محمدرضا شیخی‌محمدی به خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، گفت: «کیارستمی: پشت و روی واقعیت» تالیف یوسف اسحاق‌پور متشکل از دو جلد کتاب حدود 100 صفحه‌ای است که نخستین جلد آن در فرانسه در سال 2002 منتشر شد. در این جلد نویسنده آن دسته از آثار کیارستمی را که تا سال 2002 پخش شده بودند، مورد بررسی قرار داده است.

وی افزود: اسحاق‌پور در جلد نخست، کیارستمیِ سینماگر و عکاس را در نظر داشته و هر دو وجه فعالیت‌های این مؤلف را به صورت قطعه‌نگاری مورد بررسی قرار می‌دهد. بنابراین در جلد نخست الزاما با نقدهای مجزا روی تک‌تکِ فیلم‌های کیارستمی مواجه نیستیم.

شیخی‌محمدی درباره جلد دوم کتاب نیز اشاره کرد: در سال 2012 اسحاق‌پور کتاب دیگری درباره سینمای کیارستمی با عنوان «کیارستمی: این سوی و آن سوی دیوارها» در فرانسه منتشر شد که ساختارش با کتاب اول تفاوت دارد و به فیلم‌های متأخر کیارستمی یعنی آثار پس از سال 2002 پرداخته است. این کتاب در واقع دربرگیرنده‌ چند نقد مجزا بر فیلم‌هایی چون «شیرین»، «مثل یک عاشق» و «کپی برابر اصل» است.

این مترجم ادامه داد: با پیشنهاد دوستان در نشر شورآفرین، ترجمه‌ی جلد نخست را شروع کردم. متاسفانه ترجمه‌ جلد نخست با درگذشت استاد کیارستمی همزمان شد. با مشورت ناشر تصمیم گرفتیم که انتشار کتاب کمی به تعویق بیفتد تا از جریان‌های ناشی از درگذشت مرحوم کیارستمی گذر کنیم و البته با پیشنهاد نویسنده‌، در این فاصله کتاب دوم نیز ترجمه و همراه با کتاب اول منتشر شود.

شیخی‌محمدی در پاسخ به این پرسش که «چرا نام مجموعه‌ی دو جلدی ترجمه‌ی فارسی عنوان جلد اول در زبان اصلی را به خود گرفت؟» اشاره کرد: پس از ترجمه‌ جلد دوم، آخرین اثر مرحوم کیارستمی یعنی «24 فریم» نیز در جشنواره‌ کن امسال به نمایش درآمد. اسحاق‌پور تصمیم گرفت نقدی نیز روی این فیلم بنویسد و آن‌ را ضمیمه‌ کتاب کند، اما پس از گذشت چند ماه، فیلم به دست او نرسید، تا اینکه درخواست ما را مبنی بر نگارش مقدمه‌ای بر ترجمه فارسی پذیرفت و در همین مقدمه اشاره‌ای به فیلم «24 فریم» کرد. در نهایت کار هر دو جلد تمام شد و به توصیه‌ اسحاق‌پور مقرر شد با توجه به محتوای دو کتاب، عنوان اصلی همان نام جلد اول یعنی «کیارستمی: پشت و روی واقعیت» روی مجلد فارسی باشد.

مترجم «کیارستمی: پشت و روی واقعیت» همچنین درباره‌ نویسنده‌ این کتاب گفت: یوسف اسحاق‌پور در حوزه‌های سینما، ادبیات، نقاشی، سیاست و فلسفه فعالیت دارد. او متولد 1940 در ایران است و در 18 سالگی برای تحصیل در رشته‌ سینما به فرانسه می‌رود و فیلمبرداری را در «مدرسه‌ لویی لومیر» و کارگردانی و مونتاژ را در «موسسه‌ مطالعات عالی سینمایی»، فلسفه را در سوربن و جامعه‌شناسی ادبیات و هنر را در «مدرسه‌ عملی مطالعات عالی» پاریس می‌آموزد. شاید به دلیل مشکلاتی که به عنوان یک خارجی در فرانسه داشت و ناچار بود برای کارگردانی در سینما، دست‌کم 10 سال به فعالیت‌های دیگر بپردازد، کار دانشگاهی روی سینمای اورسن ولز را آغاز کرد که نسخه‌ نهایی آن پس از 37 سال در سه جلد منتشر شد که جامع‌ترین تک‌نگاری درباره‌ یک سینماگر به شمار می‌رود. او سال‌هاست که در «پاریس پنج» به تدریس تاریخ هنر و تاریخ سینما مشغول است.

مترجم کتاب «بلا تار، پس از پایان» اضافه کرد: سوای مجموعه‌ سه جلدی درباره سینمای اورسون ولز که هنوز به فارسی ترجمه نشده، اسحاق‌پور تک‌نگاری‌هایی نیز درباره لوکینو ویسکونتی، کارگردان سرشناس ایتالیایی، یاسوجیرو اُزو، کارگردان مشهور ژاپنی، ساتیاجیت رای، سرشناس‌ترین سینماگر هندی و... نوشته است. تعدادی از مقالاتش جسته و گریخته در نشریات منتشر شده، اما چند کتاب مهمش نیز به فارسی درآمده است.

شیخی‌محمدی در پایان درباره دیگر ترجمه‌های آثار یوسف اسحاق‌پور به زبان فارسی گفت: تا جایی که اطلاع‌ دارم دو کتاب «بر مزار صادق هدایت» و «سینما»ی اسحاق‌پور با ترجمه باقر پرهام منتشر شده است. همچنین کتاب «باستان‌شناسی سینما و خاطره قرن» نیز دوبار در ایران فرصت نشر پیدا کرده است: یک‌بار با ترجمه مازیار اسلامی از سوی انتشارات حرفه هنرمند و بار دیگر با ترجمه مریم عرفان از سوی نشر چشمه. کتاب «مارکس هنگام فروریزی کمونیسم: زوال سیاست و روشنفکر» اسحاق‌پور نیز با ترجمه ویدا حاجبی تبریزی از سوی انتشارات بازتاب نگار منتشر شده است. کتاب دیگری هم به صورت جزوه با عنوان «یادنامه شاهرخ مسکوب» از این نویسنده در بازار کتاب ایران وجود دارد.

محمدرضا شيخی محمدی متولد 1353 مترجم کتاب‌هایی در حوزه‌های سیاست و سینماست. وی فارغ‌التحصیل مقطع كارشناسی ارشد زبان و ادبيات فرانسه از دانشگاه تهران است.

از جمله ترجمه‌های او درحوزه‌ سياست می‌توان به «سرگذشت سازمان سيا» نوشته فرانک دانینوس، «قدرت ويرانگر: گفت‌وگوی اشتفان شالوم با نوام چامسکی»، «نفرت از دموکراسی» نوشته ژاک رانسیر و «وضعیت دموکراسی: هشت مقاله از هشت متفکر چپ‌گرای معاصر» اشاره کرد.

«بلا تار پس از پایان» اثر ژاک رانسیر، «چاپلین به روایت بازن» اثر آندره بازن و اریک رومر و «هانکه به روایت هانکه» اثر میشل سیوتا و فیلیپ رویه نیز عناوین شماری از ترجمه‌های شیخی محمدی در حوزه‌ سینماست.