علی‌رضا خیراللهی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، اظهار کرد: مهم‌ترین موضوعی که در قیام عاشورا جلوه‌گر است، سلوک سیاسی و سلوک اجتماعی امام حسین(ع) است که این سلوک به وسیله «امربه معروف و نهی از منکر» و احیای دین و سنت رسول اکرم(ص) مشخص می‌شود. به طور کلی، امر به معروف و نهی از منکر، نقش مردم را در سرنوشت سیاسی و اجتماعی  مشخص می‌کند و رسالت اجتماعی و سیاسی دین را که ضرورت امر به معروف و نهی از منکر است، نشان می‌دهد.

این پژوهشگر قرآن با بیان این‌که می‌توان حرکت امام حسین(ع) را برای احیای امر به معروف و نهی از منکر از پنج جنبه بررسی کرد، افزود: جنبه نخست به ارشاد شخص جاهل اختصاص دارد، به این معنا که باید شخص جاهل را ارشاد و شخص عالم را امر به معروف و نهی از منکر کرد. از نظر فقهی یکی از شرایط امر به معروف و نهی از منکر این است که فاعل کار منکر، از منکر بودن عمل خود اطلاع داشته باشد ولی اگر نسبت به عمل خود جاهل باشد، فقط شامل تنبیه و ارشاد می‌شود اما اگر با آگاهی فعل حرامی را انجام یا فعل واجبی را ترک کند، شامل امر به معروف و نهی از منکر می‌شود. 

وی افزود: خداوند در آیه 104سوره آل‌عمران می‌فرمایند: « وَلْتَكُن مِّنكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَأُوْلَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ» این آیه تاکید دارد که دعوت به خیر به شخص جاهل اختصاص دارد و کسی که عالم است شامل «وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ» می‌شود. با نگریستن به تاریخ عصر امام حسین(ع) به این نتیجه می‌رسیم که خواص کوفه که مردم را منحرف می‌کردند و همچنین یزیدیان و پیروان آن‌ها، افرادی عالم به کار خویش بودند و نسبت به عمل خود جاهل نبودند. بنابراین، باید طبق آیه قرآن نسبت به آن‌ها امر به معروف و نهی از منکر انجام می‌شد.

خیراللهی با بیان این‌که جنبه دوم امر به معروف سیدالشهدا(ع) وجوب عینی امر به معروف در زمان ایشان است، گفت: در کتاب «آیات‌الاحکام » مرحوم محقق اردبیلی بحث‌های زیادی مطرح شده که آیا امربه معروف واجب کفایی است یا واجب عینی. من در پاسخ به این سوال به سخن دو فقیه جامع الشرایط استناد می‌کنم. شیخ توسی در کتاب «الاقتصاد» و قطب‌الدین راوندی در کتاب « فقه القرآن» بیان می‌کنند که عمومیت آیات امر به معروف و نهی از منکر دلیل بر وجوب عینی این فریضه‌اند، به این معنا که چون آیه عام است و به گروه خاصی تعلق نگرفته، پس امربه معروف و نهی از منکر واجب عینی است. از جمله آیات 110 و 104 سوره آل عمران و آیه  30 سوره حج که عمومیت این آیات تصدیق کننده واجب عینی بودن این فریضه است. بنابراین، قیام سومین پیشوای شیعیان قیامی عمومی است و بر همه مردمی که ندای حق را از زبان و بیان امام حسین(ع) می‌شنیدند، واجب بود که حضرت(ع) را در انجام این فریضه یاری کنند.

صاحب اثر برگزیده هفتمین دوره جایزه گام اول عنوان کرد: جنبه سوم شایستگی امام و اصحاب آن‌ها درباره امر به معروف و نهی از منکر است، زیرا می‌فرمایند: «من در طول عالم بشریت بهتر از اصحاب خودم سراغ ندارم» و نکته مهم این‌که خود امام حسین(ع) که امام عصر آن زمان به شمار می‌آیند، بهترین فرد هستند و سند قرآنی این فرمایش سیدالشهدا(ع) آیه « كُنتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ» است، به این معنا که بهترین مردمی بودید که بر مردم خارج شدید تا امر به معروف و نهی از منکر انجام دهید.

خیراللهی با بیان این‌که جنبه چهارم امر به معروف سیدالشهدا(ع) مشخص کردن حق و باطل است، گفت: امام(ع) وظیفه خود را ادای این فریضه الهی می‌دانستند که سرانجام هم در این راه شهید شدند. نتیجه آن نیز شناساندن حق و باطل بین انسان‌ها بود. ایشان  از منکر دوری جستند و اعلام کردند که با منکر بیعت نخواهند کرد. سند قرآنی این اقدام امام حسین(ع) آیه 30 سوره حج است که می‌فرماید:«فَاجْتَنِبُوا الرِّجْسَ مِنَ الْأَوْثَان» به این معنا که از پلیدی‌ها دوری کنید. «الرجس» که امام (ع) از آن دوری می‌جوید، باطل است و معیاری برای باطل بودن نظام و فکر یزیدیان است. بنابراین، با این استدلالات مشخص کردن حق و باطل را در عمل سیدالشهدا(ع) می‌شناسیم.
‌
پنجمین و آخرین جنبه امر به معروف امام حسین(ع) احیای ارزش‌های اسلامی است. امام(ع) در خطبه‌های خود می‌فرمایند:«من برای زنده کردن سیره جد خود و پدرم امیرالمونین (ع) قیام کردم.» مهمترین ارزش الهی که امام حسین(ع) در قیام خود زنده می‌کنند، بحث غدیر و ولایت امیرالمومنین علی(ع) است. دشمنان هم بیان می‌کنند که مشکل ما با حسین‌بن علی(ع) بغض و کینه‌ای است که از زمان غدیر از امیرالمومنین علی(ع) به دل ما مانده‌است. خداوند در آیه 249 سوره بقره می‌فرماید که «چه بسا گروه اندکی به اذن خداوند به گروه زیادی غلبه می‌کنند که این گروه زیاد لا یعقلون و لایفقهون هستند. 

وی با بیان این‌که مهم‌ترین ارزش الهی که امام حسین(ع) زنده کردند، واقعه عظیم غدیر است، گفت: غدیر از زمان عاشورا جان دوباره می‌گیرد و از حرکت سرافرازانه امام حسین(ع) دوباره حرکتی جهانی می‌شود. در واقع، حقیقت قیام امام حسین(ع) برگرداندن اسلام به مسیر حقیقی خود بود که در سقیفه منحرف شده بود. اسلام در عاشورا دوباره بازپس گرفته می‌شود و این غلبه، غلبه‌ای معنوی است که روز به روز جوش و خروش آن در میان مسلمانان و جهانیان بیشتر می‌شود و داغ امام حسین(ع) که ظاهر آن شور و باطن آن شعور است و هدفی جز احیای ارزش‌های اسلامی ندارد، در میان مردم زنده می‌شود.