دكتر ايران كلباسي، برنده نهمين جايزه كتاب فصل براي كتاب «فرهنگ توصيفي گونه‌هاي زباني ايراني»، با بيان اين مطلب به خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، گفت: اين كتاب كه به كوشش پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي منتشر شده به بررسي گونه‌هاي زباني رايج اعم از ايراني، عربي، تركي و ارمني مي‌پردازد و آن‌ها را از نظر آوايي، دستوري و واژگاني مورد مطالعه قرار مي‌دهد.

وي كه در بخش زبان‌هاي باستاني، برنده نهمين جايزه كتاب فصل شده است، خاطرنشان كرد: گونه‌هاي زباني را طبق اصول و ضوابطي كه مورد نظرم است، دسته‌بندي كرده و در نتيجه‌گيري به اين مسأله رسيده‌ام كه كدام گونه را بايد زبان، كدام يك را گويش و كدام را بايد لهجه ناميد و اين كاري است كه تا كنون در زمينه زبان‌شناسي و گويش‌شناسي ايراني انجام نشده است.

اين زبان‌شناس يادآور شد: در اين كتاب، گويش‌هايي كه در ايران به كار مي‌روند به 11 گروه كردي، لري، لكي، بلوچي، گيلكي، مازندراني، تالشي، تابي، گويش‌هاي مركزي، گويش‌هاي جنوبي و گويش‌هاي منطقه خراسان تقسيم شده است. 

به گفته كلباسي، اين فرهنگ شامل 221 مدخل است كه چهار مدخل آن ارمني، تركي، فارسي معيار و عربي زبان ناميده شده اند. 43 مدخل آن، لهجه‌هايي از فارسي معيار، 10 مدخل آن گويش كردي، 14 مدخل آن گويش لري و 3 مدخل آن گويش لكي است.

وي در ادامه سخنانش افزود: «فرهنگ توصيفي گونه‌هاي زباني ايراني» 2 مدخل آن گويش بلوچي، 8 مدخل آن گويش گيلكي، 15 مدخل آن گويش مازندراني، 4 مدخل تالشي، 1 مدخل تاني، 31 مدخل مركزي، 15 مدخل جنوبي و 8 مدخل خراسان دارد و 63 مدخل آن ارجاعي است.

مولف كتاب «گويش كليميان اصفهان» به مراحل گردآوري اين كار پژوهشي اشاره كرد و افزود: اجراي اين طرح به اين صورت بوده كه متني به صورت داستاني كوتاه به فارسي معيار تهيه شده و سپس اين متن داستاني به گويشوران مختلف داده شده كه آن را به لهجه يا گويش خود برگردانند.

وي در ادامه سخنانش افزود: اين برگردان‌ها پس از ضبط و آوانويسي از نظر آوايي، واژگاني و دستوري مورد بررسي و تحليل قرار گرفته و تقطيع واژگاني شده و از نظر ويژگي‌هاي زباني نيز دسته‌بندي شده است.

ايران كلباسي در سال 1318 در اصفهان زاده شد. دوره دبستان و دبيرستان را در اصفهان گذراند. دانشنامه كارشناسي ارشد را در رشته زبان و ادبيات فارسي در سال 1346 از دانشگاه شيراز و دانشنامه دكتري خود را در رشته زبان‌شناسي همگاني در سال 1351 از دانشگاه تهران اخذ كرد. 

در سال 1337 به استخدام وزارت آموزش و پرورش درآمد و در سال 1353 به فرهنگستان سابق زبان ايراني منتقل شد و از سال 1357 به بعد در پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي در تهران به تحقيق و پژوهش مشغول شد.

وي در سال 1375 به مرتبه استادي ارتقا يافت و در سال‌هاي 1365 و 1371 از فرصت مطالعاتي در مدرسه مطالعات شرقي و آفريقايي در دانشگاه لندن استفاده كرد. زمينه تحقيق وي زبان فارسي از ديدگاه زبان‌شناسي با گرايش گويش‌شناسي است. 

از وي تا كنون بيش از ده جلد كتاب و بيش از 60 مقاله به چاپ رسيده است. «زبان فارسي و زبان‌هاي محلي»، «گويش كردي مهاباد»، «فارسي اصفهاني»، «ساخت اشتقاقي واژه در فارسي امروز»، «گويش كليميان اصفهان» و «فرهنگ توصيفي زباني ايران» از جمله كتاب‌هاي منتشر شده به قلم اين زبان‌شناس اند.

نهمين دوره جايزه كتاب فصل (ويژه بهار) به همت موسسه خانه كتاب و با حمايت معاونت امور فرهنگي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي عصر سه‌شنبه 14 مهرماه در تالار حوزه هنري برگزار ‌شد.