علی ناظری، رئیس هیات مدیره مجمع ناشران دفاع مقدس در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، با اشاره به شرایط بازار کتاب و فعالیت ناشران در دوران کرونا گفت: تولید کتاب دفاع مقدس نیز مانند سایر کتاب‌ها تحت تاثیر شرایط کلی و شیوع ویروس کرونا در ماه‌های اخیر است؛ به‌طوری که بحث تولید و توزیع کتاب در این حوزه افت داشته.
 
وی، اختصاصا درباره وضعیت انتشار کتاب‌های دفاع مقدس در بازار کنونی کتاب افزود: در بین حوزه‌های مختلف تولید کتاب، کتاب‌های دفاع مقدسی وضعیت بهتری در فروش و تولید دارند و بازار آن‌ها‌ نسبت به حوزه‌های دیگر گرم‌تر است.
 
ناظری با اشاره به عوامل این موضوع توضیح داد: وضعیت بین‌المللی ایران در جهان شرایطی را ایجاد کرده است که مردم به کتاب‌های دفاع مقدس بیشتر علاقه‌مند شوند و با ذهنیات و روحیات آن‌ها همخوانی بیشتری داشته باشد. با توجه به تبلیغاتی که در این زمینه صورت می‌گیرد؛ روز‌به‌روز این موضوع بیشتر می‌شود و توجه به کتاب‌های دفاع مقدسی بیشتر می‌شود.
 
وی در ادامه صحبت‌های خود، درباره عوامل موثر در بهتر شدن وضعیت کتاب‌های دفاع مقدس عنوان کرد:‌ عامل دیگر تقریض‌های مقام معظم رهبری بر برخی از کتاب‌های این حوزه است که نشان‌دهنده عنایت رهبری به این کتاب‌هاست. این اقدام، برای اینکه مردم و جوان‌ها این کتاب‌ها را بخوانند تاثیر مضاعفی دارد و در واقع باعث تبلیغ و معرفی کتاب‌ها می‌شود.
 
ناظری با بیان اینکه امروز کتاب دفاع مقدس به یک بلوغ محتوایی و شکلی رسیده است، گفت:‌ نسبت به دوره‌های گذشته، کتاب‌هایی که طی سال‌های اخیر منتشر می‌شود، خیلی بهتر است و مطالب تازه و متنوعی دارد. به همین دلیل خوانندگان را اقناع کرده و حتی افراد جدیدی را به این حوزه اضافه می‌کند.
 
رایزنی برای توسعه ویترین
وی در پاسخ به سوال ایبنا درباره وضعیت عرضه و ویترین کتاب‌های دفاع مقدس گفت: همان‌طور که گفتم، مشکلات عمومی آثار این حوزه با مشکلات عمومی سایر حوز‌ه‌ها یک‌سان است. ما مشکلی به نام ویترین داریم و مردم نمی‌دانند از آخرین تولیدات حوزه نشر چگونه مطلع شوند. در مرحله بعد؛ چگونه این کتاب را به‌دست بیاورند و این موضوع نشان می‌دهد که ما هم در اطلاع‌رسانی و هم دستیابی به اطلاعات مشکل داریم.
 
مدیرمسئول انتشارات فاتحان، همچنین ادامه داد: در سال‌های اخیر حدود ۲۵۰ کتاب‌فروشی در سطح کشور وجود داشته‌اند که کتاب‌های دفاع مقدسی را می‌فروشند. برخی از آن‌ها به‌صورت اختصاصی به عرضه این آثار می‌پردازند و برخی دیگر علاوه بر آثار عمومی در سایر گرایش‌ها، کتاب‌های دفاع مقدسی نیز می‌فروشند.
 
ناظری با بیان اینکه این میزان کتاب‌فروشی نمی‌تواند نیازهای موجود را برآورده سازد، گفت: ما به‌عنوان مجمع و یک تشکل صنفی، نه قدرت و نه برنامه‌ خاصی داریم که بتوانیم خودمان در این زمینه وارد شویم؛ اما تعاملات و رایزنی‌هایی با مجموعه‌های مختلف برای توسعه ویترین کتاب‌های این حوزه داریم.
 
وی در این زمینه توضیح داد: با سازمان بسیج به دلیل تعدد ساختمان و فروشگاه، سازمان تبلیغات اسلامی، بنیاد شهید و امور ایثارگران، آستان قدس رضوی، کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان اوقاف و امور خیریه رایزنی‌هایی داشتیم که بتوانیم محصولات فرهنگی و کتاب در این حوزه را در کتاب‌فروشی‌هایشان قرار دهند یا به‌صورت اختصاصی کتابخانه دفاع مقدس راه‌اندازی کنند.
 
