محمود اكسيري‌فرد در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ياران(ايبنا)، سخنراني‌هاي اين اثر را مربوط به سال 1945 در دانشگاه كلمبيا دانست و گفت: مي‌توان اين اثر را نخستين ديالكتيك مثبت مكتب فرانكفورت برشمرد، زيرا هوركهايمر با تأسي از هگل و با برداشت هگلي از مفهوم خرد، نظريه‌اي مثبت ارايه مي‌كند. بررسي اين سخنراني‌ها براي انتشار در قالب كتاب حدود دو سال به طول انجاميد.
وي اين اثر را يكي از شيواترين بيانات از مكتب فرانكفورت و انتقادي برشمرد و گفت: اين نوشتار به دليل بيان صريح و روشن بسياري از مولفه‌ها منبعي مناسب براي آگاهي از نظريه انتقادي به شمار مي‌آيد.
اكسيري‌فرد با اشاره به هوركهايمر، آدورنو و ماركوزه به عنوان بنيان‌گذاران مكتب فرانكفورت گفت: اين مكتب از دل نظريه انتقادي شكل گرفت. هوركهايمر را بايد مبدع اصطلاح نظريه انتقادي دانست كه در شكل‌گيري آن تأثير به‌سزايي داشت. اين فيلسوف معاصر سال‌ها رياست موسسه تحقيقات اجتماعي آلمان را بر عهده داشت. او پس از روي كار آمدن هيتلر، به آمريكا مهاجرت كرد.
اين مترجم ادامه داد: هوركهايمر در شكل‌گيري، تداوم و سياست‌گذاري‌هاي موسسه تحقيقات اجتماعي آلمان نقش مهمي بر عهده داشت. اعضاي اين موسسه پس از حدود دهه شصت، به اعضاي مكتب فرانكفورت شهرت يافتند و فعاليت‌هاي انديشه‌اي اين گروه نيز نظريه انتقادي نام گرفت.
اكسيري‌فرد اين كتاب را ارايه كننده نمايي كلي و روشن از نظريه انتقادي و راهنماي خوبي براي آشنايي با اين مفهوم به شمار آورد و درباره دليل اين امر گفت: اين نوشتار در عين حفظ پيچيدگي‌هاي نظريه انتقادي، مباني و اصول آن را به زباني ساده بيان مي‌كند.
وي توضيحاتي درباره نظريه انتقادي ارايه كرد و گفت: اين نظريه، نظريه‌اي اجتماعي است كه از تلفيق انديشه‌هاي كارل ماركس، ماكس وبر و تا اندازه‌اي فرويد حاصل شد. موسسه تحقيقات اجتماعي آلمان پيش از آن كه هوركهايمر رياست آن را بر عهده گيرد، از رويكردي تاريخي برخوردار بود، اما پس از او بن مايه‌ها و پي‌رنگ فلسفي پيدا كرد.
اكسيري‌فرد ادامه داد: آنان كوشيدند نظريه فلسفي فرهنگ را ارايه دهند. هوركهايمر نظريه را به دو نظريه سنتي و انتقادي تقسيم كرد. نظريه سنتي به نظريه اثباتي يا اثبات‌گرا نيز شناخته مي‌شود كه در پي توضيح كلي امورات است، اما نظريه انتقادي حالتي رهايي‌بخش دارد و مي‌كوشد با دستاوردهاي نظريه‌اش به رهايي انسان به‌ويژه از بند سلطه كمك كند.
وي در پايان توضيحاتش گفت: اين نظريه در دوه جنگ جهاني دوم و حضور فاشيسم و نازيسم در عرصه جهاني شكل گرفت. آنان در پي واكاوي اين ايده‌اند كه آيا ممكن است انسان از بند سلطه رهايي يابد يا خير.
كتاب «خسوف خرد» به تازگي از سوي انشتارات گام نو منتشر شده است.
جمعه ۲۱ اسفند ۱۳۸۸ - ۱۱:۰۰
«خسوف خرد» عنوان كتابي دربردارنده سخنراني‌هاي «هوركهايمر» از بنيان‌گذاران نظريه انتقادي، در دانشگاه كلمبياست. مترجم اين اثر، آن را يكي از شيواترين بيانات از مكتب فرانكفورت و انتقادي برشمرد و گفت: اين كتاب به دليل بيان صريح و روشن، منبعي مناسب براي آگاهي از نظريه انتقادي به شمار مي‌آيد.
نظر شما