به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی در نظر دارد، شنبه 10خرداد از ساعت 15 تا 19 بزرگداشتی برای ریچارد فرای (ایران‌شناس آمریکایی) با عنوان «نقش فرای در تاریخ و فرهنگ ملی ایران» برگزار کند.

متنی که کاظم موسوی بجنوردی، رییس مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی در سایت این مرکز برای این بزرگداشت نوشته است، بدین قرار است: 

«تصمیم داشتم که دیگر راجع به ایران‌شناس بزرگ جهان، شادروان ریچارد نلسون‌فرای، سخنی نگویم و چیزی ننویسم تا بهانه‌ای در دست مخالفان نباشد که نیش و طعن خود را متوجه دولت مظلوم آقای دکتر روحانی کنند. چراکه بر این باورم که هر ایرانی وطن‌دوستی وظیفه دارد در شرایط کنونی به هر نحوی که صلاح می‌داند به دولت آقای دکتر روحانی کمک کند تا به خواست خداوند متعال در مذاکراتش با 1+5 موفق شود و کشور ما را سرافرازتر کند.

اما اکنون بسیارند کسانی که راجع به دفن فرای در اصفهان می‌پرسند: بالاخره نتیجه چه شد و چرا شما سکوت کرده‌اید؟ نخست یک‌بار دیگر به عزیزانی که مخالف دفن آقای فرای در اصفهان هستند متذکر می‌شوم که اولا مشارالیه هیچ‌گاه جاسوس «سیا» نبوده و کسانی که این اتهام واهی را به ایشان زده‌اند اشاره به 70 سال پیش در دوره سربازی ایشان در جنگ جهانی دوم دارند که به‌عنوان افسر وظیفه «شرق‌شناس» گزارش‌هایی را که بخش اطلاعاتی ارتش از این سرباز می‌خواسته، پاسخ داده و نظرات خود را ابراز داشته است که طبعا بر حسب وظیفه ملی او بوده و نه فقط نقصانی در شخصیت او نیست که مسلما خدمت هرکس به کشورش، فضیلت محسوب می‌شود.

اما آنچه بیش از همه مهم است؛ اینکه در آن تاریخ هنوز سازمان «سیا» تشکیل نشده بوده که کسی عضو آن باشد. اکنون «مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی» در نظر دارد، شنبه 10 خرداد  بزرگداشتی برای این ایران‌دوست مظلوم تحت نام «نقش فرای در تاریخ و فرهنگ ملی ایران» برگزار کند. 

راجع به دفن او در اصفهان هنوز مایوس نشده‌ام. در این‌باره، ظاهرا پیشنهاد شده است که در قبرستان ارمنیان اصفهان یا در شیراز یا در قبرستان زردشتیان یزد دفن شود. برخی دوستان مشغول مذاکره با همسر آسوری‌ ـ ایرانی ایشان هستند که در هر حال باید نظر ایشان محترم شمرده شود. من هنوز بر عهد خود هستم که اگر پیکر این عزیز را تحویل ما دهند پیکرش را با احترام دفن کنیم و مقبره‌ای هم برایش بسازیم و یاد و خاطره‌اش را به پاس خدماتی که به فرهنگ و تاریخ ملی ما کرده است، گرامی بداریم. او به من وصیت کرد و من پذیرفتم. او گفت ایرانیان موحد بودند و به این جهت از جان و دل اسلام را پذیرفتند و نقش بسیار برجسته‌ای در تکوین و شکوفایی فرهنگ و تمدن اسلامی ایفا کردند.» 

درباره «ریچارد فرای» 

«ریچارد نلسون فرای»، ایران‌شناس، شرق‌شناس و استاد بازنشسته دانشگاه هاروارد بود و به زبان‌های فارسی، عربی، روسی، آلمانی، فرانسوی، پشتو، ازبک و ترکی مسلط و با زبان‌های اوستایی، پهلوی و سغدی آشنایی کامل داشت.

فرای بیش از ۷۰ سال از زندگی‌اش را صرف مطالعه و پژوهش درباره تاریخ و فرهنگ فلات ایران کرد و یکی از آخرین بازماندگان نسل ایران‌شناسان و شرق‌شناسانی چون «آرتور کریستین‌سن و آرتور پوپ»، «رومن گیرشمن» و پروفسور «آلبرت امستد» بود که شرق‌شناسی را در دانشگاه‌های جهان بنیان گذاشت و تالیفات بسیاری درباره فرهنگ و هنر و تاریخ ایران داشت. 

این ایرانشناس و شرق‌شناس برجسته آمریکایی، 27 مارس (هفتم فروردین 1393)، در سن 94 سالگی درگذشت. فرای در وصیتش خواست در اصفهان و کنار زاینده‌رود، در جوار آرامگاه استادش، پروفسور «آرتور پوپ» به خاک سپرده شود. اگرچه پس از درگذشت وی، سخنانی درباره لزوم انتقال جسد او به ایران مطرح شد اما این امر صورت نگرفت تا این‌که کشور تاجیکستان از تعلل مقامات ایرانی استفاده و تمایل خود را برای انتقال پیکر فرای به کشورش اعلام کرد. 

وصیت وی مبنی بر دفن کردنش در حاشیه زاینده‌رود اصفهان جنجال‌هایی را در ایران از سوی اصولگرایان به همراه داشت. در این میان برخی از روزنامه‌ها، در حمایت و برخی در مخالفت با دفن پیکر این ایرانشناس در ایران مطالبی را نوشتند. «ریچارد فرای مستشرق آمریکایی مرتبط با سازمان جاسوسی سیا است که از سال 89 توسط حلقه انحرافی ترویج شد و از وی برای سخنرانی در همایش ایرانیان خارج کشور دعوت به عمل آمد. بعدا نیز با پادرمیانی میراث فرهنگی و در ادعایی بلاوجه اعلام شد که خانه‌ای در اصفهان به نامبرده تعلق می‌گیرد. فرای پیش از این دست و دلبازی! خواستار دفنش در اصفهان پس از مرگ شده بود.» 

بعدها اخباری از زبان دوستان (افشین زند) این ایران‌شناس آمریکایی منتشر شد که می‌گفت، او در سه هفته آخر عمر ترجیح می داده تا در یزد یا شیراز هم دفن شود.

از میان کتاب‌های بسیاری که فرای درباره تمدن ایران و ایرانیان نوشته ‌است می‌توان به کتاب‌های ترجمه تاریخ بخارا، میراث باستانی ایران، عصر زرین فرهنگ ایران، ایران بزرگ و تاریخ باستانی ایران به عنوان برجسته‌ترین آثار وی اشاره کرد.-