شنبه ۹ بهمن ۱۳۹۵ - ۱۱:۲۳
روایت محمد تقی فرامرزی  از کتاب‌خوانی در کودکی تا ترجمه داستان همینگوی در جوانی

در نشست، کتاب‌فروشی آینده علی دهباشی با محمدتقی فرامرزی به دیدار و گفت‌وگو نشست و درباره‌ زندگی و تجربه‌های کاری این پژوهشگر و کتاب‌شناس سخن گفتند.

 به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) محمدتقی فرامرزی‌ در پاسخ به سوال علی دهباشی سردبیر مجله بخارا در روایت کودکی و کتاب‌خوانی‌هایش گفت: پدر من کارگر بود اما اهل کتاب. به طوری که زبان عربی را به خوبی می‌دانست. در دوران دبیرستان کنجکاو بودم که از کار پدر و کتاب های عربی‌اش سر در بیاورم. معلم‌هایی در دارالفنون داشتیم که انگیزۀ آموختن را در ما ایجاد می‌کردند. به یاد دارم آقای شریفیان وقتی سر کلاس می‌آمد، ده‌ها کتاب با خود می‌آورد و با تواضع تمام ما را به سمت کتابخوانی هدایت می‌کرد. اول بار ایشان کتابخانۀ ملی را به من معرفی کردند. از کارهای دیگری که انجام دادم یادگیری زبان عربی از آقای خلیل کمره‌ای بود. ایشان روحانی بودند و تدریس بسیار خوبی در درس عربی داشتند. به خانه اشان می‌رفتم. کتب بسیاری از جمله «جامع المقدمات» را به من معرفی کردند. این کتاب را خواندم و بعد از آن تمرین صحبت به زبان عربی را آغاز کردیم. معلم خوبی هم در زبان انگلیسی داشتم. یادداشت‌های این معلم زبان را حتی تا دوران دانشگاه در کتابخانه‌ام نگه داشته بودم و همیشه بدان مراجعه می‌کردم. ایشان در درک زبان، پایه‌های محکمی برای من ساختند. در آن سال‌ها علاوه بر درس و تحصیل ناچار بودم که برای کسب درآمد کار کنم. نقاشی و خطاطی می‌کردم. چندین کار دیگر هم یاد گرفته بودم که اگر روزی روزگاری احتیاج مالی جهت خرج دانشگاه داشته باشم، دست خالی نمانم. تمام این مسائل را از دورۀ دبیرستان پیش‌بینی می‌کردم.
وی متذکر شد: در دورۀ دبیرستان به خیابان ناصر خسرو می‌رفتم و می‌ایستادم تا زمانی که توریست‌های خارجی که قصد سفر به اصفهان و شیراز را داشتند نزدشان بروم و از آن‌ها بخواهم که به عنوان مترجم و راهنما همراهی‌اشان کنم. چندین بار هم همراه‌شان رفتم و تنها هدفم این بود که بتوانم مکالمۀ خود را تقویت کنم. سال‌ها با ایشان مکاتبه داشتم و این امر سبب شد که بتوانم در نوشتن و نامه‌نگاری به انگلیسی هم تجربه کسب کنم. چون قبل از ورود به دانشگاه مطالعات بسیاری داشتم در نتیجه این دوران آسان گذشت. زبان را با عشق و علاقه خوانده بودم. اساتید خوبی در دانشگاه داشتیم که بیدار کننده و هدایت‌گر بودند. به این ترتیب وارد مسیر قلم شدم. از دورۀ دانشگاه کارهای ترجمه انجام می‌دادم. «پیرمرد و دریا»ی ارنست همینگوی را در دورۀ دانشجویی ترجمه کردم، اما منتشر نساختم. سؤال‌هایی داشتم که وقتی ترجمه ها را می‌خواندم، حس می‌کردم هنوز مشکل دارم. این سئوال‌ها را جمع کرده بودم و از اساتید امریکایی در دوران فوق لیسانس پرسیدم. سفر به امریکا باعث شد که در واشنگتن سر کلاس چندین استاد شرکت کنم و این مسائل را مطرح کردم و کلی مقالات در این مورد به دستم رسید. آن‌ها را با خود به ایران  آوردم و خواندم. سعی داشتم بسیاری از مسائل را بفهمم. همین رفتار را با کتاب «فلسفۀ هنر معاصر» هربرت رید انجام دادم. چون ترجمۀ آن کتاب را هم از سال 49 شروع کرده بودم. اما از پایان کار راضی نبودم! کل کتاب اصلی پر از یادداشت هایم هست. لغاتی که ایشان به کار برده بودند اولین بار در دیکشنری ِوبستر  می آمد. وبستری که در سال 1971 چاپ شد که در جمله ای نام این کتاب را برای مثال آورده و تعریف کرده است. آن را هم با خود به انگلستان بردم و با اساتید در مورد سئوالاتم صحبت کردم.
 
