عليرضا رجايي در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، اين اثر را يكي از آثار دشوار فوكو به شمار آورد و گفت: وي در اين كتاب مبحث دانش را در چارچوب فهم گفتمان‌ها تحليل كرده است، بر اين اساس، گفتمان‌ها، شاسنده دانش نظري و انساني موجود به شمار نمي‌آيند و به طور كلي بدون تفكيك به حوزه‌هاي تجربي و نظري بررسي مي‌شوند. بر همين اساس، مسير گسست‌هاي گفتماني مشخص مي‌شود.

وي افزود: فوكو دانش را نظير رودخانه‌اي كه داراي سرچشمه‌اي است پيوسته نمي‌پندارد، همان ديدگاهي كه اغلب درباره دانش وجود دارد، بلكه به اعتقاد او چارچوب‌هاي گفتماني سامان‌دهنده نگاه ما در پژوهش‌ها علمي است. بنابراين در دانش نيز دستخوش گسست‌ها و پيوستگي‌هاييم.

رجايي ادامه داد: گسست‌هاي گفتمان‌ها نگاه ما را به دنيا تغيير مي‌دهد. از همين رو، مي‌توان اين گونه استنتاج كرد كه نمي‌توان نظريه‌هاي علمي و گفتمان‌هاي گوناگون را اولويت‌بندي كرد.

مدير انتشارات گام نو در تعريف مفهوم گفتمان در انديشه فوكو گفت: درك مفهوم گفتمان در انديشه فوكو به مطالعه مجموعه آثار او نياز دارد، اما با توجه به اين اثر مي‌توان به اجمال گفت كه گفتمان‌ها از ديدگاه اين انديشمند، مجموعه‌اي از عوامل بسيار پيچيده‌اند كه جهان‌بيني يك دوران را ساخته و در تمامي دوره‌هاي زندگي از نوع روزمره آن تا آكادميك، خود را نشان مي‌دهند. بنابراين براي تحليل گفتمان نقطه‌اي مركزي نداريم، بلكه با مجموعه‌اي از شبكه‌هاي پيچيده مواجهيم كه فهم كلي آن ما را از نگاه غالب و مسلط براي شناخت واژه گفتمان ياري مي‌دهد.

وي افزود: موارد گوناگوني نظير شيوه توليد، شيوه زندگي روزمره، ديدگاه‌هاي گروه‌ها و طبقات اجتماعي و مجموعه وسيعي از مواردي كه زندگي عمومي را مي‌سازند، گفتمان را شكل مي‌دهند. گفتمان‌ها نيز بر شيوه‌هاي زندگي تأثيرگذارند و بنابراين نوعي ديالكتيك ميان اين دو برقرار است. بر اين اساس، حوزه‌هاي مختلف زندگي گفتمان را خلق كرده، اين گفتمان پس از خلق، بر نگاه بشر تأثيرگذار خواهد بود، بنابراين نمي‌توان بر مبناي منطق ارسطويي تعريفي از گفتمان ارايه داد.

رجايي در پايان گفت: براي فهم گفتمان بايد مجموعه‌اي از شبكه‌ها را كشف كرد و مجموعه‌اي از پروژه‌ها را در حوزه‌هاي مختلف را انجام داد، زيرا اين امور ما را قادر به فهم كليت اين مفهوم نزديك مي‌كند. گفتمان در بحث فلسفه علم معادل با مبحث پارادايم است. 

كتاب «ديرينه‌شناسي دانش» با ترجمه عبدالقادر سواري، هفته اينده روانه كتاب‌فروشي‌ها مي‌شود.

میشل فوکو، زاده ۱۵ اکتبر ۱۹۲۶ و درگذشته در ۲۴ ژوئن ۱۹۸۳، فیلسوف، تاریخ‌دان و متفکر معاصر فرانسوی است. وی فرزند «آن مالاپار» و جراح متمول «پل فوکو» بود. زمینه اصلی کار فوکو هرمنوتیک مدرن، ساختارگرایی و پست‌مدرنیسم بو، هرچند گستره مطالعات و کارهای فوکو آن چنان زیاد است که مفسران را به ستایش او وادار کرده، اما شاید بتوان گفت او فراسوی ساخت‌گرایی و هرمنوتیک قرار می‌گیرد.