زهره کشاورز، متخصص سلامت باروری و عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌ پزشکی شهید بهشتی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) درباره اهمیت سلامت جنسی بانوانی که مبتلا به سرطان به ویژه سرطان پستان هستند با محوریت کتاب «سلامت جنسی در زنان مبتلا به سرطان پستان» گفت: این کتاب در اصل به بررسی مشکلات جنسی در زنان مبتلا به سرطان پستان پرداخته است؛ در واقع هر آنچه که یک بیمار سرطانی باید بداند در «سلامت جنسی در زنان مبتلا به سرطان پستان» درج شده است.

مخاطب اصلی کتاب بیماران هستند، به همین دلیل مطالب بسیار ساده و دارای راهکارهای عملیاتی است. در واقع کتاب به این موضوع می‌پردازد که طی مراحل مختلف درمان سرطان پستان، چه تغییری در بدن و سلامت جنسی بانوان به وجود می‌آید و روی سخن اصلی کتاب زنان هستند و به نوعی با آنان سخن می‌گوید. در بخش‌هایی از کتاب مثال‌های واقعی آورده شده است که بیماران واقعی تجربه‌های خود را با خوانندگان به اشتراک می‌گذارند.
 
سرطان پستان؛ پایان یک زن نیست
وی افزود: در نسخه اصلی کتاب موضوعات بسیاری با تصاویر آموزشی درج شده بود که در روند ترجمه و تلخیص آن، برخی از این تصاویر و محتوا حذف شدند، چراکه بسیاری از مطالب به علت برخی خط قرمزها مجوز انتشار نداشتند؛ اما به هر روی این اثر، کتابی است که به زنان می‌گوید سرطان پستان پایان راه یک زن نیست. نویسنده در این کتاب مهارت‌هایی را به زبان ساده و به تدریج به بانوان آموزش می‌دهد. این مهارت‌ها مربوط به مسائل و مشکلاتی است که روابط زناشویی را تحت‌تاثیر خود قرار می‌دهد؛ در حقیقت بانوانی که در اثر شیمی‌درمانی، پرتودرمانی یا مصرف داروها برای کنترل و درمان سرطان با مشکلات جنسی مواجه می‌شوند، نیازمند مهارت‌هایی هستند تا بتوانند سلامت جنسی از دست رفته خود را بازیابی کنند. در واقع سرطان بیماری است که وقتی بانوان به آن مبتلا می‌شوند در طی درمان، سلامت جنسی آن‌ها مورد هدف قرار داده می‌شود. به عبارت دیگر، این اثر به ارائه راهکارهای مناسب برای کاهش آثار عوارضی می‌پردازد که ناشی از بیماری بوده‌ است. مهم‌ترین عوارض این بیماری که نویسنده در کتاب به طور جدی و مفصل توضیح داده است، خلل به وجود آمده در فرآیند روابط زناشویی است.
 
وی با اشاره به آثاری که جراحی بر سلامت جنسی بانوان دارد گفت: یکی از عواملی که بعد از درمان بر بانوان تاثیر جدی می‌گذارد عمل‌های جراحی برای برداشت غده‌هاست. برای مثال در اثر جراحی پدیده‌ای به نام لنف ادم دربانوان به وجود می‌آید؛ از پیامد‌های  لنف ادم تغییر شکل ظاهری بانوان است که بعد از جراحی نمود بیشتری دارد؛ به‌گونه‌ای که دست‌ها ورم شدیدی می‌کنند و حتی پستان‌ها هم برداشته می‌شوند. به همین دلیل بانوان تصور می‌کنند جسمشان از زیبایی سابق برخوردار نیست و همین عامل باعث بروز افسردگی‌های شدید و اخلال در روابط با اعضای خانواده به ویژه با همسرانشان می‌شود. توضیح این جراحی و آثار آن به طور کامل در کتاب آورده شده است.
  این پزشک گفت: در بروز پیامدهای مذکور اولین احساس بانوان این است که جذابیت جنسی‌شان از بین رفته است به همین دلیل پس از درمان خواستار عمل‌های زیبایی می‌شوند که به اعتقاد من این روش به هیچ ‌وجه علمی و کاربردی نخواهد بود. سوالی که در کتاب به آن پاسخ داده شده این است که بعد از این نوع جراحی و پروتز چه اتفاقی خواهد افتاد؟ درواقع بانوان تحت درمان سرطان پستان، باید راهکارهای مناسب و علمی را در بهبود روابط زناشویی خود با همسرانشان پیش گیرند تا بتوانند گرمای سابق زندگی خود را بازگردانند.
 