در ادامه نشست، محمدتقی فرامرزی به راویت‌اش از روزگار کتابداری و دیگر مسائل حوزه‌ فرهنگ و ترجمه  پرداخت.
 
 
همچنین علی دهباشی، در مرور بخش‌هایی از زندگی‌نام محمد تقی فرامرزی گفت: ایشان متولد سال 1325 ، مترجم، محقق، و نويسندۀ ايرانى، متولد دندى، زنجان هستند. تحصيلات ابتدايى و متوسطه را در تهران (دبيرستان دارالفنون) به پايان رساندند (1345)، و در همان سال وارد دانشگاه تهران شدند. تحصيل در رشته زبان انگليسى را در سال 1349 به پايان رساندند. در سال 1356 وارد تحصيلات فوق ليسانس (رشته كتابدارى) دانشگاه تهران شدند. به علت تعطيلى چند سالۀ دانشگاه هاى ايران در جريان انقلاب فرهنگى، در سال 1362 از اين رشته فارغ التحصيل شدند. از سال 1352 كار ترجمه را با انتشار كتاب مسائل زيبايى شناسى و هنر آغاز كردند. دو سال از عمرشان را به كارمندى (سرپرستى مترجمان و انتشارات فارسى) در سازمان بين المللى كار، سازمان ملل، در ايتاليا و چند كشور ديگر گذراندند (1354ـ 1356). در این سال ها، فرصتی برای سفر به دیگر کشورهای اروپایی و بازدید از موزه ها و مراکز فرهنگی و دانشگاهی را در کنار تماس مستقیم با محیط های انگلیسی زبان و آشنایی عمیق تر با این زبان نیز به دست آوردند و با کوله باری پر برای ترجمۀ کتاب های بعدی گام برداشتند. در سال 1356 به ايران بازگشتند. تا سال 1359 در شركت انتشاراتى دانش نو (به درخواست روانشاد دکتر حمید عنایت) سرويراستار بخش كتاب هاى مصور شدند. در آن سال ها براى آشنايى با اصول و روش هاى پيشرفتۀ تأليف، پژوهش، ويرايش، سازمان دهى، و انتشار كتاب هاى مصور به آمريكا اعزام شدند. در سال هاى 1363ـ1364، سرپرست بخش ويرايش شركت ايران ياد بودند، و تدوين دايرة المعارف تاريخ جهان از جمله كارهايى بود كه در آنجا زيرنظر ایشان و با همكارى تعدادى از مترجمان و ويراستاران كشور آغاز شد. در سال هاى 1365ـ1375 با شركت خدمات مهندسى برق (مشانير)، وابسته به وزارت نيرو، در ترجمۀ گزارش های فنی مربوط به پروژه های نیروگاهی (به ویژه آبی) همكارى كرد. كارهاى تأليف و ترجمه را نيز در خلال فرصت هايى، از 1352 تاكنون دنبال كرده اند. از سال 1376 تا پايان 1377 مراحل تكميل يك دايرة المعارف عمومى (الکترونیک) را در شركت خدمات كامپيوترى بهين سيستم برعهده داشتند."
 
