان به وجود بیاورد. از سویی می‌توان به روستاهای شهرستان سوسنگرد اشاره کرد که چندان با کتاب‌های غیر درسی و داستان آشنا نبود؛ اما در این سال‌ها با گسترش برنامه‌های ترویج کتابخوانی موج علاقه‌مندی میان کودکان و نوجوان‌ها نسبت به کتاب ایجاد شده است و همین حرکت سبب شد سی و پنج باشگاه کتابخوانی روستایی در این شهرستان ثبت شود.

جوروند بیان کرد: برای انگیزه دادن به باشگاه‌های کتابخوانی برای اولین‌بار موفق شدیم، کارگاه صلح نقاشی را با حضور سفیران فرهنگی نروژ و فرانسه برای باشگاه‌های کتابخوانی استان برگزار کنیم. این حرکت انگیزه بیشتری ایجاد کرد تا کودکان و نوجوان‌های بیشتری برای حضور در چنین گردهم‌آیی‌هایی اقدام به تأسیس باشگاه‌های کتابخوانی کنند.

وی با اشاره به تشکیل جلسه با دهیاران برای توجیه جشنواره عشایر و روستاها گفت: فراهم کردن شرایط مساعد و ایجاد طرح گردشگری کتاب در روستاها، برگزاری جلسه‌های مستمر با مسئولان و مربی‌های مهدکودک‌ها برای جلب مشارکت گسترده‌تر آن‌ها در طرح‌های کتابخوانی و همچنین جلب مشارکت مسئولان بهزیستی در شهرهای مختلف استان برای فعال کردن طرح دوشنبه‌های کتابخوانی در مهد کودک‌ها از دیگر برنامه‌هایی‌ست که در این سال‌ها با جدیت پی گرفته‌ایم.

جوروند افزود: هم‌اکنون در استان خوزستان چند‌صد باشگاه کتابخوانی کودک و نوجوان فعال است و به شمار باشگاه‌ها در برخی از شهرهای استان اشاره می‌کنم. در شهرستان ایذه 20 باشگاه کتابخوانی، در شوشتر 25 باشگاه کتابخوانی، دزفول 60 باشگاه کتابخوانی، در رامهرمز 100 باشگاه کتابخوانی، در بهبهان 60 باشگاه کتابخوانی کودک و نوجوان با بیش از چند هزار عضو فعالیت دارند.

هرسال یک شهر به‌عنوان پایتخت کتاب از بین شهرهای نامزد انتخاب و معرفی می‌شود. پیش‌تر شهرهای اهواز، نیشابور، بوشهر، کاشان پایتخت کتاب ایران بوده‌اند و از اسفندماه سال گذشته تا پایان سال جاری نیز عنوان پایتختی کتاب ایران در اختیار شهر یزد است.