یکشنبه ۲۳ بهمن ۱۳۹۰ - ۱۶:۲۹
«بررسي تطبيقي نسخ در قرآن كريم» به چاپ رسيد

چاپ نخست کتاب «بررسي تطبيقي نسخ در قرآن كريم» نوشته سيد عبدالرسول حسيني‌زاده از سوي موسسه بوستان كتاب منتشر و روانه بازار نشر شد.-

به گزارش خبرگزاري کتاب ايران(ايبنا)، اين نوشتار علاوه بر معرفي نسخ، انواع و شرايط آن از ديدگاه فريقين و ارزيابي دلايل موافقان و مخالفان آن، ادعاي نسخ 20 آيه را نقد و بررسي كرده و نسخ مطلق را فقط در آيه جزاي فاحشه و نجوا و نسخ مشروط را در آيه 65 انفال ثابت كرده و بقيه موارد را بدون دليل دانسته است.

بر اساس مطالب كتاب، «موضوع نسخ در قرآن، از جهت ارتباط آن با شناخت تاريخ تشريع و قانون‌گذاري و مراحل مختلف آن در اسلام، شيوه تربيتي اين دين مبين و شناخت احكام نوراني آنها اهميت ويژه‌اي دارد و از صدر اسلام تاكنون همواره مورد توجه دانشمندان شيعه و سني بوده؛ از اين‌رو مخالفان اسلام و خاورشناسان با غرض‌ورزي و طرح شبهات، به آن توجه كرده‌اند.
گستره نسخ در زبان پيشينيان و روايات، به مراتب فراتر از اصطلاح اصوليان و مفسران متاخر است و سرچشمه زياده‌روي در شمار آيات منسوخ در قرآن، غفلت از همين امر است.»

نسخ در روايات و اصطلاح سلف شامل تخصيص، تقييد، بيان و... بوده است و در اصطلاح متاخران فقط شامل برداشتن يك حكم به طور كامل است. اين نوشتار ضمن تعريف و تبيين ابعاد مختلف اين موضوع با توجه به ديدگاه‌هاي فريقين و پاسخ به شبهات درباره آن، به بررسي مقايسه‌اي ديدگاه‌هاي دانشمندان شيعه و سني در بيست آيه از آياتي كه ادعاي نسخ آنها شده است مي‌پردازد.

بحث نسخ نيز از مباحث قرآني است كه بارها در اين كتاب به آن اشاره شده است و امامان معصوم(عليهم‌السلام) بارها ضرورت اهتمام به آن را يادآوري كرده‌اند و از صدر اسلام تاكنون توجه صحابه و تابعان و ساير قرآن‌پژوهان و مفسران شيعه و سني را به خود جلب كرده است.

حسيني‌زاده در اين باره مي‌نويسد:«تا قرن چهارم كسي در وجود نسخ در قرآن ترديد نكرده بود. تا اين كه ابومسلم اصفهاني در اين قرن با طرح شبهاتي وجود آن را در قرآن انكار كرد، ولي كسي جز تعدادي انگشت‌شمار با وي همراهي نكرد، تا اين كه در قرن چهاردهم، گروهي از خاورشناسان هجوم فرهنگي و جنگ تبليغاتي گسترده‌اي را عليه قرآن و اسلام سامان دادند. اين جريان گروهي از دانشمندان مسلمان را، اعم از شيعه و سني، به تامل بيشتر در اين موضوع ترغيب و احيانا در حركتي انفعالي، به انكار وجود نسخ وادار كرد. اين موضوع نياز جدي به بحث و بررسي مجدد مبحث نسخ را آشكار مي‌كند.»
 
افزون بر اين، با مراجعه گذرا به برخي تفاسير و كتاب‌هاي ناسخ و منسوخ، اين سوال به ذهن مي‌آيد كه آيا چنان‌چه از ظاهر بعضي روايات و سخنان مفسران گذشته استفاده مي‌شود، در بسياري از آيات قرآن، حكم نسخ شده است؟ نويسنده اين اثر براي يافتن پاسخ اين سوال بر آن شده تا در پژوهشي فراگير به ارزيابي جنبه‌هاي مختلف نسخ در قرآن، با توجه به ديدگاه‌هاي شيعه و سني بپردازد. حاصل اين تلاش، نوشته حاضر است كه با عنوان «بررسي تطبيقي نسخ در قرآن كريم» نام‌گذاري شده است. هدف از «تطبيق» در عنوان كتاب، بررسي مقارن ديدگاه‌هاي مختلف دانشمندان اماميه و اهل سنت در كنار هم است.

اين نوشتار در سه فصل تنظيم شده است كه فصل نخست، شامل كليات تحقيق، بيان مساله، سوالات اصلي و فرعي، ضرورت و اهميت بحث، اهميت نسخ، در روايات و پيشينه بحث است. فصل دوم، مباني نظري نسخ را بررسي مي‌كند كه در هفت بخش تنظيم شده است. بخش نخست به بررسي نسخ در لغت، نسخ در اصطلاح، اصلاح سلف در نسخ، بدا و فرق آن با نسخ و فرق بين نسخ و تخصيص مي‌پردازد. در اين بخش به سبب ارتباط نسخ و بدا، مباحث مربوط به آن نيز به طور مختصر بررسي و با استناد به كتاب و سنت و سخنان دانشمندان اهل سنت، اين حقيقت اثبات شده است كه بدايي كه اماميه به آن باور دارد، دانشمندان اهل سنت با عنواني ديگر، يعني محو و اثبات به آن معتقدند و نزاع اماميه و اهل سنت در آن لفظي است. بخش دوم به تفصيل به بررسي شرايط نسخ در سه حوزه شرايط ناسخ، منسوخ به و منسوخ مي‌پردازد. در بخش سوم، علاوه بر ارزيابي امكان و دلايل نسخ، نسخ در تورات و انجيل به صورت مبسوط بررسي شده است. بخش چهارم حكمت نسخ را ارزيابي و  بخش پنجم، به اختصار ديدگاه‌هاي منكران نسخ را نقل و نقد مي‌كند. در بخش ششم، علاوه بر تبيين اقسام نسخ و بررسي آن‌ها، تنها يكي از اقسام نسخ، يعني نسخ حكم با بقاي تلاوت ثابت دانسته شده است و مردود بودن ساير اقسام به اثبات رسيده است.
در بخش هفتم، ضمن بيان اصل اولي در نسخ، به بررسي دلايل مختلف زياده‌روي برخي مفسران در شمار آيات منسوخه قرآن پرداخته شده است.

فصل سوم كتاب هم به ارزيابي ادعاي نسخ 20 آيه اختصاص دارد و در نهايت، نسخ در آيه جزاي فاحشه، نجوي و نسخ مشروط (نسا) در آيه 65 انفال پذيرفته شده است. هرچند نسخ آيه 50 احزاب نيز خالي از قوت نيست و قراين و شواهدي بر آن دلالت دارد.

در انتهاي اين اثر، نمايه‌اي از آيات، روايات و اعلام نيز درج شده است.
چاپ نخست کتاب «بررسي تطبيقي نسخ در قرآن كريم» با شمارگان 1000 نسخه، 308 صفحه و به بهاي 50000 ريال راهي بازار نشر شد.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها

اخبار مرتبط