وی در ادامه گفت: این کتاب به زبان ساده به بانوان آموزش می‌دهد که باید نگرش خود را نسبت به خود، سرطان و فرآیند برقراری روابط جنسی سالم تغییر دهند. ادبیات کتاب هم به‌نوعی نزدیک به ادبیات بانوان است. هدف از تالیف کتاب این است که افرادی که دچار سرطان پستان می‌شوند بتوانند به زندگی اصلی و زناشویی خود بازگردند. طبیعتا هر کتابی که بار آموزشی دارد، چون دیدگاه و نگرش افراد را تغییر می‌دهد، کارآمد خواهد شد. طیف متنوعی از واکنش‌ها نسبت به سرطان وجود دارد برخی افراد خودکار عمل می‌کنند و مسیر راحت‌تری را در بهبود شرایط بیماری و جنسی خود طی می‌کنند؛ اما برخی دیگر باید تمرینات ملموس‌تری داشته باشند و نیاز به مشاوره‌های بیشتری دارند.
 
این پزشک متخصص لزوم آگاهی افراد از وجود مراکز درمانی برای بهبود روابط آسیب‌دیده زناشویی‌شان گفت: بسیاری از بیماران نمی‌دانند که مشاوره‌هایی وجود دارد که می‌توانند به آن‌ها در بهبود روابط جنسی کمک کنند تا کیفیت زندگی بهتری داشته باشند. برخی از بانوان پس از ابتلا به سرطان تصور می‌کنند که زندگی برای آن‌ها امری تمام شده است، درحالی که آن‌ها باید بدانند که بعد از درمان به آن بازخواهند گشت. مسئله اینجاست که بسیاری از بانوان نمی‌دانند که این مسئله راهکار دارد و می‌توانند بر آن غلبه کنند، در حالی که تصور می‌کنند باید با همین شرایط ادامه دهند. راهکارهای آموزشی و عملیاتی مذکور کمک شایانی به این افراد می‌کند؛ برای مثال می‌توان برخی بانوان و همسرانشان نمی‌دانند که بدون نزدیکی کامل در روابط زناشویی می‌توانند به ارگاسم برسند و رابطه سالمی را تجربه کنند؛ در حقیقت کتاب می‌تواند انتخاب بسیار مناسبی باشد تا بتوان این اطلاعات را در اختیار بانوان گذاشت و به آن‌ها آموزش داد.
 
کشاورز با اشاره به ارزیابی خود از بانک اطلاعاتی مکتوب درباره سرطان در نشر کشور توضیح داد: امروزه کتاب‌های زیادی درباره انواع سرطان منتشر شده است که شاید چندان به کار بیماران نیاید؛ اما در حوزه بانوان و پیامد‌های ناشی از سرطان به ویژه سرطان پستان در حیطه سلامت جنسی آن‌ها به شدت دچار فقدان اطلاعات هستیم. البته لازم به ذکر است گاهی نویسندگان از ادبیات ثقیلی در کتاب‌هایشان بهره ‌می‌گیرند که در اصل باید مطالب کاربردی‌تر را رواج دهند و نیاز به تحقیقات گسترده است. کتاب «سلامت جنسی در زنان مبتلا به سرطان پستان» مبتنی بر تحقیقاتی است که درباره افراد انجام شده و درنهایت این‌گونه نتیجه‌گیری شده است که باید مطالبی بیشتری در حیطه درمان و آثار درمان سرطان پستان برای بانوان منتشر شود که صرفا به سلامت جنسی آنان بپردازد.  

