دکتر محمد اسلامی، دندانپزشک با سابقه و عضو هیات علمی دانشکده دندانپزشکی دانشگاه تهران، در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، درباره نقش و شخصیت علمی مرحوم اسماعیل یزدی که چندی پیش بر اثر ابتلا به کووید ۱۹ درگذشت؛ گفت: ابتدا باید بگویم زمانی که من دانشجو بودم رشته دندانپزشکی دپارتمان مشخصی در حوزه پاتوبیولوژی دهان و دندان نداشت  و این به نوعی ضعف‌ به شمار می‌رفت. در آن دوران در‌میان دروس دندانپزشکی درسی به نام آسیب‌شناسی را می‌خواندیم که تحت نظر نظر گروه آسیب‌شناسی بود و مرحوم دکتر کمال‌الدین آرمین‌ ریاست و مدیریت گروه را بر عهده داشت. اما در حوزه پاتولوژیک فک و دهان آن موقع گروهی نداشتیم.  وی ادامه داد: مصادف همان سال ۱۳۳۸ مرحوم اسماعیل یزدی به تازگی از آمریکا به ایران برگشت.  گفتنی است وی شاگرد اول دانشگاه و به همین دلیل موفق به دریافت بورس تحصیلی کشور‌آمریکا شده بود. همانگونه که اشاره شد، این دانشمند فقید، پس از فارق‌التحصیلی در رشته آسیب‌شناسی دهان و جراحی فک و دهان به ایران برگشت.

توصیه‌ای از دکتر قریب
این صاحب‌نظر ‌در عرصه دندانپزشکی گفت: آن زمان پس از بازگشت به ایران به علت دسته‌بندی‌هایی که وجود داشت، ابتدا موفق به همکاری با دانشکده  نشد و به واسطه دکتر محمد قریب به دکتر آرمین معرفی و با توجه به رتبه علمی که داشت، در گروه پاتولوژی مشغول به فعالیت شد. آن زمان درسی به نام پاتولوژی در مقیاس بسیار کوچکی تدریس می‌شد.  در‌نهایت تدریس تخصصی  این ‌درس توسط دکتر یزدی برای دانشجویان دندانپزشکی آغاز شد. تا اینکه در سال‌های ۴۶ و ۴۷ که مجددا به دانشگاه برگشتم و با توجه به علاقه شدیدی که به آسیب‌شناسی فک و دهان و پاتولوژی داشتم، در این رشته مشغول به فعالیت شدم.
اسلامی با اشاره به شخصیت علمی یزدی گفت: دکتر یزدی دارای شخصیت برجسته دانشگاهی بودند.  وی هم‌ سواد کافی  داشت و هم مدرس بسیار خوبی بود همچنین دارای اخلاق اجتماعی بالایی بود و بسیار مورد احترام دانشجویان زمان بود. زمانی که من دوران دستیاری خود را در‌کنار دکتر آرمین و دکتر یزدی سپری می‌کردم،  استاد اصلی من دکتر یزدی بود و به همین دلیل اطلاعات علمی بسیار زیادی به من افزوده شد و از نظر علمی و اخلاق اجتماعی درس های زیادی گرفتم. 

این صاحب‌نظر‌در عرصه دندانپزشکی گفت: بعد از مدتی که به انگلیس مهاجرت کردم و به دانشکده دندانپزشکی برگشتم؛ آن زمان دکتر‌ یزدی سرپرستی دانشکده دندانپزشکی را عهده دار شد و کارهای مهم و درخور ستایشی انجام داد.  فعالیت‌های وی موجب برقراری‌ و حفظ ارتباط دانشکده دندانپزشکی با بخش آسیب‌شناسی دانشکده پزشکی شد که این روند موثری را در‌‌‌ پیشرفت علمی ایجاد می‌کرد.