ناظری با اشاره به تاکیدات مقام معظم رهبری بر ترویج، تولید و توزیع کتاب دفاع مقدس گفت: بخشی از سخنرانی ایشان نیز امسال در آغاز هفته دفاع مقدس به موضوع ادبیات دفاع مقدس و ادبیات مقاومت بود و دستگاه‌‌ها، نویسندگان و ناشرانی که در این حوزه کار می‌کنند را تشویق می‌کردند و ما نیز همین خط را دنبال می‌کنند و با مجموعه‌هایی که توان راه‌اندازی کتاب‌فروشی دارند یا فروشگاه‌‌های زنجیره‌ای دارند صحبت می‌کنیم.
 
وی یادآور شد: برخی از کتاب‌فروشی‌ها که به تازگی تاسیس شده‌اند با ما ارتباط می‌گیرند که چگونه می‌توانند کتاب‌های جدید را در فروشگاهشان عرضه کنند و ما نیز به‌دلیل ارتباط با ناشران این حوزه با آن‌ها همکاری می‌کنیم و قول می‌دهیم که تازه‌های نشر را با قیمت مناسب در اختیارشان قرار دهیم.

نبود سامانه توزیع کتاب دفاع مقدس
ناظری همچنین درباره شیوه‌های توزیع کتاب‌های دفاع مقدس گفت:‌ در کشور ما یک سازمان یا سامانه قوی توزیع کتاب دفاع مقدس نداریم؛ بلکه مجموعه‌هایی وجود دارند که در آ‌ن‌ها تعدادی ناشر به‌صورت مشترک فروشگاه‌ها را شناسایی کرده و توافق کرده‌اند تا کتاب به آن‌ها برسانند؛ ولی موزع رسمی و قوی که پاسخگوی همه مطالبات مردم و فروشگاه‌ها باشند را ندارند.
 
وی افزود: شاید بتوانید تعدادی از کتاب‌های یک سال قبل را بیابید؛ اما در برخی از استان‌ها به سختی می‌توان فروشگاهی پیدا کرد که کتاب‌های روز در آن وجود داشته باشد.این یعنی ما مرکز توزیع قوی که برآورد کلی از وضعیت مطالبه مردم و مخاطب داشته باشد و کتاب را به موقع به فروشگاه‌های مختلف برساند، نداریم.
 
ناظری با بیان اینکه توزیع کتاب‌های دفاع مقدس به شکل ساده و ابتدایی است، عنوان کرد: این‌کار شکل منسجمی ندارد و ناشر هم نمی‌داند بعد از انتشار کتابش چه سرنوشتی دارد تا بداند بعد از چاپ، آیا می‌تواند کتاب را به کتاب‌فروش برساند یا خیر. از سوی دیگر؛ کتاب‌فروش هم نمی‌داند کتاب‌های مختلفی که به‌عنوان مثال در هفته دفاع مقدس رونمایی می‌شوند و اخبار آن در رسانه‌ها منتشر شده، به دستش می‌رسد یا نه.
 
رئیس هیات مدیره مجمع ناشران دفاع مقدس یادآور شد: نگاهی به روند کلی این موضوع نشان می‌دهد که ما در حوزه توزیع و فروش کتاب‌های دفاع مقدسی، خیلی ضعیف هستیم و دست و پا زدن و تلاش‌های ما تاکنون به نتیجه نرسیده و یکی از ضعف‌های مهم ما در این بخش است.
 
پرهیز از رقابت نابرابر بین ناشران دولتی و خصوصی
وی با بیان اینکه چالش‌های فعالیت ناشران در دو بخش خصوصی و دولتی متفاوت است، عنوان کرد: ناشر خصوصی سرمایه شخصی خود را برای چاپ کتاب وارد این کار می‌کند. این سرمایه باید با فروش کتاب به او برگردد تا کتاب‌‌های بعدی را چاپ کند. ناشر این حوزه نمی‌تواند کتاب را مدت‌ها پشت ویترین در فروشگاه‌ها قرار دهد زیرا سرمایه‌اش  به خطر می‌افتد و ممکن است که بعد از آن حتی نتواند کار خود را ادامه دهد.
 