لزوم محدودیت سنی برخی کتاب‌ها
این پژوهشگر با اشاره به طبقه‌بندی کتاب‌ها بر اساس سن گفت: با توجه به تحقیقات انجام شده ما نیازمند انتشار محتوایی برای قشر خاصی از جامعه هستیم که بتواند به حل مشکلات آن‌ها بیانجامد؛ اما همان‌گونه که اشاره شد به علت برخی حد و مرزهای محتوایی، نمی‌توانیم آن‌ها را منتشر کنیم یا در کتاب‌ها بگنجانیم؛ تصور می‌کنم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید در این زمینه کمی تغییر رویه بدهد. به اعتقاد من با در نظر گرفتن سن افراد می‌توان کتاب‌هایی که حاوی محتوای آموزشی دقیق به افراد است را منتشر کرد یا در بستر ساز و کار مناسبی کتاب‌های طبقه بندی شده را به دست این افراد رساند. اگر شرایط به‌گونه‌ای باشد که کتاب‌ها بر اساس شرایط سنی طبقه‌بندی شوند و فرایند مناسبی هم فروش آن‌ها به مخاطبان اصل وجود داشته باشد، دست مولف و پزشک برای بیان آن چه که باید گفته شود باز خواهد شد چراکه گاهی ما نیاز به محتوای تصویری داریم تا محتوای متنی، حتی در برخی مواقع در چاپ تصاور شماتیک هم به مشکل برمی‌خوریم که ناشی از حساسیت‌های جامعه است و برای مولفان هم این موضوع قابل درک است؛ اما هدف برخی مولفان حل معضلاتی است که شاید تنها مسیرش آگاهی‌بخشی است.
 
وی در ادامه گفت: این موضوع باید آرام آرام و به تدریج پیش رود. البته باید بگویم  نویسندگان هم نسبت به این رویکرد حساس برخورد می‌کنند اغلب آن ها معتقدند باید با توجه به شرایط فرهنگی جامعه پیش رفت نه آنکه به صورت ضربتی عمل کرد؛ اما در حال حاضر مردم در این زمینه بسیار سردرگم هستند. آثار آسیب‌های جنسی وارد شده در بانوان سرطانی به حدی است که گاهی منجر به فروپاشی خانواده‌ها و تعارضات زناشویی بالا می‌شود. چراکه اغلب همسران بانوان سرطانی هم تحت تاثیر این بیماری به طور غیر‌مستقیم قرار می‌گیرند، بنابراین اطلاع‌رسانی می‌تواند مانع بروز برخی معضلات بزرگ اجتماعی شود. مگر چند نفر می‌تواند با این تعارضات کنار بیایند؟ یا چند بانو بعد از تغییر شکل بدن خود می‌توانند با هزینه‌های بسیار دست به عمل جراحی زیبایی بزنند؟ بنابراین ما باید نگاه وسیع‌تری نسبت به حل این مسئه داشته باشیم.‌
 
وی درباره اهمیت تغییر نگرش و دیدگاه بانوان در طی مراحل درمان سرطان پستان گفت: ابتدا بانوان باید بدانند زیبایی جسمی ربط چندانی به سلامت جنسی ندارد. به عنوان مثال بانویی که شاید زیبایی جسمی خود را به علت سرطان از دست داده است، می‌تواند رابطه زناشویی موفقیت‌آمیزی داشته باشد. این نقش مولف است که محتوایی را بنویسد که در نهایت به حل دغدغه مردم بیانجامد.
 
سرطان پستان در ایران زودتر در می‌زند
وی گفت: متاسفانه در کشور ما سرطان پستان ده سال زودتر از دیگر کشورها اتفاق می‌افتد به همین دلیل بانوانی که به این بیماری دچار می‌شوند معمولا در سنین باروری هستند و این باعث می‌شود حتی ماهیت زن بودن این افراد به علت اینکه شاید نتوانند عمل فرزند‌آوری را انجام دهند و از طرفی چون تغییر شکل هم داده‌اند؛ این مسائل باعث می‌َشود بیش از آنکه سرطان افراد را از پای بیاندازد، افکاری که درباره خود پیدا می‌کنند خطر جدی‌تری محسوب شوند. نگرش و دیدگاه زنان در این زمینه نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کند برخی از بیماران حتی با وجود سرطان دارای کیفیت زندگی بالاتری هستند. این افراد معمولا جهان‌بینی وسیع‌تری پیدا می کنند و در نهایت از تخریب خود پرهیز می‌کنند. همیشه نباید بعد منفی سرطان را به مردم نشان دهیم؛ بیمارانی بوده‌‌اند که با سرطان نگرش مثتی به زندگی پیدا کرده‌اند و در حال حاضر ما نیاز داریم که نگرش افراد در جامعه به‌گونه‌ای شود که با مسئله سرطان کنار بیایند و بدانند که چه واکنشی باید داشته باشند؛ سرطان راهی نیست که آغازش پایان زندگی باشد.