به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، محدودیت‌های ناشی از همه‌گیری بیماری کووید19 و رعایت پروتکل‌های بهداشتی موجب تغییر روند فعالیت بسیاری از صنف‌ها شده‌است و فروشندگان برای ارائه خدمات از فضای مجازی استفاده می‌کنند. همچنین شرایط اقتصادی، خرید مردم را به شدت تحت تاثیر قرار داده‌است و افراد، بیشتر به خرید کالاهای ضروری تمایل نشان می‌دهند. در این میان هنوز به کتاب، به عنوان کالای ضروری نگاه نمی‌شود و این مساله باعث کمتر شدن استفاده از آن، نسبت به ماه‌های پیش از پاندمی شده‌است. این درحالی است که بسیاری، گسترش بیماری و کاهش فعالیت‌های اجتماعی را، عامل بالارفتن سرانه کتابخوانی می‌‌دانستند و از سوی دیگر، بیماری کووید19 موجب تغییر در سازوکار فعالان حوزه کتاب شده‌است؛ برخی از ناشران اقدام به توزیع و فروش کتاب کردند و همچنین برخی از افرادی که در شرکت‌های پخش کار می‌کردند، شرکت‌های جدید تاسیس کردند.
احمد یزدانجو، مدیر انتشارات و مجموعه کتابفروشیهای یاس در مشهد، افزایش تعداد موزعان و توزیع کتاب توسط ناشران را به عنوان عاملی که موجب شکل‌گیری رقابت در این بازار می‌شود، می‌داند. به گفته او، ارائه کتاب توسط ناشران در کتاب‌فروشی‌ها، راهی نیست که منجر به کاهش هزینه این کالا برای مخاطبان شود.
هرچه فعالیت تخصصی‌تر باشد، بازار بهتر رصد می‌شود
اخیرا شاهد آن هستیم که به تعداد ناشرانی که کتاب‌هایشان را می‌فروشند و توزیع می‌کنند، افزوده شده است. همچنین تعداد شرکت‌های توزیع روبه افزایش است. به نظر شما این تغییرات چه تاثیری می‌تواند بر روند فعالیت در حوزه کتاب داشته‌باشد؟
به نظر من بهتر است فعالان صنعت نشر، در حوزه خود تخصصی‌تر فعالیت کند؛ یعنی ناشر کتاب را چاپ و موزع آن را پخش کند. هرچه فعالیت تخصصی‌تر باشد، بازار بهتر رصد می‌شود. افزایش تعداد موزعان و اقدام ناشران به توزیع کتاب به دلیل مشکلاتی است که در مراکز پخش از نظر معرفی نکردن کالای تولیدی ناشر وجود داشت. در نتیجه ناشران شاخصی که عناوین بیشتری تولید می‌کردند، به کار پخش هم روی آوردند، اما تقریبا به این نتیجه رسدیند که اگر دست توزیع‌کننده را باز بگذارند و با آن‌ها همکاری داشته‌باشند، برای کتاب‌فروشان و ناشران بهتر خواهدبود.
آیا ممکن است کتابی که توسط ناشر، میان کتاب‌فروشی‌ها توزیع می‌شود، با هزینه کمتری به دست مشتری برسد؟
ناشری که کتابش را توزیع می‌کند، تخفیف بیشتری نمی‌دهد. برای 10 کتابی که ناشر به کتاب‌فروشی می‌دهد، درصد توزیع پایینی درنظر گرفته می‌شود، در صورتی که برای توزیع‌کنندگان این درصد، رقم بالاتری است. ناشری که کتابش را با 30 درصد توزیع می‌کند، اختلاف را به کتاب‌فروش نمی‌دهد؛ چراکه ناشر باید هزینه‌های مختلفی را متقبل شود.
آیا انتشارات یاس مشهد اقدام به توزیع مستقیم کتاب‌هایش کرده است؟
خیر. خودمان توزیع نمی‌کنیم، با شرکت‌های پخش همکاری داریم.
تا جایی که اطلاع دارم، دو کتاب‌فروشی دارید. آیا در این کتاب‌فروشی‌ها کتاب‌های نشر یاس مشهد را با قیمت پایین‌تری می‌فروشید؟ چراکه برای آن‌ها، درصدی به توزیع‌کننده نداده‌اید.
