به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) از خراسان رضوی، در این جلسه که به همت واحد مطالعات زن و خانواده دفتر نهاد رهبری امروز چهارشنبه 14 آذرماه برگزار شد، مباحث زیادی از فلسفه حجاب نظیر: حجاب در دنیای باستان، حجاب در ایران از عصر باستان تا امروز، حجاب در ادیان و کارکرد های تاریخی حجاب مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

هادی وکیلی، عضو هیأت علمی دانشگاه ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، در این نشست گفت: این دروغ که اعراب ایرانیان را به زور مسلمان کرده‌اند، موضوعی است که به غلط در جامعه جا افتاده است، اما واقعیت این است که ایرانیان به تدریج مسلمان شده‌اند و در زمان تصرف ایران توسط عرب‌ها، حتی ظالم‌ترین حاکمان نیز مردم را مجبور به مسلمان شدن نکردند.

وی افزود: چون پوشش اسلام به پوشش ساسانیان بسیار نزدیک بود، هیچ گزارشی در خصوص درگیری درباره حجاب در این دوره نداریم و حتی برخی معتقدند که بسیاری از آموزه‌های ایلام با ساسانیان هم خوانی داشته است و همچنین آنچه که در معنویت واژه حجاب به کار می‌بریم، پوشش، مستوری، پوشیدگی  و اصلاحاتی از این نوع است.

وی ادامه داد: بخش زیادی از مسائل اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی جامعه ما از طریق گفت‌وگو عالمانه، روشمند و منصفانه قابل حل است و می‌تواند به نوعی فرصت تبدیل شود

حجاب ایرانیان پس از حمله مغول

هادی وکیلی با اشاره به حمله مغول‌ها به ایران در قرن هفتم، تاکید کرد: زن مغول در ابتدا نیز پوشیده بود اما پس از استقرار حکومت مغول و ایلخانان در ایران، خیلی زود مغول‌ها در تمدن ایرانی و اسلامی هضم شدند.

وی ادامه داد: بعد از مغول نیز پوشش ايرانیان به همین شکل بود و حتی در دوره عباسیان به بعد چیزهایی نظیز نقاب و پوشیه به پوشش زنان افزوده شد که در دهه‌های ابتدایی، استفاده از آن مخصوص زنان اشراف و بزرگان بود.

قاجار و زمزمه های حجاب گریزی

وکیلی یادآور شد: از اواسط حکومت قاجار بود که زمزمه‌هایی از حجاب گریزی و حجاب ستیزی در میان مردم به وجود آمد و حتی افرادی مانند ایرج میرزا سروده‌های در تمسخر حجاب دارند. این جریان از طریق افرادی که تحت تاثیر تحولات غرب قرار گرفته بودند وارد ایران شد و این امری طبیعی است چراکه وقتی ما در تمام ایعاد تحت تاثیر غرب قرار گرفتیم، در اداب، پوشش و حتی خوراک نیز  اثر پذیرفته بودیم.

وی گفت: نهایتا در دوره رضاشاه حکومت تصمیم به منع حجاب گرفت که این روش جواب نداد و حتی در اواخر دوره پهلوی دوم که قصد داشتند با روش فرهنگی بی حجابی را ترویج کنند نیز تعداد زنان با حجاب افزایش یافت.

حجاب در پیشا تاریخ

وی افزود: اگر بخواهیم به نقد تاریخی این موضوع بپردازیم ابتدا باید این موضوع را در نظر بگیریم که اطلاعات تاریخی ما مربوط به سه هزار سال قبل است و قبل از آن را ما در اطلاح به عنوان دوران پیشا تاریخ یاد می کنیم. اطلاعاتی که از دوره پیشا تاریخ داریم را از طریق باستان شناسان و اسطوره شناسان به دست آمده است.

عضو هیات علمی دانشگاه ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، تصریح کرد: با بررسی آگاهی های محدودی که از دوره پیشا تاریخ داریم، متوجه شدیم که انسان آن دوره نیز پوشیده است و این پوشش هم به مرد تعلق دارد و هم به زن.

وی با تشریح حجاب در عصر پیشا تاریخ، خاطر نشان کرد: حجاب در دوران قدیم شامل سه قطعه بوده است؛ لباس تن، لباس سر و لباس پا که عمدتا این نوع از پوشش در آثار به جای مانده دیده می‌شود.

عضو هیأت علمی دانشگاه ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، گفت: عصر تاریخی مبتنی بر منابع مکتوب و قابل استناد است. اطلاعات تاریخی نشان می دهند که اکثر دنیای متمدن پوشش‌ نسبتا کامل داشتند. همچنین اکثر تمدن ها قائل به پوشش بوده‌اند به همین دلیل نمونه‌هایی از حداقلی بودن پوشش در این تمدن‌ها مشاهده می‌شود و تنها در برخی از قبایل غیر متمدن  و موارد محدودی از تمدن یونان باستان است که پوشش رعایت نشده است.

وکیلی با بیان اینکه عفاف روح حفاظت از ویژگی‌های زنانه و مردانه است، تاکید کرد: حجاب به نوعی تبزار حفاظت از عفاف است، پس عفاف هم برای مردم در طول تاریخ اهیمیت داشته است تا حدی که روابط تعریف نشده جنسی در تمدن‌های مختلف از جمله ایران، مجازات در پی داشته است.

حجاب در تاریخ مکتوب ایران

وی تصریح کرد: همچنین در تاریخ ایران، در دوره هخامنشی، مرد و زن ایرانی پوشش کامل دارند و تصاویری که از این دوره باقی مانده، عمدتا از مردان است. در تخت جمشید هم ما تصویر هیچ زنی را نمی بینیم و تنها با بررسی برخی موزائیک‌ها، سکه‌ها و کتیبه‌ها تصاویر زنان یافت می‌شود که دارای پوشش سر. تن و پا هستند.

وکیلی ادامه داد: پس از سقوط هخامنشیان، سلوکیان روی کار می‌آیند و در پوشش آن‌ها به ندرت نمادهایی از پوشش بینابینی مشاهده می‌شود اما خیلی زود جذب فرهنگ ایرانی می‌شوند. همچنین در دوره اشکانیان نیز پوشش هخامنشیان با تغییراتی دنبال می‌شود. سپس در دوره ساسانیان به دلیل اینکه دین زرتشتی آیین رسمی کشور است، پوشش قوی تر از قبل می‌شود.

وکیلی ادامه داد: پس از سقوط هخامنشیان، سلوکیان روی کار می‌آیند و در پوشش آن‌ها به ندرت نمادهایی از پوشش بینابینی مشاهده می‌شود اما خیلی زود جذب فرهنگ ایرانی می‌شوند. همچنین در دوره اشکانیان نیز پوشش هخامنشیان با تغییراتی دنبال می‌شود. سپس در دوره ساسانیان به دلیل اینکه دین زرتشتی آیین رسمی کشور است، پوشش قوی‌تر از قبل می‌شود.