ناظری با بیان اینکه برای ناشر دولتی در این زمینه نگرانی‌ای وجود ندارد، عنوان کرد: اگر سرمایه‌ این ناشر معطل شد اهمیتی ندارد؛ به‌طوری‌که حتی اگر ۲۰ کتاب هم تولید کند، فروش رفتن یا نرفتن کتاب‌هایش مهم نیست. این موضوع رقابت و فعالیت را برای ناشران این حوزه با چالش‌های جدی روبه‌رو کرده است.
 
وی تاکید کرد: معتقدم برای برون‌رفت از این وضعیت و اینکه بازار ناشر خصوصی گرم باشد و بتواند کار خود را به درستی انجام بدهد و کارهای نوآورانه تولید کند، باید برنامه‌ریزی کرد. مساله اصلی این است که رخدادهایی که در جنگ گذشته است، بسیار زیادند و کتاب‌های منتشر شده شاید فقط چند سطل آب از یک دریا است. هنوز خیلی مسائل باقی مانده که بیان نشده است.
 
ناظری با طرح پیشنهادی در این زمینه گفت: اگر تنها کارهایی که مستندنگار جنگ است؛ مثل پژوهش‌ها و کارهای تاریخی و تاریخ شفاهی که عین آن باید به متن و کتاب تبدیل شود، توسط مجموعه‌های دولتی در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، بنیاد حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس، ارتش جمهوری اسلامی ایران، مجموعه بنیاد شهید و ... به چاپ برسند، نتایج بهتری به‌دست خواهد آمد؛ زیرا این ناشران اگر کتاب‌هایشان مدت‌ها هم پشت ویترین باقی بماند، مشکلی نخواهند داشت.
 
به گفته وی، این ناشران می‌توانند به سراغ اسناد تاریخی بروند و مصاحبه‌های تاریخی با اشخاص و بزرگان این حوزه داشته باشند و حتی زندگی‌نامه و خاطره‌نویسی هم به بخش دولتی سپرده شوند؛ چون همه آن‌ها در حوزه مستند هستند. اما کارهایی مثل قصه و داستان و رمان که به یک سوژه می‌پردازند؛ به ناشران خصوصی سپرده شوند.
 
وی با بیان اینکه موضوعات و مباحث زیادی در خلال جنگ رخ داده که نه مستند شده‌اند و نه رمان و قصه شیرینی از آن‌ها نوشته شده که دستمایه یک فیلم و تئاتر باشد، افزود: در این حوزه نهادی هم وجود ندارد که این وضعیت را سر و سامان بدهد و زمینه‌های کاری را برای ناشران دولتی و خصوصی تقسیم‌بندی موضوعی کند تا کارها را دنبال کنند. متاسفانه این اتفاقات به‌مرور در زمان در حال فراموشی و محو شدن هستند و این موضوع ضربه‌ای مهم بر پیکره ادبیات دفاع مقدس است.

نگاه ابزاری به تقریض ممنوع!
ناظری همچنین یکی از آسیب‌های جدی نشر دفاع مقدس در سال‌های اخیر را علاقه‌مندی ناشران به تقریض کتاب‌هایشان توسط مقام معظم رهبری دانست و گفت: الان همه مجموعه‌های دولتی و غیردولتی به‌دنبال این هستند که یک کتاب تولید کنند، به دفتر مقام معظم رهبری بفرستند، ایشان تقریض کنند و بر اساس این تقریض فروش بالایی داشته باشند.
 
وی ادامه داد: این کار خلاف آن چیزی است که حضرت آقا دنبال آن هستند. هدف ایشان این است که این فرهنگ در میان مردم ترویج شود و ناشران و نویسندگان به دنبال انتشار آثار جدید و متنوع باشند.
 
ناظری با بیان اینکه متاسفانه الان بسیاری از نویسندگان و ناشران به سراغ کتاب‌های تقریض شده می‌روند، عنوان کرد: آن‌ها تلاش می‌کنند در همان سبک و سیاق کتاب منتشر کنند و کتاب را به دفتر حضرت آقا ارسال کنند. مساله اینجا است که متاسفانه به تقریض به چشم ابزاری نگاه می‌کنند؛ درحالی که ایشان به دنبال بسط و توسعه نگاه دفاع مقدس در بطن جامعه هستند.

وی ادامه داد: این موضوع دلسوزانه مدیریت نمی‌شود و استمرار این آسیب می‌تواند در آینده، اثرگذاری تقریض‌ها را از بین ببرد.