سپس سردبیر مجلۀ بخارا به عناوینی از تألیفات استاد فرامرزی پرداخت و ادامه داد:
"تأليفات ایشان عبارتند از:
1) راهنماى سفر به ايران (A Travel Guide to Iran)، به زبان انگليسى (1374)
2) فرهنگ فشرده انگليسى- فارسى (1361، 1395)
3) فرهنگ اصطلاحات انگليسى - فارسى (1363، 1395)
4) دايرة المعارف فارسی (انتشار الكترونيكى از سوی شركت بهين سيستم)
ترجمه ها:
1-مسائل زيبایی شناسى و هنر (گروه نویسندگان، 1352)
2-بررسی آثار و اندیشه های برتولت برشت، رونالد گری (بابک، 1362)
3-اخلاقيات و زيبایی شناسى چرنیشفسکی، آناتولی لوناچارسکی (1353)
4-تاريخ، گوردون چایلد (بررسى نظريه هايى دربارۀ تاريخ، 1354)
5-جامعه و دانش، گوردون چایلد (1354)
6-هنرهاى نمايشى در آسياى جنوب شرقى، مجموعۀ فرهنگ آسیا (1353)
7-تاريخ مختصر جهان (گروه نویسندگان، 5 جلد، از 1352 تا 1358)
8-تاريخ عصر جديد (گروه نویسندگان، انقلابات جهان، 1362)
9-پيرمرد و دريا، همینگوی (رمان، 1365)
10-فلسفۀ هنر معاصر، هربرت رید (1362)
11- فلسفۀ تاريخ هنر، آرنولد هاوزر (1362)
12- مارتين ايدن، جک لندن (رمان، 1363)
13- بيان انديشه در موسيقى، سیدنی فینکلشتاین (1362)
14- هنر در گذر زمان، هلن گاردنر، کاوش پرداز  (1365، ترجمۀ جدید از ویراست 2013 متن انگلیسی در سال 1394 به چاپ رسید)
15- تاريخ هنر نوين، ی. هـ آرناسن (1367)
16- ادبيات آمريكا و دو انقلاب، (گروه نویسندگان، 1362)
17- تاريخ رئاليسم، بوریس ساچکوف (1363)
18- شبكۀ امنيتى، هاینریش بل (رمان، 1368)
19- انسان بر جهان پيروز می شود، م. ایلین، ا. سگال (تاريخ براى نوجوانان، 1352)
20- هنر جنوب شرقي آسيا، فیلیپ راوسون (فرهنگستان هنر، 1384)
21- مديريت پروژه، دیوید کله لند (مازیار، 1383)
22- مديريت زمان، راس جی (نشر مثلث، 1383)
23- مديريت خلاقيت، مایکل سیرت (1382)
24- تغذیه و ورزش جان گری (مازیار، 1384)
25- مقدمه‌اي بر روان‌شناسي نقاشي كودكان، گلین توماس (نشر دنیای نو، 1384)
26- توانایی های خود را بشناسید! ویکتور پکلیس (نشر دنیای نو، 1386)
27- تحولات ذوق هنری در غرب، ارنست گامبریج (فرهنگستان هنر، 1385)
28- تاريخچة تقريباً همه چيز، مازیار (1385)
29-معمای قطب نما، امیر د. آتسل (مازیار، 1388)
30- آریایی ها، گ.رد.ن چایلد (نگاه، 1386)
31- هنر تحقیق علمی، و. ا. ب. بوریج (مازیار، 1386)
32- اصفهان در مطالعات ایرانی، گروه ایرانشناسان (فرهنگستان هنر، دو جلد 1385)
33-  چهار کتاب در زمینۀ معرفی مفهوم ها و مباحث آموزشی مهندسی ارزش در ایران (برای شرکت مهندسی مشاور مهاب قدس)
34- تاریخ معماری غرب، دیوید وتکین (کاوش پرداز، 1390، کتاب سال 1390)
35- فضا، زمان و معماری، زیگفرید گیدیون (کاوش پرداز، 1391)
36- سنت در معماری، دورا پ. کراوچ و جون گ. جانسون (فرهنگستان هنر،1390)
37- تاریخ هنر جهان، هورست وولدمار جنسن، انتونی جنسن (مازیار، 1390)
38-  مبانی طراحی، دیوید لائور، استیون پن تاک (لاهیتا، 1391)
39- در دست ترجمه: (یک کتاب در زمینۀ ادبیات جهان، همراه با نگرشی نو به نقد ادبی، جنبشهای ادبی و نویسندگان و آثار برگزیدۀ این جنبش (گروه نویسندگان، از آغاز تاریخ تا امروز، که عنوان آن در زمان انتشار تعیین می شود)."
 
 

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها