به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، شماره 185 «کتاب‌ماه تاریخ و جغرافیا» ماهنامه تخصصی اطلاع‌رسانی و نقد و بررسی کتاب با نگاه ویژه به مطالعات تاریخ جهان اسلام منتشر شد. 

عباس برومند اعلم در «سرسخن» این شماره با عنوان «تاریخ اسلام معاصر؛ حلقه مفقوده مطالعات تاریخی» نوشته است: «بی‌توجهی اهالی دانش تاریخ به مطالعات تاریخ اسلام معاصر زمانی به معضل تبدیل می‌شود که بدانیم همکاران ما در حوزه علوم سیاسی خود را متولی این حوزه قرار داده‌اند، حال آن‌که این حوزه روش و فنون مطالعه تاریخی را می‌طلبد که این عزیزان با آن بیگانه‌اند و بنابراین جامعه علمی ایران هنوز جز نمونه‌هایی اندک، نتوانسته است تولیدکننده آثار فاخری در این عرصه مهم باشد.»

گفت‌وگوی ویژه «نشست» کتاب‌ماه تاریخ و جغرافیا به «جنبش سیاسی خاورمیانه (از سلفی‌گری تا نوسلفی‌گری) اختصاص داشت که با حضور حجت‌الله جودکی و عباس برومند اعلم برگزار شد. برومند اعلم می‌گوید: «در طول قرن سیزدهم و قرن چهاردهم اصطلاح سلفی‌گری به‌تدریج و آرام‌آرام شمول خود را از دست داد و دیگر فقط به گروه‌ها و دسته‌هایی خاص اطلاق می‌شد، یعنی کسانی که معتقد بودند باید همه مظاهر غرب را کنار گذاشت و تمام مصادیق را باید از اسلام استخراج کرد و جهان اسلام را با تمام آموزه‌های خود از نو ساخت.» 

حجت‌الله جودکی نیز معتقد است: «سه مساله در جهان اسلام وجود داشت که مانع رشد و توسعه مردم می‌شد؛ یکی عقب‌ماندگی اجتماعی بود، ‌مثل بی‌سوادی و فقر، مساله دوم استعمار و سومین آن‌ها استبداد بود.» 

«نظرگاه» این شماره با سه مقاله به‌چاپ رسیده است. عبدالله فرهی در مقاله «غرب و اخوان‌المسلمین» نوشته است: «هر چند که با ظهور سید قطب و پس از آن چند شاخه شدن اخوان‌المسلمین، گروه‌هایی تندرو از دل آن ظهور یافتند، ولی به هیچ‌وجه دچار تندروی‌های خشونت‌آمیز نشد و زدن برچسب‌هایی مانند نئوفاشیستی بر این جنبش کاملا اشتباه است.»
 
در بخشی از مقاله «ابومصعب الزرقاوی، افسانه یا واقعیت» به‌همت یاسر قزوینی حائری آمده است: «بزرگنمایی شخصیتی به نام الزرقاوی به‌عنوان رابط میان صدام و بن‌لادن بهترین بهانه را برای حمله به عراق به آمریکا داد در واقع آمریکا با اشغال عراق و سیاست‌های بعدی‌اش در عراق خودآگاه و یا ناخودآگاه تمام نیروهای تروریستی بنیادگرا و تکفیری را در مقطعی چند ساله به عراق کشانید.»

مقاله «مسلمان‌ها و فاشیسم» نوشته سعید عابدپور نیز به مساله مفهوم فاشیسم پرداخته و سوءاستفاده و کاربرد نادرست از آن در سطح روابط بین‌الملل و علوم سیاسی را مساله‌ای برای بدنام کردن همه جنبش‌های اسلامی می‌داند. در این مقاله آمده است: «جان اسپوزیتو با به کار بردن اصطلاح «بنیادگرایی» درباره جنبش اسلام‌گرا موافق نیست. وی می‌گوید: این اصطلاح اساسا اصطلاحی مسیحی است و در غرب معادل‌سازی بنیادگرایی با تندروی (رادیکالیسم) و ترور، زمینه دارد.» 

«کنکاش» با چهار مقاله «جهاد در غرب» اثر امیریحیی آیت‌اللهی به معرفی کتاب «جهاد در غرب؛ برآمدن سلفی‌گری نظامی» پرداخته و زهرا رحیمی کرمی نیز کتاب «جنبش‌های اسلامی در اندونزی» را در مقاله «اسلام در اندونزی» معرفی و بررسی کرده است. فضه محمودی در مقاله «نهاد ولایت‌عهدی در خلافت اموی و عصر عباسی (56 – 232ق)» کتابی با همین نام را شرح داده و مقاله پایانی این بخش با عنوان «سلفی‌گری و افراط‌گرایی» به‌قلم یحیی شعبانی کتاب «سلفی‌گری (جریان‌های بنیادگرا و پشیگیری از افراط‌گرایی)» که در آلمان به‌چاپ رسیده، بررسی کرده است.

«بازتاب» این شماره از کتاب ماه تاریخ و جغرافیا دربردارنده پنج مقاله است. آرش سلطانی با عنوان «شهرنشینی در ایران»، نسرین میرآخورلو با نام «ایرانیان در بابِل»، فرزانه اصغری با اثر «بازگشت تاریخ»، رحیم شبانه با مقاله «شهربانو: افسانه یا واقعیت» و محمود فاضلی با مقاله «نلسون ماندلا» به‌ترتیب کتاب‌های «تاریخ شهر و شهرنشینی در ایران از آغاز تا دوران قاجار»، «ایران در بابل هخامنشی»، «بازگشت تاریخ و پایان رویا»، «شهربانو: بازکاوی و پژوهشی درباره همسر امام حسین (ع) و امام سجاد (ع)» و «زندگینامه خودنوشت» را مرور و شرح داده‌اند.

«مکتوبی از میرزا حسن رشدیه» به‌قلم علی قیصری در بخش «یاد ماندگار» آمده است. این متن گزیده‌ای از آخرین مکتوبات میرزا حسن رشدیه است که به استناد خود متن تاریخ آن سال 1361 هجری‌قمری برابر با 1321 هجری‌شمسی و 1942 میلادی یعنی دو سال پس از درگذشت نویسنده و به احتمال زیاد در قم نوشته شده است. 

«روایت حجاب در ایران» از زهرا حاتمی، «عکس و تاریخ» به‌قلم آزاده حسنین و «بندر نوشهر» نوشته شهلا بیک‌زاده، سه مقاله بخش «پرتوهای تلاش» را تشکیل داده‌اند. «همین ماه»، «کوتاه از تاریخ» و «پیشخوان» همچنین «چکیده انگلیسی» مقاله‌ها در بخش انتهایی «کتاب‌ماه تاریخ و جغرافیا» آمده است. 

شماره 185 «کتاب‌ماه تاریخ و جغرافیا» در 104 صفحه و بهای دو هزار تومان از سوی موسسه خانه کتاب منتشر شده است.