وی‌ افزود: یکی دیگر ‌از فعالیت‌های موثر این دانشمند تدریس بخش رادیولوژی بود. این بخش در گذشته به شدت ساده انگاشته می‌شد و خودمان یا استاد مربوطه باید از هر عکس دستور علمی طراحی میکردیم و شرح کلینیکی نداشت؛ درست برخلاف روند امروزی. یکی از کارهای مهمی که در زمان ریاست دکتر یزدی انفاق افتاد تغییرات مهمی بود که در بخش رادیولوژی دانشکده دندانپزشکی انجام شد. 

به گفته اسلامی زحمات دکتر یزدی بود که باعث شد بخش رادیولوژی امروز در دانشکده دندانپزشکی یکی از افتخارات این دانشکده باشد. وی این بخش را تقریبا از صفر به بیست رساند. در بخش‌های دیگر هم همینطور برای مثال وی‌ در‌ استخدام برخی افرادی  که بسیار شاخص و مطرح  بودند بسیار نقش داشت به عنوان نمونه ابوالحسن مسگرزاده‌ و به موازات این امر تغییرات بسیار مثبتی در بخش جراحی انجام شد. 

اسلامی‌ درباره نقشی که اسماعیل یزدی در تولید محتوا و تالیف کتاب در رشته دندانپزشکی داشت؛ گفت: بی شک‌ یکی دیگر از تاثیرات دکتر یزدی بر انتشار کتاب‌هایی بود که در زمان فعالیتش در دانشکده دندانپزشکی داشت. وی با انتشار کتاب سیری در‌تاریخ دندانپزشکی ایران نقش مهمی در تولید منبع برای دیگر مولفان داشت. این اثر مربوط به دوران ایران باستان و دوره اسلامی است که حاوی اطلاعات بسیار ارزشمندی است. 

وی درباره این اثر گفت: برای بهره‌گیری شایسته و استفاده کارآمد از رشته‌های مختلف علوم ، آگاهی به تاریخ گذشته و نحوه شروع و شکل‌گیری و سیر پیشرفت آن در طی زمان‌های دور تا به امروز ضروری است و به همین دلیل ، مطالعه و پژوهش و گردآوری و تدوین مطالب تاریخی کاری پرارج و گامی بلند در سلسله مراتب علمی بشمار می‌رود. 

اسلامی با اشاره که وجهه بین‌المللی دکتر یزدی گفت: شخصیت علمی دکتر یزدی باعث رونق رشته دندانپزشکی در‌ایران و در دوره جدید شد.  در دانشکده دندانپزشکی علاوه بر اینکه خودش به شخصه در مسائل تشخیصی همکاری می‌کرد؛ افراد خبره‌ای را تربیت کرد.  دکتر یزدی بسیار فعال  و شخصیت علمی و شهرت دانشگاهی وی در خارج از کشور زیاد بود؛ به گونه‌ای که یکی از بزرگ‌ترین آسیب‌شناسان فک و دهان دنیا که به بازدید از دانشکده دندانپزشکی آمده بود، کمال رضایت را از گروه علمی داشت و بسیار مورد توجه و تحسین قرار داد.

در راه مبارزه با کرونا چه باید کرد؟
وی با اشاره به اهمیت رعایت بهداشت دهان و مسواک در راه مبارزه با کرونا گفت: با اهمیت‌ترین‌ مورد رعایت بهداشت کلی دهان و دندان است. افراد باید به طریقه صحیح مسواک بزنند و تا حد ممکن این فرآیند دوبار انجام شود. باید به محیط نگهداری مسواک توجه داشت ضدعفونی کردن مسواک با آب نمک یکی از راه‌های موثر در این زمینه است. 

اسلامی افزود: شستشوی دهان ‌و بینی با آب نمک رقیق در راه مبارزه با کرونا بسیار مفید خواهد بود و خوب است این عمل به طور روزانه انجام شود. همچنین رعایت فاصله از افراد باید مورد توجه عموم مردم باشد.