ما سه کتاب‌فروشی داریم که هر سه در مشهد است و فعلا برای شهرهای دیگر برنامه نداریم. تجربه همکاران باعث شد که فعلا کتاب‌فروشی در دیگر شهرها تاسیس نکنیم؛ چراکه این حوزه سودآوری ندارد. وقتی کتاب‌های انتشارات یاس را در کتابفروشیهای خودمان عرضه می‌کنیم، این اقدام همراه با معاوضه 80 تا 90 درصدی با مراکز پخش انجام می‌شود. وقتی کتابی از ناشر دیگر به‌دست ما می‌رسد، برای ما مقرون به‌صرفه خواهدبود، زیرا شرایط مانند زمانی است که کتاب انتشارات خود را با 10 درصد تخفیف می‌فروشیم، دستمان باز است تا برای مشتریان خوب و افرادی که بخواهیم تشویق به خرید و مطالعه بیشتر بکنیم، تخفیف بدهیم. همچنین می‌توانیم زمان برگزاری طرح‌های حمایتی خانه کتاب و ادبیات ایران، تخفیف بیشتری به مشتریان ارائه دهیم یا اگر اعتبار طرح تمام شد، تا پایان طرح کتاب‌ها را با تخفیف بفروشیم.
به نظر شما پس از همه‌گیری بیماری کووید19، درصدی که شرکت‌های توزیع‌کننده دریافت می‌کنند، افزایش یا کاهش یافته است؟
فروش افت زیادی داشته‌است و تعطیلی بازار خریدارها را مجبور کرد تا حساب‌شده‌تر و کمتر خرید بکنند. اما این روند در کار درصدی که توزیع‌کنندگان دریافت می‌کنند، تاثیری نداشته است. کار کتاب‌فروشی برای افراد جذابیت چندانی ندارد؛ به همین دلیل فروشنده و فروشگاه کتاب کم داریم. با برگزار نشدن نمایشگاه کتاب و بازارهای منطقه‌ای و مناسبتی دیگر، این ویترین از قبل هم کمتر شده است.
موزعان جدید می‌توانند گستره جغرافیایی بیشتری را پوشش دهند
افزایش تعداد موزعان، به نظر شما آیا می‌تواند آسیبی به فعالان این حوزه واردکند؟
افزایش تعداد توزیع‌کنندگان می‌تواند باعث رقابت شود. برای مثال می‌توانند گستره جغرافیایی بیشتری را تحت پوشش قرار دهند. به نظرم برای موزعان جدید بازار کار وجود دارد و آن‌ها می‌توانند بازارهای جدیدی در این حوزه پیدا کنند؛ زیرا هنوز در بخش توزیع مشکل داریم. به برخی از شهرها و مناطق دورافتاده کتاب دیرتر می‌رسد و شاید توزیع‌کنندگان جوان این کاستی را بتوانند پوشش دهند.
وضعیت توزیع‌کنندگان در شهر مشهد به چه صورت است؟ آن‌ها چه پارامترهایی را برای فعالیت درنظر می‌گیرند؟
فعالیت در فضای مجازی و افزایش اطلاع‌رسانی باعث شده‌است، اقدامات شرکت‌های پخشی به‌روز باشد و به‌خوبی درباره فعالیت خود اطلاع‌رسانی کنند. به همین دلیل در مقایسه با سال‌های گذشته، شرکت‌های توزیع‌کننده فعالیت بهتری دارند. ارتباط بین کتاب‌فروشان و موزعان بهتر و راحت‌تر شده‌است.
به نظر شما آیا توزیع‌کنندگان باید برای آگاهی‌رسانی به کتاب‌فروشان و افزایش فروش اقداماتی مانند معرفی کتاب انجام دهند یا این وظیفه بر عهده ناشر است؟
ناشران کتاب را تولید می‌کنند، پس شناخت بهتری از آن دارند. تعداد کتابی که موزعان و کتاب‌فروشان با آن سروکار دارند، بالا است و آن‌ها نمی‌توانند تمام کتاب‌ها را بررسی و به مشتری معرفی کنند. این وظیفه ناشر است که در سایت یا کانال تلگرامی، اقداماتی برای معرفی کتاب انجام دهد تا کتاب‌فروشان و مشتری بتواند با آگاهی کافی خرید کند.
شما برای معرفی کتاب‌های انتشارات یاس چه اقداماتی انجام می‌دهید؟
سعی کردیم پشت جلد کتاب‌هایمان را تا حد ممکن جذاب طراحی و اطلاعاتی درباره کتاب در پشت جلد چاپ کنیم. در ارتباطی که با مشتریان در کتاب‌فروشی و از طریق فضای مجازی داریم، کتاب‌های انتشارات یاس و دیگر نشرها را معرفی می‌کنیم. همچنین درباره کتاب‌های پرفروش و جالب دیگر ناشران اطلاع‌رسانی انجام می‌شود.
دوشنبه ۱۹ آبان ۱۳۹۹ - ۱۳:۰۵
مدیر انتشارات و مجموعه کتابفروشیهای یاس در مشهد نگاه مثبتی به افزایش تعداد موزعان کتاب دارد چراکه این اتفاق را باعث ایجاد بازار رقابتی و البته پرشدن خلأهای شبکه توزیع کتاب می‌داند.
نظر شما